«Να μη γίνουμε παράπλευρη απώλεια»
Η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί «εκτός αγωνιστικού χώρου» στις ραγδαίες ευρωπαϊκές εξελίξεις, προειδοποιεί η επίτροπος Μαρία ΔαμανάκηΣυνέντευξη στον Νικο Xρυσολωρα
Τον κίνδυνο να καταλήξει η Ελλάδα «παράπλευρη απώλεια» της ευρωπαϊκής ενοποίησης επισημαίνει, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», η επίτροπος Μαρία Δαμανάκη. Η κυρία Δαμανάκη, η οποία συναντήθηκε την Πέμπτη με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, υπογραμμίζει με νόημα ότι αυτή τη στιγμή δεν είναι προς το συμφέρον μας να «ξεκαθαρίσει» η εικόνα αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα, διότι η Ελλάδα βρίσκεται σε δεινή διαπραγματευτική θέση. Μολονότι αναγνωρίζει τις αστοχίες του Μνημονίου, εκτιμά ότι τη βασική ευθύνη για την αποτυχία του προγράμματος φέρει η Ελλάδα, η οποία «υποσχέθηκε πολλά και έκανε ελάχιστα». Τέλος, δεν κρύβει την απαισιοδοξία και τον φόβο της ότι η χώρα μας θα βρεθεί «εκτός αγωνιστικού χώρου» στις ραγδαίες ευρωπαϊκές εξελίξεις, «αν ο δημόσιος τομέας εξακολουθήσει να καταπίνει το οξυγόνο της οικονομίας, αν οι υπηρεσίες και τα κλειστά επαγγέλματα δεν απελευθερωθούν χωρίς πίσω-μπρος, αν η φοροδιαφυγή δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά σε όλες τις κατευθύνσεις».
– Ησασταν η πρώτη Ελληνίδα πολιτικός και κοινοτική αξιωματούχος η οποία προειδοποίησε ρητά για τον κίνδυνο εξώθησης της χώρας μας εκτός Ευρωζώνης. Θεωρείτε ότι ο κίνδυνος αυτός έχει μειωθεί πλέον;
– Τότε, τον Μάιο του ’11, έβλεπα την καταιγίδα να έρχεται με ταχύτητα τυφώνα και συγχρόνως τη μεγάλη πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού της χώρας σε κατάσταση αμεριμνησίας. Πιστεύω ότι πολλοί απέφευγαν σκόπιμα και συστηματικά να δουν την πραγματικότητα. Σας θυμίζω πως ζούσαμε τότε με τους δείκτες του ρολογιού μπλοκαρισμένους στο παρελθόν, σπαταλώντας τον ελάχιστο χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας. Θεώρησα υποχρέωσή μου να μιλήσω ανοιχτά, αναλαμβάνοντας το κόστος, ελπίζοντας στην αφύπνιση κάποιων. Δεν το κατάφερα. Δεν έπεισα και χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Δυστυχώς ο χρόνος ποτέ δεν γυρίζει πίσω. Σήμερα είναι μια άλλη μέρα. Το πρόβλημα βρίσκεται σε άλλη φάση. Πιο σύνθετη και πιο περίπλοκη. Τα αποτελέσματα των εκλογών μπορεί να έδωσαν μια ανάσα και ένα ελάχιστο περιθώριο αναμονής από πλευράς των Ευρωπαίων, αλλά προφανώς δεν λύνουν το πρόβλημα. Εχουμε ξεπεράσει πλέον και ανεπιστρεπτί το επίπεδο των προσδοκιών και των καλών προθέσεων ως προς τις συμφωνίες που έχουμε υπογράψει. Στις Βρυξέλλες γίνονται πλέον δεκτές μόνο πράξεις και αποτελέσματα. Χωρίς αυτά, τίποτε δεν είναι δεδομένο. Οι εταίροι μας το επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους με κάθε ευκαιρία. Δεν μπλοφάρουν, το εννοούν.
Ξεκαθάρισμα του τοπίου
– Το κλίμα αβεβαιότητας, οι συνεχείς αναβολές των αποφάσεων για την Ελλάδα και οι εμπρηστικές δηλώσεις Ευρωπαίων πολιτικών τορπιλίζουν τις προσπάθειες ανάκαμψης που καταβάλλει η χώρα. Κατά την εκτίμησή σας, πότε επιτέλους θα ξεκαθαρίσει το τοπίο;
– Αυτή τη στιγμή, ενδεχομένως η πίεση για την αναζήτηση καθαρής εικόνας δεν είναι προς το συμφέρον μας. Αντιλαμβάνομαι την ψυχολογική κόπωση όλων, όμως σκεφτείτε πού θα οδηγήσει ένα άμεσο ξεκαθάρισμα του τοπίου στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Είμαστε σίγουροι ότι θα είναι το καλύτερο; Αυτή την ώρα, είτε μας αρέσει είτε όχι, για την Κομισιόν και τα ευρωπαϊκά όργανα το πρόβλημα δεν είναι πια η Ελλάδα αλλά το ευρώ, οι αδυναμίες του και η προοπτική της Ευρώπης συνολικά. Από τον επόμενο χρόνο προβλέπω συζήτηση για νέα Ευρωπαϊκή Συνθήκη. Πώς θα πάμε σε πολιτική ένωση και πραγματικά ενιαίο νόμισμα; Ποιοι θα μετέχουν; Τι ακριβώς θα ζητήσουν οι πιο ισχυρές χώρες, που σηκώνουν και το κύριο οικονομικό βάρος της υπόθεσης -οι λεγόμενοι net payers- από όσους θα συμμετέχουν; Επανέρχονται οι προτάσεις για Ευρώπη ομόκεντρων κύκλων ή διαφορετικών ταχυτήτων. Πολλοί συζητούν πια για τον εθελοντισμό των προθύμων. Υποστηρίζουν δηλαδή ότι στην Ευρώπη θα πρέπει να προχωρούν όσοι μπορούν. Αντιλαμβάνεστε ότι στην εξέλιξη αυτής της συζήτησης ο κίνδυνος να βρεθεί η Ελλάδα εκτός αγωνιστικού χώρου ή ίσως και εκτός γηπέδου δεν είναι φανταστικός.
– Στο Κολέγιο των Επιτρόπων γίνεται αυτοκριτική; Ποια είναι η άποψη που επικρατεί για τις αιτίες που το ελληνικό Μνημόνιο, σε αντίθεση με αυτό της Ιρλανδίας, δεν προχωρεί;
– Στο Κολέγιο των Επιτρόπων το ελληνικό θέμα ήταν για πολύ καιρό στο επίκεντρο όλων των συζητήσεων. Θα ήταν άδικο να μην αναγνωρίσω στην Κομισιόν υπερπροσπάθεια για να περιορισθεί το πολύ αρνητικό κλίμα για την Ελλάδα και να δοθεί κάθε δυνατή βοήθεια στη χώρα, σε δύσκολες συνθήκες. Φυσικά θα είμαι η τελευταία που δεν θα αναγνωρίσει ανεπάρκειες και καθυστερήσεις. Ομως έχω υποχρέωση να είμαι αυστηρή πρώτα απ’ όλα με τη δική μας πλευρά, όσο κι αν αυτό δεν ακούγεται ευχάριστα. Η Ελλάδα υποσχέθηκε πολλά και έκανε ελάχιστα για την καρδιά του προβλήματος. Κι εμείς είχαμε τελικά την ίδια στρατηγική με την Ευρώπη. Να κερδίσουμε χρόνο. Λέγαμε «ναι» σε όλα και τελικά αναβάλλαμε τα κρίσιμα. Και εξηγούμαι. Τη νύφη πλήρωσαν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και κατ’ επέκταση το εμπόριο και οι αυτοαπασχολούμενοι και βεβαίως το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Οι Ευρωπαίοι σημειώνουν συχνά πως ενώ επιδείξαμε μεγάλη προσαρμοστικότητα για οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, είχαμε απόλυτη δυστοκία να προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα συμπεριφέρθηκε έτσι ακριβώς γιατί το πολιτικό της σύστημα ήθελε πάση θυσία να αποφύγει τις όποιες μεταρρυθμίσεις. Εχουν άδικο; Οι εκτιμήσεις για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία διαφέρουν ουσιαστικά ως προς αυτό. Εκεί το βάρος δόθηκε στις μεταρρυθμίσεις και σε μια προσπάθεια προσαρμογής των δομών της οικονομίας, επί της ουσίας. Δεν έλυσαν όλα τα προβλήματα, αλλά κερδίζουν σταδιακά σε αξιοπιστία, ενώ η δική μας βρίσκεται ακόμα στο ναδίρ.
Μόνον οι περικοπές
– Από την άλλη πλευρά όμως, όλα τα μέτρα που ελήφθησαν είχαν εγκριθεί από την τρόικα και όλες οι προβλέψεις του προγράμματος έχουν πέσει έξω. Μήπως ήλθε η ώρα να κάνουν και η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ την αυτοκριτική τους;
– Είχα επισημάνει από την αρχή στις συζητήσεις του Κολεγίου τις αμφιβολίες μου για τη ρεαλιστικότητα των λύσεων και την επίπτωση της ύφεσης στο πρόγραμμα. Αλλά αυτά για την Ιστορία και για να αποσαφηνίσω την προσωπική μου θέση. Ομως, και τότε και σήμερα, στη συζήτηση περί αποτυχίας του ελληνικού προγράμματος το βασικό επιχείρημα των εταίρων μας είναι ένα: «Το πρόγραμμα αυτό δεν εφαρμόσθηκε ποτέ ώστε να μπορέσει να αξιολογηθεί». Αυτό που εφαρμόσθηκε είναι μόνον οι περικοπές μισθών και συντάξεων. Η αγωγή όμως περιελάμβανε συνδυασμό φαρμάκων και όχι μόνο ασπιρίνες και μάλιστα σε υπερβολικές δόσεις. Πρέπει να παραδεχθείτε ότι αυτό το επιχείρημα δεν είναι εύκολο να αντιμετωπισθεί πειστικά.
– Ποιες κινήσεις εκτιμάτε ότι είναι εφικτό να γίνουν μέσα στο φθινόπωρο, δεδομένων των υφιστάμενων πολιτικών συσχετισμών;
– Οι άμεσες δράσεις της Ε.Ε. θα πρέπει να αφορούν την τόνωση της ανάπτυξης και την ενίσχυση της απασχόλησης. Ηδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση του επόμενου μακροχρόνιου προϋπολογισμού της Ενωσης, και στόχος της Επιτροπής, με τη βοήθεια του Ευρωκοινοβουλίου, είναι να πείσουμε τις χώρες ότι η πολιτική λιτότητας δεν είναι πανάκεια για την αντιμετώπιση της κρίσης. Επίσης, αυτό τον μήνα η Επιτροπή θα παρουσιάσει το σχέδιό της για τη δημιουργία της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης και την εγγύηση των καταθέσεων. Ακολουθεί η συζήτηση για την οικονομική ένωση, τον φόρο επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών, την κοινή αντιμετώπιση χρέους με πιθανή έκδοση ομολόγων και για νέο ρόλο της κεντρικής τράπεζας. Εχουμε πολύ δρόμο.
Σύγκρουση ταυτότητας
– Τα προγράμματα προσαρμογής ενισχύουν τον ευρωσκεπτικισμό τόσο στον ευρωπαϊκό Νότο, λόγω των επώδυνων επιπτώσεων της ύφεσης και της ανεργίας, όσο και στον ευρωπαϊκό Βορρά, του οποίου οι πολίτες διαμαρτύρονται διότι καλούνται να χρηματοδοτήσουν τα ελλείμματα άλλων χωρών. Φοβάστε ότι οδεύουμε προς έναν «μεγάλο διχασμό»;
– Ο κίνδυνος η ευρωπαϊκή κρίση χρέους να ξεφύγει από το οικονομικό πεδίο και να εξελιχθεί σε κλιμακούμενη σύγκρουση ταυτότητας και εθνοτική διαμάχη είναι υπαρκτός. Πιστεύω ότι οφείλουμε να τον βάλουμε στο περιθώριο. Ολοι αντιλαμβανόμαστε ότι από μια τέτοια εξέλιξη κανείς δεν έχει να ωφεληθεί. Και βεβαίως δεν εξαιρούνται όσοι σήμερα επιπόλαια εκτρέφουν ψευδαισθήσεις ισχύος και αυτάρκειας. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης δεν υπάρχουν περιθώρια διχασμών. Ολοι χρειαζόμαστε την Ευρώπη περισσότερο ενωμένη και πιο ισχυρή. Είναι η βάση της κοινωνικής ευημερίας όλων μας.
– Είστε αισιόδοξη για την επόμενη μέρα στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη;
– Αν ο δημόσιος τομέας εξακολουθήσει να καταπίνει το οξυγόνο της οικονομίας, αν οι υπηρεσίες και τα κλειστά επαγγέλματα δεν απελευθερωθούν χωρίς πίσω-μπρος, αν η φοροδιαφυγή δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά σε όλες τις κατευθύνσεις, αν δεν υπάρξει -λόγου χάρη- συμφωνία για φορολόγηση των λεγόμενων «ελβετικών καταθέσεων», αν δεν υπάρξει ψήφος εμπιστοσύνης από τα ευρωπαϊκά όργανα ώστε να έλθουν επενδύσεις στη χώρα, δεν μπορώ να είμαι αισιόδοξη. Κυρίως θέλω να επισημάνω πως αν αυτά δεν γίνουν, τότε ίσως κάποιοι φλερτάρουν με την ιδέα η Ελλάδα να είναι η παράπλευρη απώλεια της ευρωπαϊκής ενοποίησης για να δώσει αξιοπιστία στη διαδικασία ομογενοποίησης των υπολοίπων. Αυτό πρέπει να το αποφύγουμε πάση θυσία.
Περισσότερη Ευρώπη είναι η μόνη λύση
– Είστε ικανοποιημένη με τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης και τα βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά όργανα προς την κατεύθυνση της εκτόνωσης των πιέσεων που δέχεται η Ευρωζώνη;
– Θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα και με ταχύτερα βήματα. Βεβαίως, η συλλογική λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι πολύπλοκη και συνεπάγεται καθυστερήσεις. Παρ’ όλα αυτά, επιλέγω να είμαι αισιόδοξη. Εως τώρα προσπαθήσαμε να αντιμετωπίσουμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση για την οποία δεν είχαν προβλεφθεί ούτε κανόνες ούτε διαδικασίες. Δουλέψαμε σε αχαρτογράφητα ύδατα και επιζήσαμε. Η κοινοτική αλληλεγγύη δεν είναι νεκρή, παρά τις προσπάθειες πολλών. Η διάσωση κρατών-μελών όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατέστη δυνατή χάρη στη δημιουργία σε χρόνο ρεκόρ ενός αδιανόητου μέχρι τότε μηχανισμού στήριξης, τον οποίο οι χώρες της Ευρωζώνης συνέδραμαν με εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Ηδη προσπαθούμε να οργανώσουμε καλύτερα την οικονομική ένωση, ενώ το ζήτημα της πολιτικής ένωσης έχει ανοίξει. Αυτά δεν μπορούν να αγνοηθούν.
– Νομίζετε ότι η Ευρωζώνη διατρέχει άμεσο κίνδυνο διάσπασης ή μήπως οι αναλυτές και ο διεθνής Τύπος υπερβάλλουν;
– Αναμφίβολα η κρίση έχει ενισχύσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις. Το παρακολουθώ με ανησυχία. Η πρόβλεψή μου είναι πως μέσα στον επόμενο χρόνο οι ευρωπαϊκές εξελίξεις θα είναι ούτως ή άλλως ραγδαίες. Η φάση της ευρωπαϊκής ωρίμανσης τελείωσε.
– Προς ποια κατεύθυνση πιστεύετε ότι θα πρέπει να κινηθούμε ώστε να προστατευθούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και η Ευρωζώνη; Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να γίνουν το αμέσως προσεχές διάστημα;
– Η μόνη λύση είναι «περισσότερη, όχι λιγότερη Ευρώπη». Πρέπει να καλύψουμε τα θεσμικά και πολιτικά κενά στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και να ενισχύσουμε τον οικονομικό μας ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Χρειάζεται όμως κυρίως να αντιμετωπισθεί το πιο κρίσιμο θέμα: το χάσμα μεταξύ ανταγωνιστικών και μη ανταγωνιστικών χωρών, μεταξύ του νέου Βορρά και του Νότου. Δυστυχώς, η εισαγωγή του ευρώ μεγάλωσε αυτό το χάσμα. kathimerini |
Comments