καποτε το 60, και σήμερα
ΑΠΟΘΗΚΕΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ
- Δεν έχετε κανένα αποθηκευμένο άρθρο
ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣΚάποτε το ’60, και σήμερα
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Εικόνα αθλιότητος ανέδειξαν οι τρεις τηλεμαχίες, μεταξύ του υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών κ. Ντόναλντ Τραμπ και της κ. Χίλαρι Κλίντον των Δημοκρατικών, που διεκδικούν το προεδρικό αξίωμα των ΗΠΑ.
Περιττό όμως να ηθικολογεί κανείς για τα πολιτικώς διαδραματιζόμενα σε τρίτη χώρα.
Ωστόσο, είναι προφανές ότι η Δύση έχει εισέλθει σε φάση βαθυτάτης κρίσεως και όχι μόνον οικονομικής. Το ευρωπαϊκό και αμερικανικό κατεστημένο –η σύμβαση, εν ολίγοις, στις χώρες της δημοκρατικής Δύσεως– στοχοποιείται βάναυσα. Αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρήθηκε στη δεκαετία του ’60, όταν είχε εκδηλωθεί μία ευρύτατη αμφισβήτηση της μεταπολεμικής τάξεως πραγμάτων. Αλλά υπήρχαν και ουσιώδεις διαφορές.
Η αμφισβήτηση του ’60 είχε ασφαλώς διάσταση πολιτική, ευθέως κομμουνιστική ή γενικώς αριστερής προελεύσεως. Στη Γαλλία ήταν ο περίφημος Μάης του ’68. Είχε προηγηθεί στη Γερμανία η ριζοσπαστικοποίηση της Αριστεράς υπό τον Ρούντι Ντούτσκε, που τον Απρίλιο του ’68 υπέστη δολοφονική επίθεση, αλλά επιβίωσε ακινητοποιηθείς και ανίκανος για δράση.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η αντίδραση πήρε αντιπολεμική διάσταση, με τα «παιδιά των λουλουδιών» και άλλα ψυχεδελικά παρόμοια. Η Μόσχα εκ παραλλήλου αντιμετώπισε μια πρόκληση μοναδική από τον Σλοβάκο κομμουνιστή και μεταρρυθμιστή ηγέτη Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ – την «Ανοιξη της Πράγας», που κατεπνίγη από σοβιετικά άρματα μάχης τον Αύγουστο του 1968.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η αμφισβήτηση εκείνη παρήγαγε πολιτιστικό προϊόν –πρωτίστως στη μουσική, αλλά επίσης στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στη ζωγραφική–, που πρόβαλε ουσιαστικά αίτημα «πανανθρώπινο» και άλλα ουτοπικά παρόμοια. Ηταν η τελευταία εκδήλωση μιας πολιτιστικής εκρήξεως, τόσο ευρείας διαστάσεως, που τροφοδότησε δημιουργούς επί πολλές δεκαετίες. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι το μείζον πολιτικό γεγονός της τελευταίας δεκαετίας του 20ού αιώνα, η αυτοσυντριβή των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη, δεν παρήγαγε επί της ουσίας πολιτιστικό προϊόν.
Οπως συμβαίνει πάντα, η πολιτική τάξη αποκατεστάθη και οι ηγέτες που την εξέφραζαν απέκτησαν αυτοπεποίθηση και ενέταξαν στο σύστημα πρώην αμφισβητίες και κομμουνιστές. Ο πρώην γενικός γραμματεύς του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα ήταν ένας εξ αυτών· ένας άλλος, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ· ο Βρετανός Τζορτζ Ρόμπερτσον, Σκώτος πρώην τροτσκιστής και στη συνέχεια υπουργός Αμύνης. Και οι τρεις, ηγετικές μορφές στον πόλεμο εναντίον της Σερβίας. Υπήρχαν και ηπιότερες μορφές ενσωματώσεως στην καθεστηκυία τάξη, με πλέον πρόσφατη την απονομή Βραβείου Νομπέλ στον πρώτο τροβαδούρο της αμφισβητήσεως της δεκαετίας του ’60, τον Μπομπ Ντίλαν, που αρνήθηκε να απαντήσει στα τηλεφωνήματα της Επιτροπής, υπονοώντας πιθανόν ότι «δεν γίναμε όλοι ίδιοι, ξαφνικά». Αυτά μέχρις στιγμής.
Στη διάρκεια των ετών αυτών αναπτύχθηκε το ιδεολόγημα της παγκοσμιοποιήσεως, η ευρωπαϊκή ιδέα εδραιώθηκε, δημιουργήθηκε μία τερατώδης γραφειοκρατία «τεχνοκρατών», η πολιτική απαξιώθηκε και κάτι αντίστοιχο συνέβη και στις ΗΠΑ. Τώρα η αμφισβήτηση προέρχεται από τη Δεξιά, το αίτημα δεν είναι «πανανθρώπινο» αλλά η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας. Ο κ. Τραμπ είναι ο πρώτος που δίδει τη μάχη της εξουσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ευρώπη η ριζοσπαστική Δεξιά ενδυναμώνεται διαρκώς.
Η πολιτική τάξη απειλείται ευθέως, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα υπερισχύσει. Αυτό συνέβαινε πάντα τουλάχιστον, έως τώρα.
Comments