Η πύρρειος νίκη της Ελλάδας DESMOND LACHMAN*
Η πύρρειος νίκη της Ελλάδας
DESMOND LACHMAN*
Πρέπει κανείς να συμπονά τους πληγωμένους πολίτες της Ελλάδας. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αποφάσισαν να παρέχουν στη χώρα την τόσο αναγκαία δόση του δανείου της, η οποία, όμως, συνοδεύεται από τα σκληρότερα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας.
Αν κρίνουμε από την εμπειρία λιτότητας που είχε έως τώρα η Ελλάδα μέσα στον ζουρλομανδύα του ευρώ, τα μέτρα μάλλον διασφαλίζουν ότι η Ελλάδα δεν θα αναδυθεί σύντομα από την εξαετή οικονομική ύφεση. Αυτό είναι, όμως, λυπηρό, καθώς η ύφεση είναι αντίστοιχη με αυτή των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930. Εχει, άλλωστε, προκαλέσει εκτίναξη της ανεργίας στο 24%.
Προς τιμήν του, το ΔΝΤ κατέληξε, έστω και καθυστερημένα, στο συμπέρασμα ότι αυτή η υπερβολική λιτότητα υπήρξε καίριος παράγοντας που οδήγησε στη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία έξι χρόνια. Γι’ αυτό και επιμένει πως η Ευρώπη πρέπει να προσφέρει στην Ελλάδα μια ουσιαστική μείωση του χρέους της. Ελπίζει έτσι πως θα είναι μικρότερη η δημοσιονομική προσαρμογή που θα χρειαστεί για να διασφαλισθεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Επιμένει γι’ αυτό ότι το μέγιστο που μπορεί να ζητηθεί από την Ελλάδα είναι να παρουσιάσει πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ. Την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι εταίροι της εξακολουθούν να της ζητούν πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ.
Δυστυχώς, στη συνάντηση που είχαν αυτήν την εβδομάδα οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης επέλεξαν να αγνοήσουν τις συμβουλές του ΔΝΤ. Συμφώνησαν μεν να εκταμιεύσουν την αναγκαία δόση του δανείου ύψους 10,3 δισ. ευρώ, αλλά επέμειναν ότι η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πρέπει να αναβληθεί μέχρι το 2018. Και μολονότι αυτό δεν αναφέρεται ρητώς, η χρονολογία αυτή τούς εξυπηρετεί γιατί έρχεται μετά τις γερμανικές εκλογές και διασφαλίζει πως η μείωση του ελληνικού χρέους δεν θα αποτελέσει θέμα στην προεκλογική εκστρατεία.
Στο μεταξύ, οι Ελληνες πρέπει τώρα να επιτύχουν την αρχική δέσμευσή τους για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% μέχρι το 2018, μολονότι το ΔΝΤ εκτιμά πως κάτι τέτοιο προϋποθέτει δημοσιονομική προσαρμογή 4,5 εκατοστιαίων μονάδων την επόμενη διετία. Προκειμένου να βεβαιωθούν πως η Ελλάδα θα παρουσιάσει αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα, απαίτησαν όχι μόνον μια σειρά επώδυνων αυξήσεων φόρων ως προϋπόθεση για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης, αλλά και να δεσμευθεί η Ελλάδα στη λήψη έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων που φτάνουν στο 2% του ΑΕΠ. Τα μέτρα αυτά θα εφαρμόζονται όταν δεν επιτυγχάνεται ο στόχος του πλεονάσματος.
Αυτή καθαυτή η κλίμακα των μέτρων λιτότητας θέτει δύο βασικά ερωτήματα. Πρώτον, για ποιο λόγο υποτίθεται πως θα αποφέρει τώρα καλύτερα αποτελέσματα αυτή η υπερβολική λιτότητα, που έφερε την Ελλάδα στη σημερινή τρομακτική οικονομική και κοινωνική κατάσταση; Και το ερώτημα γίνεται πιεστικό, δεδομένου ότι η κυβέρνηση είναι πολύ πιο αδύναμη από όσο πριν προχωρήσει στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Δεύτερον, αν η Ελλάδα δεν σημειώσει ουσιαστική ανάπτυξη, για ποιο λόγο θα είναι το χρέος λιγότερο μη βιώσιμο από όσο είναι σήμερα; Δεν υπονοώ πως αυτά τα ερωτήματα δεν απασχολούν σοβαρά τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών. Αντιθέτως, λέω ότι για μία ακόμη φορά η Ελλάδα θυσιάζεται με κυνισμό στον βωμό των πολιτικών σκοπιμοτήτων των Ευρωπαίων αφεντικών της. Η τακτική αυτή, όμως, μάλλον θα αποδειχθεί κοντόφθαλμη, καθώς αυτός ο τελευταίος γύρος λιτότητας διασφαλίζει πως η Ελλάδα θα γίνει ένα αποτυχημένο κράτος καθώς η ύφεση διαρκώς βαθαίνει.
Αν κρίνουμε από την εμπειρία λιτότητας που είχε έως τώρα η Ελλάδα μέσα στον ζουρλομανδύα του ευρώ, τα μέτρα μάλλον διασφαλίζουν ότι η Ελλάδα δεν θα αναδυθεί σύντομα από την εξαετή οικονομική ύφεση. Αυτό είναι, όμως, λυπηρό, καθώς η ύφεση είναι αντίστοιχη με αυτή των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930. Εχει, άλλωστε, προκαλέσει εκτίναξη της ανεργίας στο 24%.
Προς τιμήν του, το ΔΝΤ κατέληξε, έστω και καθυστερημένα, στο συμπέρασμα ότι αυτή η υπερβολική λιτότητα υπήρξε καίριος παράγοντας που οδήγησε στη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία έξι χρόνια. Γι’ αυτό και επιμένει πως η Ευρώπη πρέπει να προσφέρει στην Ελλάδα μια ουσιαστική μείωση του χρέους της. Ελπίζει έτσι πως θα είναι μικρότερη η δημοσιονομική προσαρμογή που θα χρειαστεί για να διασφαλισθεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Επιμένει γι’ αυτό ότι το μέγιστο που μπορεί να ζητηθεί από την Ελλάδα είναι να παρουσιάσει πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ. Την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι εταίροι της εξακολουθούν να της ζητούν πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ.
Δυστυχώς, στη συνάντηση που είχαν αυτήν την εβδομάδα οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης επέλεξαν να αγνοήσουν τις συμβουλές του ΔΝΤ. Συμφώνησαν μεν να εκταμιεύσουν την αναγκαία δόση του δανείου ύψους 10,3 δισ. ευρώ, αλλά επέμειναν ότι η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πρέπει να αναβληθεί μέχρι το 2018. Και μολονότι αυτό δεν αναφέρεται ρητώς, η χρονολογία αυτή τούς εξυπηρετεί γιατί έρχεται μετά τις γερμανικές εκλογές και διασφαλίζει πως η μείωση του ελληνικού χρέους δεν θα αποτελέσει θέμα στην προεκλογική εκστρατεία.
Στο μεταξύ, οι Ελληνες πρέπει τώρα να επιτύχουν την αρχική δέσμευσή τους για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% μέχρι το 2018, μολονότι το ΔΝΤ εκτιμά πως κάτι τέτοιο προϋποθέτει δημοσιονομική προσαρμογή 4,5 εκατοστιαίων μονάδων την επόμενη διετία. Προκειμένου να βεβαιωθούν πως η Ελλάδα θα παρουσιάσει αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα, απαίτησαν όχι μόνον μια σειρά επώδυνων αυξήσεων φόρων ως προϋπόθεση για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης, αλλά και να δεσμευθεί η Ελλάδα στη λήψη έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων που φτάνουν στο 2% του ΑΕΠ. Τα μέτρα αυτά θα εφαρμόζονται όταν δεν επιτυγχάνεται ο στόχος του πλεονάσματος.
Αυτή καθαυτή η κλίμακα των μέτρων λιτότητας θέτει δύο βασικά ερωτήματα. Πρώτον, για ποιο λόγο υποτίθεται πως θα αποφέρει τώρα καλύτερα αποτελέσματα αυτή η υπερβολική λιτότητα, που έφερε την Ελλάδα στη σημερινή τρομακτική οικονομική και κοινωνική κατάσταση; Και το ερώτημα γίνεται πιεστικό, δεδομένου ότι η κυβέρνηση είναι πολύ πιο αδύναμη από όσο πριν προχωρήσει στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Δεύτερον, αν η Ελλάδα δεν σημειώσει ουσιαστική ανάπτυξη, για ποιο λόγο θα είναι το χρέος λιγότερο μη βιώσιμο από όσο είναι σήμερα; Δεν υπονοώ πως αυτά τα ερωτήματα δεν απασχολούν σοβαρά τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών. Αντιθέτως, λέω ότι για μία ακόμη φορά η Ελλάδα θυσιάζεται με κυνισμό στον βωμό των πολιτικών σκοπιμοτήτων των Ευρωπαίων αφεντικών της. Η τακτική αυτή, όμως, μάλλον θα αποδειχθεί κοντόφθαλμη, καθώς αυτός ο τελευταίος γύρος λιτότητας διασφαλίζει πως η Ελλάδα θα γίνει ένα αποτυχημένο κράτος καθώς η ύφεση διαρκώς βαθαίνει.
* Ο Desmond Lachman είναι συνεργάτης του American Enterprise Institute, υπήρξε στέλεχος του ΔΝΤ και στρατηγικός αναλυτής επί θεμάτων αναδυόμενων αγορών στη Salomon Smith Barney.
Comments