«Παλαιά» και «Νέα» Ευρώπη
«Παλαιά» και «Νέα» Ευρώπη
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Τον Φεβρουάριο του 2003, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των τότε αποτελεσμάτων της έρευνας Μπλιξ για τα «όπλα μαζικής καταστροφής» του καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν, ο Βρετανός, τότε υπουργός Εξωτερικών, Τζακ Στρο, είχε λάβει τον λόγο «ως εκπρόσωπος μιας πολύ παλιάς χώρας που ιδρύθηκε το 1066... από τους Γάλλους». Ο αστεϊσμός του Στρο ήταν αποτέλεσμα μιας μικρής στιχομυθίας με τον Γάλλο ομόλογό του Ντομινίκ ντε Βιλπέν, ο οποίος επίσης δήλωνε κάτοικος «μιας πολύ παλιάς χώρας». Οι αστεϊσμοί των Αγγλογάλλων (ανεξάρτητα από τη στάση που τήρησαν στη μετέπειτα εισβολή στο Ιράκ) είχαν ως πηγή τη φράση «Παλαιά Ευρώπη» που είχε χρησιμοποιήσει ένα μήνα νωρίτερα ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, προκειμένου να διαχωρίσει τους διστακτικούς δυτικοευρωπαίους από τους πολύ πιο συνεργάσιμους ανατολικοευρωπαίους.
Εν έτει 2016, όλα τα παραπάνω επιστρέφουν στη σκέψη όσων παρακολουθούν τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες. Οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες αποσταθεροποίησαν την -ούτως ή άλλως- προβληματική λειτουργία της Ε.Ε. Η στάση των χωρών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), της Βουλγαρίας στο προσφυγικό, αλλά και η στάση που θα πρέπει να τηρήσουν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έναντι της Ρωσίας, καθιστούν την προσπάθεια ενιαίας έκφρασης απέναντι στις πολλαπλές προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη πρακτικά αδύνατη. Αν σε αυτές προστεθούν οι Βαλτικές χώρες, η Ευρώπη μοιάζει στον χάρτη σαν μια μικρογραφία της περιόδου 1945-1991. «Από την Τεργέστη μέχρι το Στετίνο» δεν υπάρχει πια Σιδηρούν παραπέτασμα, όπως έλεγε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, αλλά μια βαθιά πολιτισμική και πολιτική τάφρος. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι αυτές οι πολιτικές αντιθέσεις συνοδεύονται από μια σειρά άλλες (δημογραφική κατάσταση, οικονομική ανάπτυξη, δημοκρατική λειτουργία, αξιακές αντιλήψεις), ο διαχωρισμός του Ράμσφελντ σε «παλιό» και «νέο», φαίνεται ότι έχει στέρεη βάση και πλήρη εφαρμογή στην Ευρώπη του 2016. Δίχως τεράστια θεσμικά βήματα προς τη θεσμική ενοποίηση σε τομείς όπως η Αμυνα και η Εξωτερική Πολιτική, η όποια διεθνής βαρύτητα κατόρθωσε να συγκεντρώσει η Ε.Ε. στα τελευταία εξήντα χρόνια, χάρη στην οικονομική ισχύ της, θα εξανεμιστεί.
Εν έτει 2016, όλα τα παραπάνω επιστρέφουν στη σκέψη όσων παρακολουθούν τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες. Οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες αποσταθεροποίησαν την -ούτως ή άλλως- προβληματική λειτουργία της Ε.Ε. Η στάση των χωρών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), της Βουλγαρίας στο προσφυγικό, αλλά και η στάση που θα πρέπει να τηρήσουν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έναντι της Ρωσίας, καθιστούν την προσπάθεια ενιαίας έκφρασης απέναντι στις πολλαπλές προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη πρακτικά αδύνατη. Αν σε αυτές προστεθούν οι Βαλτικές χώρες, η Ευρώπη μοιάζει στον χάρτη σαν μια μικρογραφία της περιόδου 1945-1991. «Από την Τεργέστη μέχρι το Στετίνο» δεν υπάρχει πια Σιδηρούν παραπέτασμα, όπως έλεγε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, αλλά μια βαθιά πολιτισμική και πολιτική τάφρος. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι αυτές οι πολιτικές αντιθέσεις συνοδεύονται από μια σειρά άλλες (δημογραφική κατάσταση, οικονομική ανάπτυξη, δημοκρατική λειτουργία, αξιακές αντιλήψεις), ο διαχωρισμός του Ράμσφελντ σε «παλιό» και «νέο», φαίνεται ότι έχει στέρεη βάση και πλήρη εφαρμογή στην Ευρώπη του 2016. Δίχως τεράστια θεσμικά βήματα προς τη θεσμική ενοποίηση σε τομείς όπως η Αμυνα και η Εξωτερική Πολιτική, η όποια διεθνής βαρύτητα κατόρθωσε να συγκεντρώσει η Ε.Ε. στα τελευταία εξήντα χρόνια, χάρη στην οικονομική ισχύ της, θα εξανεμιστεί.
Comments