Κοινωνία & Πολιτισμός

Αναλύοντας το «φαινόμενο Μποτιτσέλι»

«Η Γέννηση της Αφροδίτης» είναι μόνο ένα από τα διάσημα έργα του Σάντρο Μποτιτσέλι. Μία έκθεση στο Βερολίνο επιχειρεί να εντρυφήσει στην τέχνη του Ιταλού αναγεννησιακού ζωγράφου.

Ο Ιταλός αναγεννησιακός ζωγράφος Σάντρο Μποτιτσέλι (1445-1510) κατάφερε με τα αριστουργηματικά του πορτραίτα να δώσει ένα πρόσωπο στους εκπροσώπους της ισχυρής ιταλικής δυναστείας των Μεδίκων. Ο Ιταλός δεξιοτέχνης ζωγράφιζε τα μέλη της ισχυρότατης οικογένειας και οι Μέδικοι του εξασφάλιζαν την ανάθεση άκρως κερδοφόρων καλλιτεχνικών έργων.

Μια γεύση του αξιοσημείωτου έργου και της ισχυρής επιρροής που άσκησε μπορεί να πάρει κανείς από σήμερα έως και τις 24 Ιανουαρίου του 2016 στην Πινακοθήκη Gemäldegalerie του Βερολίνου.

Ο Μποτιτσέλι έβγαζε αρχικά το ψωμί του ζωγραφίζοντας θρησκευτικούς πίνακες. Ένας από τους παραγγελιοδότες του ήταν βεβαίως και η εκκλησία. Αγαπημένα μοτίβα της εποχής ήταν ο εσταυρωμένος Ιησούς, η Ανάσταση του Χριστού, αλλά και εικόνες της Παναγίας. Στα συχνότερα θέματα της πρώιμης Αναγέννησης συγκαταλέγονταν όμως και μοτίβα από την ελληνική μυθολογία.

Συνέχισε να δημιουργεί παρά την εκδίωξη των Μεδίκων

Ανάμεσα στα μοτίβα που συναντούμε στους πίνακες του Μποτιτσέλι και ο Ιησούς Χριστός

Ο Σάντρο Μποτιτσέλι γεννήθηκε σε φτωχικό περιβάλλον ως γιος εργάτη βυρσοδεψείου. Κατά τη διάρκεια της μαθητείας του ως χρυσοχόου, άρχισε να γοητεύεται ολοένα και περισσότερο από τη ζωγραφική. Στο πλευρό του Φίλιπο Λίπι, διασημότερου τότε ζωγράφου της Φλωρεντίας, ξεκίνησε το 1464 μία τριετή εκπαίδευση. Ζώντας σε μια πόλη που ανθούσε οικονομικά και ήταν παράλληλα ένα από τα κέντρα του Ουμανισμού, είχε τη δυνατότητα να πλουτίσει τόσο οικονομικά όσο και καλλιτεχνικά. Μετά το τέλος της μαθητείας, το 1470, άνοιξε το δικό του εργαστήρι, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δημιουργία πολλών αριστουργηματικών έργων ζωγραφικής.

Η χρυσή καλλιτεχνική εποχή της Φλωρεντίας έφτασε στο τέλος της το 1492, χρονιά που πέθανε ο Λορέντζο των Μεδίκων, ένας από τους μαικήνες του Μποτιτσέλι. Παρά την εκδίωξη της δυναστείας των Μεδίκων δύο χρόνια αργότερα και τις επακόλουθες κοινωνικές και θρησκευτικές αναταραχές, το εργαστήρι του Μποτιτσέλι συνέχισε να λειτουργεί ως πηγή δημιουργίας καλλιτεχνικών έργων που μαγεύουν τους ανθρώπους μέχρι και σήμερα.

Ο Μποτιτσέλι συναντά τον Γουόρχολ

Μια άποψη από την έκθεση στην πινακοθήκη Gemäldegalerie στο Βερολίνο

Σε αντίθεση με τους πρωταγωνιστές πολλών έργων του, ο ίδιος ο δημιουργός ξεχάστηκε προσωρινά μετά τον θάνατό του. Ο Μποτιτσέλι «ανακαλύφθηκε» ξανά τον 19ο αιώνα με τα έργα του να γίνονται πηγή έμπνευσης για πολυάριθμους καλλιτέχνες από διαφορετικές εποχές και καλλιτεχνικά ρεύματα. Επηρέασε τη μεταγενέστερη και τη σύγχρονη τέχνη όσο λίγοι και τα έργα του παραμένουν διαχρονικά. Πενήντα από αυτά εκτίθενται αντιπαραβαλλόμενα με περίπου 100 έργα (πίνακες, φωτογραφίες κ.α.) μεταγενέστερων καλλιτεχνών που έχουν επηρεαστεί από τον Σάντρο Μποτιτσέλι. Ανάμεσά τους βρίσκονται έργα καλλιτεχνών όπως ο Εντγκάρ Ντεγκά, ο Ρενέ Μαγκρίτ, ο Άντι Γουόρχολ και η Σίντι Σέρμαν.

Κλάους Κρέμερ / Άρης Καλτιριμτζής