Πολιτική

Οι άγνωστες πτυχές της καγκελαρίας Σρέντερ

Το εγκώμιο του προκατόχου της στην καγκελαρία έπλεξε χθες η Αγκελα Μέρκελ κατά την παρουσίαση της νέας βιογραφίας του Γκέρχαρντ Σρέντερ στο Βερολίνο, παρουσία και του ίδιου του σοσιαλδημοκράτη πολιτικού.

Για άλλη μια φορά η γερμανίδα καγκελάριος επαίνεσε τη μεταρρυθμιστική πολιτική του προκατόχου της. Κατά την παρουσίαση της νέας βιογραφίας του Γκέρχαρντ Σρέντερ, η Α. Μέρκελ μίλησε με θερμά λόγια για τον σοσιαλδημοκράτη πολιτικό, λέγοντας ότι «το γεγονός ότι η Γερμανία στέκεται σήμερα τόσο καλά, έχει αναμφίβολα την αφετηρία του στις μεταρρυθμίσεις της Ατζέντας 2010».

Η Ατζέντα 2010 ήταν η πιο πετυχημένη αλλά παράλληλα και πιο διαμφισβητούμενη μεταρρύθμιση στο γερμανικό κοινωνικό κράτος, με ριζικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και βαθιές περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων. Σχεδόν προφητική για άλλες ευρωπαϊκές χώρες μια τότε δήλωσή του Γκ. Σρέντερ:

«Είτε θα προχωρήσουμε -και δη ως κοινωνική οικονομία της αγοράς- σε εκσυγχρονισμό, είτε θα μας εκσυγχρονίσουν οι ξέφρενες δυνάμεις της αγοράς οι οποίες θα θέσουν στο περιθώριο την κοινωνική πτυχή».

Ένας από τους σημαντικότερους καγκελαρίους

Γκέρχαρντ Σρέντερ, Αγκελα Μέρκελ και ο ιστορικός Γκρέγκορ Σέλγκεν κατά την παρουσίαση του βιβλίου στο Βερολίνο

Η Ατζέντα 2010 επιβλήθηκε από την κυβέρνηση Σρέντερ κατά την τελευταία του θητεία στην καγκελαρία μεταξύ 2002-2005 και οδήγησε σε διάσπαση του κόμματος, πρόωρες εκλογές και εντέλει στο τέλος της καγκελαρίας Σρέντερ και την άνοδο της Α. Μέρκελ στην εξουσία.

Οι μεταρρυθμίσεις και οι πολιτικές εξελίξεις που αυτές προκάλεσαν έχουν φυσικά ξεχωριστή θέση στη νέα βιογραφία του Γκέρχαρντ Σρέντερ την οποία έγραψε ο Γκρέγκορ Σέλγκεν, καθηγητής νεότερης και σύγχρονης ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Έρλανγκεν. Αν και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα δεν κατάφερε να ανακάμψει ποτέ πραγματικά μετά το 2005, πετυχαίνοντας μάλιστα με μόλις 23 % αρνητικό ρεκόρ στις εκλογές του 2009, ο διακεκριμένος ιστορικός εκτιμά ότι αυτό δεν οφείλεται στον Γκ. Σρέντερ:

«Το ότι το κόμμα κινείται σήμερα στο 25 % δεν οφείλεται στον Σρέντερ. Ο ίδιος κέρδισε τις τελευταίες εκλογές με σχεδόν 35 %. Και αυτό παρά ή και εξαιτίας της Ατζέντας, ας μην το ξεχνά αυτό κανείς. Δεν πιστεύω ότι το λάθος γίνεται από τον Γκ. Σρέντερ, το μεγάλο λάθος γίνεται από το κόμμα του που θέλει να τηρήσει αποστάσεις από τον ίδιο. Αυτό είναι λάθος. Όχι, αυτός ο Γκέρχαρντ Σρέντερ συγκαταλέγεται αναμφίβολα στη σειρά των σημαντικότερων γερμανών καγκελαρίων, διότι αφενός έδωσε στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής πρακτικό νόημα στην πλήρη εθνική κυριαρχία λέγοντας, για παράδειγμα, όχι στον αμερικανικό πόλεμο του Ιράκ, και, αφετέρου, δημιούργησε στο εσωτερικό όλες εκείνες τις προϋποθέσεις προκειμένου η χώρα να μπορεί να αναλάβει αυτό το ρόλο στο εξωτερικό».

Πολιτικός που «τα έπαιζε όλα για όλα»

Το τελευταίο τηλεοπτικό ντιμπέιτ Μέρκελ-Σρέντερ, Σεπτέμβριος 2005

Όπως σημειώνει ο βιογράφος του, ο Γκ. Σρέντερ δεν δίσταζε «να τα παίζει όλα για όλα όταν ήταν πεπεισμένος ότι για τη χώρα την οποία υπηρετεί, δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή». Όταν στις περιφερειακές εκλογές τον Μάιο του 2005 το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα υπέστη δεινή εκλογική ήττα σε ένα από τα παραδοσιακά του προπύργια, στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, ο Σρέντερ ρωτά τον Φραντς Μιντεφέρινγκ (τότε πρόεδρο του SPD): «Φραντς, πώς είναι τα πράγματα; Θα τα καταφέρουμε;». Η απάντηση του Φραντς: «Δεν είμαι σίγουρος».

Επί οκτώ εβδομάδες ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Χορστ Κέλερ εξέταζε τη συνταγματικότητα της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες που είχε αποφασίσει ο Σρέντερ. Η αναμονή «σκότωνε» τον τότε καγκελάριο. «Αιχμάλωτος της απόφασής του», γράφει ο βιογράφος του, αποκαλύπτοντας ότι για πρώτη φορά ο Σρέντερ έπρεπε να πάρει υπνωτικά για να κοιμηθεί. Τελικώς ο πρόεδρος έδωσε το πράσινο φως για τις εκλογές τις οποίες και έχασε ο Σρέντερ, παραδίδοντας τα ηνία της καγκελαρίας στην Αγκελα Μέρκελ.

Αυτή και πολλές άλλες άγνωστες πτυχές από τη ζωή και το έργο του σοσιαλδημοκράτη πρώην καγκελαρίου φωτίζονται στο νέο βιβλίο «Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η Βιογραφία», που κυκλοφορεί από την περασμένη Δευτέρα στα γερμανικά βιβλιοπωλεία. Για τη συγγραφή των 1.000 και πλέον σελίδων ο ιστορικός Γκρέγκορ Σέλγκεν είχε, μεταξύ άλλων, πρόσβαση στα προσωπικά αρχεία του Γκέρχαρντ Σρέντερ αλλά και στα επίσημα αρχεία της καγκελαρίας.

Κώστας Συμεωνίδης (dpa, dlf)