Δεν βαριέμαι σε τούτη την ακτή
Η ομάδα λοιπόν του Πανεπιστημίου Αθηνών φθάνοντας στο νησί στα μέσα Μαΐου στρώθηκε στη δουλειά. Την αποτελούσαν ο αναπληρωτής καθηγητής Π. Παπαδημητρίου, ο επίκουρος καθηγητής Ι. Κασσάρας, οι μεταπτυχιακές φοιτήτριες Β. Μητροπούλου και Α. Λαγοπάτη, και ο προπτυχιακός φοιτητής Ν. Γαλανός. Σάρωσαν την περιοχή της Παλικής κουβαλώντας παντού ειδικό εξοπλισμό. Έπαιρναν μετρήσεις με σεισμογράφο κάθε δυο χιλιόμετρα για τον προσδιορισμό του μικροθορύβου στη συγκεκριμένη θέση. Και φθάνοντας στη θέση Λιβάδι, τους περίμενε η μεγάλη έκπληξη. Αντίκρισαν μιαν απέραντη αμμώδη παραλία που είχε αναδυθεί με τους πρόσφατους σεισμούς.
Στην περιοχή δίπλα στη θάλασσα υπήρχε ένα εγκαταλειμμένο κτίσμα προπολεμικών φυλακών που ισοπεδώθηκε. Επίσης πίσω από την παραλία σε έναν μικρό αλλά πολύ χρήσιμο και ζωτικό υδροβιότοπο, γιατί εκεί είναι πέρασμα των αποδημητικών πουλιών, το νερό είχε ανέβει. Οπως φαίνεται από παλαιότερες φωτογραφίες, μπροστά από το κτίριο των φυλακών η παραλία ήταν μόλις μερικά μέτρα ενώ σήμερα αντικρίζουμε μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Η παραλία ανυψώθηκε παίρνοντας ταυτόχρονα και κλίση.
Διπλάσια επιτάχυνση από την προβλεπόμενη
Οπως λέει στο «Βήμα» ο κ. Παπαδημητρίου: «Με βάση τον αντισεισμικό κανονισμό η Κεφαλλονιά ανήκει στην τρίτη ζώνη στην οποία προβλέπεται μέγιστη τιμή εδαφικής επιτάχυνσης 0,36 g (όπου g η επιτάχυνση της βαρύτητας, 1 g≈10 m/sec2). Η εκπόνηση μελέτης στην Κεφαλλονιά είναι απαραίτητη τόσο λόγω των ισχυρών επιταχύνσεων όσο και των μακροσεισμικών παρατηρήσεων. Σημειώνεται ότι οι καταγραφές επιταχυνσιογράφων στην Παλική (Ληξούρι, Χαβριάτα) παρουσίασαν αξιοσημείωτη υπέρβαση της ανώτατης τιμής (0,36 g) που προβλέπει ο Νέος Αντισεισμικός Κανονισμός (ΝΕΑΚ). Οι τιμές της επιτάχυνσης ήταν 0,6 g και 0,8 g στο Ληξούρι και στα Χαβριάτα αντίστοιχα. Αντίστοιχη εικόνα είχαμε για τις βλάβες κατασκευών και τις εδαφικές αστοχίες (μακροσεισμικές παρατηρήσεις), όταν σε γειτονικές περιοχές η κατανομή των βλαβών ήταν ανομοιόμορφη, κάποιες περιοχές παρουσίασαν εκτεταμένες, άλλες λιγότερες και άλλες ελάχιστες βλάβες ή αστοχίες».
Κάτω η φυλακή, ζήτω η παραλία!
Στο «Βήμα» όμως μίλησε και ο κ. Νίκος Γαλανός, προπτυχιακός φοιτητής που συμμετείχε στην ομάδα. «Σε αυτή την παραλία», είπε, «έχω παίξει παιδί. Ηταν γνωστή για τη στενότητά της και για το ότι έπρεπε να πας ως και διακόσια μέτρα μέσα μέχρι να βαθύνει κάπως. Υπήρχε ο υδροβιότοπος στη μια πλευρά, ένα παλιό αρχοντικό στην άλλη και στη μέση οι μισογκρεμισμένες φυλακές, που όμως κανένας από τους ντόπιους, αν και αυτό είχε αποφασιστεί από παλιά, δεν ήθελε να πάει και να αποτελειώσει το γκρέμισμα». Μέχρι που ήλθε ο σεισμός και έκανε δυο πράγματα ταυτόχρονα. Ισοπέδωσε το κτίριο των δακρύων και δημιούργησε όλη αυτή την έκταση που φαίνεται και στις φωτογραφίες. Και η ευτυχής συγκυρία έφερε το παιδί εκείνο, προπτυχιακό φοιτητή τώρα, να μπορεί να επιβεβαιώσει με τις αναμνήσεις του στους υπολοίπους ότι πραγματικά η παραλία επεκτάθηκε. Και η τεράστια αυτή επέκταση οφείλεται στο γεγονός ότι η θάλασσα εκεί ήταν πολύ ρηχή και λόγω των σεισμών προκλήθηκε ανύψωση με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέας ορατής πλέον παραλίας.
Οπως λέει ο κ. Παπαδημητρίου: «Είναι σημαντικό ο άνθρωπος να γνωρίζει τη γεωλογική ιστορία της χώρας του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εκπαίδευση την οποία λαμβάνουν τα παιδιά στην Αμερική και στην Ιαπωνία. Από πολύ μικρή ηλικία μαθαίνουν για τα γεωλογικά φαινόμενα, τις επιπτώσεις και την προστασία τους από αυτά. Η εκμάθηση αυτή είναι συνεχής και συστηματική ώστε οι άνθρωποι να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν φαινόμενα όπως σεισμούς και ηφαίστεια. Τα φαινόμενα αυτά, αν και επαναλαμβάνονται, δυστυχώς είναι μη περιοδικά, με την εξέλιξη του γεωλογικού χρόνου και για τον λόγο αυτόν είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Η ιστορία της περιοχής είναι πολύ σημαντική, όχι μόνο για την ταυτότητα και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου αλλά και την επιβίωση και προστασία του. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη η μνήμη των ανθρώπων να παραμείνει ανεξίτηλη και η εκπαίδευση διαρκής ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες στιγμές»
Το οργικό, η Σταύρωση και ο κύκλος της Ιστορίας
Εχουμε όμως στα χέρια μας και την περιγραφή ενός κατοίκου από το Ληξούρι που αναφέρει: «Ηταν Κυριακή 26 Ιανουαρίου που χτύπησε το οργικό του πρώτου σεισμού την Κεφαλλονιά μας. Μα δεν άργησε να έλθει έπειτα από μια βδομάδα και το δεύτερο κακό.
Σεισμοί “βαλέντι”, δηλαδή καλοί, όπως τους είπανε και οι σεισμολόγοι. Μα τούτα τα οργικά πηγάζουν από τα στριμώγματα του εδάφους στα έγκατα του νησιού, και έπειτα, ωσάν σεληνιασμένα, με ταρακουνήματα ορμούν στην επιφάνεια για να ελευθερώσουν την ενέργειά τους, με αποτέλεσμα να τρέχει ο κόσμος να σωθεί και να φοβάται για το βιος του.
Μα τούτα τα γιομίσματα της ενέργειας του εδάφους δεν στέκονται σε μια μεριά, αλλά από τα αρχαία χρόνια, τριγυρίζουν στα βάθη του νησιού, φωλιασμένα στα θεμέλια του. Ευτυχώς, η συνήθεια έγινε συμφιλίωση και οι Κεφαλλονίτες με αυτούς τους “διαόλους”, όπως τους αποκαλούν, τους έκαναν γνώριμους φίλους και βιωτές τους.
Τούτη τη φορά ξέσπασαν τα σεισμικά κύματα που ήταν τρυπωμένα στον κόλπο του Λιβαδίου και απότομα πετάχτηκαν πάνω στην επιφάνεια και σάρωσαν ό,τι μπορούσαν. Η βοή, το μούγκρισμα και το σάλεμα της γης έπληξαν περισσότερο την Επαρχία Πάλλης, του Ληξουρίου, που ομοιάζει σαν φύλλο με λεπτό μίσχο κρεμασμένο από τον όγκο του υπόλοιπου νησιού. Ηταν η ίδια εποχή και μήνας, στα 1867, 23 Ιανουαρίου που το φαινόμενο είχε ξαναχτυπήσει. Ρήμαξε τότε εκκλησιές και σπίτια, μνημεία, μα πιο πολύ πήρε ψυχές ανθρώπινες, πάνω από 400, που δεν πρόλαβαν να είναι έτοιμες για το πώς υπολόγιζαν στο είναι τους. Το ψωμί, το νερό που θόλωσε, το στάρι που έλειψε, μαύρισε τα μάτια των ανθρώπων τότε. Ηταν Γενάρης του 1867 και η μολυβόπενα κάποιων ιερέων από τα σεισμόπληκτα χωριά της Παλικής χάραξε στα μεσόφυλλα εκκλησιαστικών βιβλίων: “έκανε ένα σεισμό κατά χριστιανόνε…”, “έκανε ένα σεισμό ωσάν εκείνονε τον καιρό της Σταυρώσεως του Ιησού Χριστού…”. Τα ίδια τότε, τα ίδια και με τούτους τους σεισμούς. Νεκρική καμπάνα τότε, νεκρική και τώρα, μα παρήγορη, λόγω που ανθρώπινες ψυχές δεν χάθηκαν τώρα.
Αφού οι σεισμοί πήραν την κατεβασιά από τη Θηνιά και στάθηκαν στο βιότοπο του Λιβαδίου, γκρέμισαν τις παλιές ξερολιθιές, γκρέμισαν τα εγκαταλελειμμένα υπολείμματα και τειχίσματα των Αγροτικών Φυλακών του Λιβαδίου. Εστεκαν από τις αρχές του 1900, καμαρωτά. Τα σώριασαν οι σεισμοί χωρίς ταυτότητα, έτσι απλά να φαίνονται ατάκτως ερριμμένα! Μήπως έπρεπε να γίνει αυτό, αφού για μας περιττά ήταν; Τώρα αναπαύτηκε η σκέψη μας και η Πολιτεία ησύχασε. Οι σεισμοί έδωσαν το τράτο τους, αλλά αφού είδαν και περίμεναν, είπαν να κλείσουν τον κύκλο, και ένας άλλος κύκλος ιστορίας να αρχίσει…». (Αφήγηση Γεράσιμου Γαλανού)
|
Comments