«Εκλογές δίχως προηγούμενο» στην Καταλονία

Οι Καταλανοί εθνικιστές επιχειρούν να δώσουν στις τοπικές εκλογές διαστάσεις δημοψηφίσματος με στόχο την απόσχιση από την Ισπανία έως το 2017. Η κεντρική κυβέρνηση αντιδρά και η Ευρώπη απευθύνει προειδοποιήσεις.

Επισήμως οι σημερινές εκλογές στην ισπανική περιφέρεια της Καταλονίας δίνουν τη δυνατότητα στα 7,5 εκατομμύρια των κατοίκων της να εκλέξουν το τοπικό κοινοβούλιο. Ωστόσο, ο εθνικιστής Αρτούρ Μας, επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης, επιχειρεί να παρουσιάσει τις εκλογές ως ένα είδος δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Αν κατορθώσουν ο ίδιος και οι πολιτικοί του σύμμαχοι να κερδίσουν 68 και άνω έδρες από το σύνολο των 135, σχεδιάζουν να δρομολογήσουν τη διαδικασία απόσχισης από την Ισπανία, η οποία εκτιμούν ότι θα έχει επιτευχθεί έως το 2017.

Με τις αυτονομιστικές πιέσεις να εντείνονται και την κεντρική κυβέρνηση να αντιτίθεται πλήρως η Ισπανία φαίνεται να έχει εισέλθει στη βαθύτερη πολιτική κρίση των τελευταίων ετών. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι προανήγγειλε ήδη ότι θα κάνει το παν προκειμένου σταματήσει την αυτονομιστική πρωτοβουλία δικαστικά, με το επιχείρημα ότι η απόσχιση συνιστά παραβίαση του Συντάγματος.

Διαμαρτυρία για τη στάση της ισπανικής κυβέρνησης

Ο εθνικιστής Αρτούρ Μας, επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης, επιχειρεί να παρουσιάσει τις εκλογές ως ένα είδος δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας

Όσοι Καταλανοί επιθυμούν την ανεξαρτητοποίηση διαμαρτύρονται ότι η κεντρική ισπανική κυβέρνηση δεν επενδύει αρκετά στην περιοχή τους - την πιο εύπορη ισπανική περιφέρεια - και ότι η γλώσσα και ο πολιτισμός της Καταλονίας τίθενται συστηματικά στο περιθώριο.

«Ελπίζουμε να αποσπάσουμε την πλειοψηφία, για να αναγκάσουμε την ισπανική κυβέρνηση να μας δώσει ανεξαρτησία και να μας αφήσει να είμαστε ελεύθερη χώρα», δήλωσε στη DW ο Χουάν Ρούρα Σάντσες, μεταλλωρύχος που είχε διαδηλώσει υπέρ της ανεξαρτησίας στους δρόμους της Βαρκελώνης μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στις 11 Σεπτεμβρίου, μέρα εθνικής γιορτής στην Καταλονία.

Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν σκληρή μάχη, με τον συνασπισμό του Αρτούρ Μας Junts pel Sí (Μαζί για το «ναι») να βρίσκεται κοντά στην κατάκτηση της πλειοψηφίας των εδρών. Σε περίπτωση που αποτύχει, θα χρειαστεί την υποστήριξη του αριστερού κόμματος CUP, το οποίο επίσης τάσσεται υπέρ της ανεξαρτητοποίησης, όμως έχει εκφράσει ενδοιασμούς για το ενδεχόμενο να ενισχύσει τον εθνικιστή Αρτούρ Μας.

«Αυτές είναι εκλογές δίχως προηγούμενο», σχολίασε στην DW ο κοινωνιολόγος του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Μαδρίτης Γιόσεπ Λομπέρα, επισημαίνοντας ότι «το μόνο πράγμα που συζητείται σε αυτές τις εκλογές είναι αν θα υπάρξει ή όχι ανεξαρτησία. Η ατμόσφαιρα είναι τέτοια ώστε κάθε άλλο ζήτημα έχει φύγει από το προσκήνιο, κανείς δεν μιλά για οτιδήποτε άλλο».

Προειδοποιήσεις για τις επιπτώσεις ενδεχόμενης απόσχισης

Εν όψει των ισπανικών βουλευτικών εκλογών τον Δεκέμβριο, οι σημερινές εκλογές στην Καταλονία αποκτούν ιδιαίτερη σημασία

Γεγονός είναι ότι τα δικαστήρια, εκτός απίθανου απροόπτου, θα αντιταχθούν σε κάθε είδους αποσχιστική κίνηση από την Ισπανία. Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 2014 ο Μας αγνόησε απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου οργανώνοντας ένα ανεπίσημο δημοψήφισμα, στο οποίο άνω του 80% όσων ψήφισαν τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας.

Επικριτές της απόσχισης εφιστούν την προσοχή και σε άλλους παράγοντες, όπως η πιθανή αποπομπή της Καταλονίας από την ΕΕ, ενδεχόμενο που επιβεβαίωσε την περασμένη Τρίτη και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Σε ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και πρόσφατες δηλώσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ και του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον.

Κατά της ανεξαρτητοποίησης συνηγορούν και οικονομικές παράμετροι. Ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας Λουίς Μαρία Λίντε προειδοποίησε ότι ενδεχόμενη αποπομπή από την ΕΕ θα είχε νομισματικές και άλλες οικονομικές επιπτώσεις. Παρόμοιο ήταν το ύφος και το περιεχόμενο κοινού ανακοινωθέντος εκ μέρους πολλών μεγάλων ισπανικών τραπεζών, με το οποίο ουσιαστικά επιχειρούν να αποτρέψουν την απόσχιση της Καταλονίας.

Από την πλευρά του ο Αρτούρ Μας κατηγόρησε τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας ότι επιχειρεί εκ μέρους της ισπανικής κυβέρνησης να εκφοβίσει τους Καταλανούς με σκοπό να επηρεάσει την ψήφο τους λέγοντάς τους ψέματα και με μόνο στόχο «να διατηρήσει το status quo».

Εν όψει των ισπανικών βουλευτικών εκλογών τον Δεκέμβριο, οι σημερινές εκλογές στην Καταλονία αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς αναμένεται να αποτυπώσουν τις τάσεις των ψηφοφόρων, επιτρέποντας στα κόμματα να βγάλουν ορισμένα συμπεράσματα πριν από το άνοιγμα της εθνικής κάλπης.

Γκάι Χέτζκοου / Άρης Καλτιριμτζής