Αναζητώντας στρατιωτικές ισορροπίες, σ' έναν ασταθή κόσμο
Σε μια νέα περίοδο αβεβαιότητας εισέρχεται ο κόσμος καθώς οι περιφερειακές δυνάμεις του πλανήτη αποφασίζουν να ενισχύσουν τη θέση τους στη γεωπολιτική σκακιέρα
Επιμέλεια: Νίκος Ιτσινές
nitsines@kathimerini.gr
Η προσπάθεια των δυνάμεων αυτών να επαναπροσδιορίσουν τους ρόλους τους, τις οδηγεί σε αύξηση των στρατιωτικών τους δαπανών και σε κλιμάκωση των περιφερειακών σχέσεων.
Οι εστίες κρίσης εντοπίζονται σε όλες τις ηπείρους και ιδιαίτερα στις περιοχές όπου διακυβεύεται η ηγεμονία και η κυριαρχία των περιφερειακών δυνάμεων. Στόχος είναι η αναδιανομή της εξουσίας και της κυριαρχίας.
1) Η Ρωσία
Στην Ευρώπη, σοβαρή ανησυχία προκαλεί η επιθετική εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφαλείας της Ρωσίας, που θεωρείται απάντηση στην ταπείνωση που βίωσε η χώρα στη μετα - σοβιετική εποχή.
Μάλιστα, η απόφαση του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τα Συμβατικά Όπλα, τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής ασφάλειας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, θεωρήθηκε ως απειλή για τις υποδομές των ευρωπαϊκών χωρών για τον έλεγχο των όπλων.
2) Αφγανιστάν
Η δεύτερη εστία ανησυχίας είναι το Αφγανιστάν, όπου διαπιστώνεται η κλιμάκωση επιθέσεων αυτοκτονίας σε περιοχές του Πακιστάν με φυλετικό πληθυσμό, οι οποίες ενορχηστρώνονται από τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα.
Η έλλειψη συνοχής των δυνάμεων των 39 χωρών που βρίσκονται υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ δημιουργεί προβλήματα στην προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της χώρας και στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών.
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που εντοπίζονται στο Αφγανιστάν, είναι ότι η κυβέρνηση της Καμπούλ δεν έχει τον έλεγχο σε πολλά τμήματα της χώρας, εξαιτίας των συμφωνιών που έχουν με τους Δυτικούς συμμάχους τους.
3) Πακιστάν
Με νωπή ακόμη τη δολοφονία της πρώην πρωθυπουργού, Μπεναζίρ Μπούτο, το Πακιστάν οδεύει προς ένα αβέβαιο μέλλον, προκαλώντας ανησυχία στη γειτονική Ινδία και τη διεθνή κοινότητα. Παρά τη φιλοδυτική πολιτική του προέδρου Παρβέζ Μουσάραφ, το Ισλαμαμπάντ υποδαυλίζει τη διεθνή προσπάθεια να καταπολεμήσει την τρομοκρατία στο Αφγανιστάν. Πολλές φυλές του Πακιστάν διατηρούν στενούς δεσμούς με τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα, υποβοηθώντας τη διέλευση ανταρτών και προμηθειών ή διευκολύνοντας την έξοδό τους προς τρίτες χώρες.
Επιπλέον, πολλές φυλές είναι τόσο ισχυρές που ουσιαστικά ελέγχουν τις περιοχές τους και ζουν υπό καθεστώς αυτονομίας, περιορίζοντας ή εκμηδενίζοντας την κρατική εξουσία.
Εξάλλου, ένα από τα χρόνια προβλήματα του Πακιστάν είναι η διάβρωση της δημοκρατίας, εξαιτίας των συνεχών παρεμβάσεων του στρατού και της διαφθοράς των πολιτικών. Παρότι ο πρόεδρος Παρβέζ Μουσάραφ παραιτήθηκε από την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και έχει προκηρύξει εκλογές, ο στρατός διατηρεί την αυξημένη παρουσία του στην πολιτική ζωή και συνεχίζει την παρεμβατική του διάθεση.
4) Λατινική Αμερική
Την τελευταία δεκαετία η Λατινική Αμερική αποτελεί θέατρο νέων πολιτικών και γεωπολιτικών εντάσεων, με την άνοδο στην εξουσία των αριστερών πολιτικών δυνάμεων.
Έτσι, λίγα χρόνια μετά την εδραίωσή του στην εξουσία, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, θέλοντας να αυξήσει την επιρροή του στην περιοχή, σχεδιάζει ν' αποκτήσει πολεμικά αεροσκάφη και υποβρύχια. Η κίνηση όμως της Βενεζουέλας έχει προβληματίσει τις γειτονικές χώρες, με αποτέλεσμα η Βραζιλία και ο Ισημερινός ν' αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.
Μάλιστα, η κυβέρνηση στην Μπραζίλια, αποφάσισε ν' αυξήσει κατά 53% τις αμυντικές δαπάνες, συνεισφέροντας επιπλέον 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια στον στρατιωτικό προϋπολογισμό.
5) Ιράν
Το Ιράν αποτελεί έναν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Η ισλαμική επανάσταση, ο πόλεμος με το Ιράκ και οι κρίσεις με τις ΗΠΑ, διαμορφώνουν τη γεωπολιτική κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή και επηρεάζουν τη διεθνή πολιτική και την οικονομία.
Το μείζον ζήτημα που έχει οδηγήσει σε πρόσφατες κρίσεις είναι η επιδίωξη της Τεχεράνης να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Ωστόσο, τα πρόσφατα στοιχεία των μυστικών υπηρεσιών δείχνουν ότι το Ιράν αποκλιμακώνει την ένταση με τις ΗΠΑ, καθώς αποδεικνύεται ότι η Τεχεράνη σταμάτησε τις εργασίες για την απόκτηση πυρηνικών όπλων το 2003, μειώνοντας αυτομάτως και τον κίνδυνο για στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ.
Παράλληλα, η απόφαση της Ρωσίας να τροφοδοτεί το Ιράν με απεμπλουτισμένο ουράνιο για τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Μπουσέρ υποδαυλίζει την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επιβολή κυρώσεων.
6) Ιράκ
Μόνιμη εστία έντασης και στρατιωτικής ρήξης αποτελεί το Ιράκ για τις ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα. Τα επίπεδα της βίάς παραμένουν σε πολύ υψηλό επίπεδο, αν και η στρατιωτική πολιτική των ΗΠΑ στοχεύει στη μείωση των φυλεκτικών συγκρούσεων και των φόνων, καθώ΄ς και των τρομοκρατικών επιθέσεων της Αλ Κάιντα.
Επιπλέον, παρά τις πιέσεις για αποχώρηση των ΗΠΑ, μία τέτοια απόφαση θα είχε ενδεχομένως καταστροφικές επιπτώσεις. Εάν μειωθεί ο αριθμός των αμερικανικών στρατευμάτων θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της δραστηριότητας των ανταρτών Σία και ειδικότερα της Τζάις αλ Μαχντί, της οποίας ηγείται ο κληρικός, Μουκτάντα Αλ Σαντρ, ενώ παράλληλα θα ξεσπούσαν συγκρούσεις μεταξύ Κούρδων, Τουρκμένων και Αράβων για το μέλλον του Κιρκούκ και του κουρδικού επεκτατισμού.
7) Νοτιοανατολική Ασία
Η Νοτιοανατολική Ασία είναι πιο γνωστή για τις αναδυόμενες οικονομίες της, γνωστές ως «ασιατικές τίγρεις» και τις οικονομικές κρίσεις που προκαλούν, στις οποίες συμπαρασύρουν και τον υπόλοιπο κόσμο. Πέραν όμως του οικονομικού ανταγωνισμού αυτών των χωρών, οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας έχουν ξεκινήσει μία κούρσα εξοπλισμών. Η Σιγκαπούρη, η Μαλαισία, η Ινδονησία και η Ταϊλάνδη έχουν προχωρήσει σε αύξηση των αμυντικών τους δαπανών, αγοράζοντας τα όπλα που κατασκευάζονται στη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ISS
Επιμέλεια: Νίκος Ιτσινές
nitsines@kathimerini.gr
Η προσπάθεια των δυνάμεων αυτών να επαναπροσδιορίσουν τους ρόλους τους, τις οδηγεί σε αύξηση των στρατιωτικών τους δαπανών και σε κλιμάκωση των περιφερειακών σχέσεων.
Οι εστίες κρίσης εντοπίζονται σε όλες τις ηπείρους και ιδιαίτερα στις περιοχές όπου διακυβεύεται η ηγεμονία και η κυριαρχία των περιφερειακών δυνάμεων. Στόχος είναι η αναδιανομή της εξουσίας και της κυριαρχίας.
1) Η Ρωσία
Στην Ευρώπη, σοβαρή ανησυχία προκαλεί η επιθετική εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφαλείας της Ρωσίας, που θεωρείται απάντηση στην ταπείνωση που βίωσε η χώρα στη μετα - σοβιετική εποχή.
Μάλιστα, η απόφαση του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τα Συμβατικά Όπλα, τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής ασφάλειας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, θεωρήθηκε ως απειλή για τις υποδομές των ευρωπαϊκών χωρών για τον έλεγχο των όπλων.
2) Αφγανιστάν
Η δεύτερη εστία ανησυχίας είναι το Αφγανιστάν, όπου διαπιστώνεται η κλιμάκωση επιθέσεων αυτοκτονίας σε περιοχές του Πακιστάν με φυλετικό πληθυσμό, οι οποίες ενορχηστρώνονται από τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα.
Η έλλειψη συνοχής των δυνάμεων των 39 χωρών που βρίσκονται υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ δημιουργεί προβλήματα στην προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της χώρας και στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών.
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που εντοπίζονται στο Αφγανιστάν, είναι ότι η κυβέρνηση της Καμπούλ δεν έχει τον έλεγχο σε πολλά τμήματα της χώρας, εξαιτίας των συμφωνιών που έχουν με τους Δυτικούς συμμάχους τους.
3) Πακιστάν
Με νωπή ακόμη τη δολοφονία της πρώην πρωθυπουργού, Μπεναζίρ Μπούτο, το Πακιστάν οδεύει προς ένα αβέβαιο μέλλον, προκαλώντας ανησυχία στη γειτονική Ινδία και τη διεθνή κοινότητα. Παρά τη φιλοδυτική πολιτική του προέδρου Παρβέζ Μουσάραφ, το Ισλαμαμπάντ υποδαυλίζει τη διεθνή προσπάθεια να καταπολεμήσει την τρομοκρατία στο Αφγανιστάν. Πολλές φυλές του Πακιστάν διατηρούν στενούς δεσμούς με τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα, υποβοηθώντας τη διέλευση ανταρτών και προμηθειών ή διευκολύνοντας την έξοδό τους προς τρίτες χώρες.
Επιπλέον, πολλές φυλές είναι τόσο ισχυρές που ουσιαστικά ελέγχουν τις περιοχές τους και ζουν υπό καθεστώς αυτονομίας, περιορίζοντας ή εκμηδενίζοντας την κρατική εξουσία.
Εξάλλου, ένα από τα χρόνια προβλήματα του Πακιστάν είναι η διάβρωση της δημοκρατίας, εξαιτίας των συνεχών παρεμβάσεων του στρατού και της διαφθοράς των πολιτικών. Παρότι ο πρόεδρος Παρβέζ Μουσάραφ παραιτήθηκε από την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και έχει προκηρύξει εκλογές, ο στρατός διατηρεί την αυξημένη παρουσία του στην πολιτική ζωή και συνεχίζει την παρεμβατική του διάθεση.
4) Λατινική Αμερική
Την τελευταία δεκαετία η Λατινική Αμερική αποτελεί θέατρο νέων πολιτικών και γεωπολιτικών εντάσεων, με την άνοδο στην εξουσία των αριστερών πολιτικών δυνάμεων.
Έτσι, λίγα χρόνια μετά την εδραίωσή του στην εξουσία, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, θέλοντας να αυξήσει την επιρροή του στην περιοχή, σχεδιάζει ν' αποκτήσει πολεμικά αεροσκάφη και υποβρύχια. Η κίνηση όμως της Βενεζουέλας έχει προβληματίσει τις γειτονικές χώρες, με αποτέλεσμα η Βραζιλία και ο Ισημερινός ν' αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.
Μάλιστα, η κυβέρνηση στην Μπραζίλια, αποφάσισε ν' αυξήσει κατά 53% τις αμυντικές δαπάνες, συνεισφέροντας επιπλέον 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια στον στρατιωτικό προϋπολογισμό.
5) Ιράν
Το Ιράν αποτελεί έναν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Η ισλαμική επανάσταση, ο πόλεμος με το Ιράκ και οι κρίσεις με τις ΗΠΑ, διαμορφώνουν τη γεωπολιτική κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή και επηρεάζουν τη διεθνή πολιτική και την οικονομία.
Το μείζον ζήτημα που έχει οδηγήσει σε πρόσφατες κρίσεις είναι η επιδίωξη της Τεχεράνης να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Ωστόσο, τα πρόσφατα στοιχεία των μυστικών υπηρεσιών δείχνουν ότι το Ιράν αποκλιμακώνει την ένταση με τις ΗΠΑ, καθώς αποδεικνύεται ότι η Τεχεράνη σταμάτησε τις εργασίες για την απόκτηση πυρηνικών όπλων το 2003, μειώνοντας αυτομάτως και τον κίνδυνο για στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ.
Παράλληλα, η απόφαση της Ρωσίας να τροφοδοτεί το Ιράν με απεμπλουτισμένο ουράνιο για τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Μπουσέρ υποδαυλίζει την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επιβολή κυρώσεων.
6) Ιράκ
Μόνιμη εστία έντασης και στρατιωτικής ρήξης αποτελεί το Ιράκ για τις ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα. Τα επίπεδα της βίάς παραμένουν σε πολύ υψηλό επίπεδο, αν και η στρατιωτική πολιτική των ΗΠΑ στοχεύει στη μείωση των φυλεκτικών συγκρούσεων και των φόνων, καθώ΄ς και των τρομοκρατικών επιθέσεων της Αλ Κάιντα.
Επιπλέον, παρά τις πιέσεις για αποχώρηση των ΗΠΑ, μία τέτοια απόφαση θα είχε ενδεχομένως καταστροφικές επιπτώσεις. Εάν μειωθεί ο αριθμός των αμερικανικών στρατευμάτων θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της δραστηριότητας των ανταρτών Σία και ειδικότερα της Τζάις αλ Μαχντί, της οποίας ηγείται ο κληρικός, Μουκτάντα Αλ Σαντρ, ενώ παράλληλα θα ξεσπούσαν συγκρούσεις μεταξύ Κούρδων, Τουρκμένων και Αράβων για το μέλλον του Κιρκούκ και του κουρδικού επεκτατισμού.
7) Νοτιοανατολική Ασία
Η Νοτιοανατολική Ασία είναι πιο γνωστή για τις αναδυόμενες οικονομίες της, γνωστές ως «ασιατικές τίγρεις» και τις οικονομικές κρίσεις που προκαλούν, στις οποίες συμπαρασύρουν και τον υπόλοιπο κόσμο. Πέραν όμως του οικονομικού ανταγωνισμού αυτών των χωρών, οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας έχουν ξεκινήσει μία κούρσα εξοπλισμών. Η Σιγκαπούρη, η Μαλαισία, η Ινδονησία και η Ταϊλάνδη έχουν προχωρήσει σε αύξηση των αμυντικών τους δαπανών, αγοράζοντας τα όπλα που κατασκευάζονται στη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ISS
Comments