Πρώτες αχτίδες αισιοδοξίας το 2014

Πρώτες αχτίδες αισιοδοξίας το 2014

Του Λυκουργου Λιαροπουλου*

Ολο και περισσότερο, το 2014 αποκτά μια εμβληματική σημασία ως χρονιά εξόδου από την κρίση. Μπορεί δειλά δειλά, ίσως και πιο εμφατικά, η Πρωτοχρονιά του 2014 να συνοδεύεται από την είδηση ότι η χώρα κλείνει με ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα και πέμπτο στη σειρά τρίμηνο με μικρότερη, ίσως και μηδενική, ύφεση. Σε προηγούμενο άρθρο μου είπα ότι αυτό δεν αρκεί για πανηγυρισμούς σήμερα. Ας δούμε, όμως, αν αρχίζουν να διαφαίνονται μερικές ελπιδοφόρες εξελίξεις, αν όχι για άλλο λόγο, αλλά για στηρίξουμε ρεαλιστικά αυτήν την, για πρώτη φορά σε πέντε χρόνια, αχτίδα ελπίδας.

Οι φορολογικές αρχές είναι οπωσδήποτε καλύτερα οργανωμένες για να συλλάβουν τη φορολογητέα ύλη, όταν αυτή... δημιουργηθεί. Αρκετές βάσεις δεδομένων ολοκληρώθηκαν το 2013 και, ύστερα από τρία χρόνια δισταγμών, κάποιοι φαίνεται να το πήραν απόφαση πως αν δεν κινηθούν θα πρέπει να ψάξουν για άλλη χώρα. Αυτοί δεν είναι μόνο υπουργοί, αλλά και πολλοί ζηλωτές τού «δεν πληρώνω».

Ο αριθμός των μικρών, κυρίως, εμπορικών επιχειρήσεων έχει μειωθεί σημαντικά. Τον Αύγουστο του 2013, έρευνα της ΕΣΕΕ έδειξε ότι 4 στις 10 επιχειρήσεις «βλέπουν λουκέτο».

Μια τραγική, αλλά σκληρή πραγματικότητα δείχνει, σε κάθε περίπτωση, τον θάνατο, επιτέλους, του μεταπρατικού μοντέλου «ανάπτυξης» της οικονομίας «φούσκας» της περασμένης δεκαετίας. Αναζητείται η εναλλακτική λύση, αλλά αν δεν πεθάνει το παλιό, το καινούργιο δεν θα έρθει.

Η επιστροφή νέων, κυρίως, στην επαρχία και η αναζήτηση της επιβίωσης στον πρωτογενή τομέα είναι δειλή αλλά ενθαρρυντική. Ισως η πρώτη ένδειξη αλλαγής στο παραγωγικό μας πρότυπο. Ακόμη πιο ενδιαφέρον γεγονός είναι η παρουσία στο υπ. Γεωργίας ενός σεμνού και επιστημονικά καταξιωμένου «εργάτη» της γεωργικής ανάπτυξης.

Ισως η γεωργία και η εμπορική αξιοποίηση των ιδιαιτεροτήτων μας να βρουν τη θέση που τους αξίζει. Ισως, αντί να πουλάμε εισαγόμενα γυναικεία παπούτσια στη νεοελληνική «χλίδα», να πουλάμε τυποποιημένα αγροτικά προϊόντα στον υπόλοιπο κόσμο. Τουλάχιστον η αγορά θα είναι... μεγαλύτερη. Ας το σκεφθεί και η ΕΣΕΕ, αντί να θρηνεί τον χαμένο παράδεισο.

Το εμπορικό έλλειμμα χωρίς τα πετρελαιοειδή κοντεύει να μηδενισθεί. Το πρώτο τρίμηνο του 2014 θα είναι, πιθανότατα, πλεονασματικό. Ισως αυτό θα γινόταν και στο τέλος του 2013, αν η κατάρρευση της Κύπρου δεν είχε πλήξει το εξαγωγικό μας εμπόριο. Μαζί με το δημοσιονομικό, ίσως εξαλείψουμε και το δεύτερο και ουσιαστικότερο από τα δίδυμα ελλείμματα -τέρατα της περασμένης δεκαετίας. Πέρα από τα αμιγώς οικονομικά, η δημόσια διοίκηση, επίσης, φαίνεται ότι θα είναι καλύτερη. Μικρότερη, πιο ορθολογικά διαρθρωμένη, μπορεί να χρειασθεί μερικά χρόνια ακόμη για να θεραπεύσει όλες τις πληγές του νεοοθωμανικού ελληνικού κράτους, αλλά θα δουλεύει περισσότερο, θα κοστίζει λιγότερο και θα μας «κλέβει» ακόμη λιγότερο. Αυτό από μόνο του μπορεί να αποδειχθεί σημαντικό.

Η Δικαιοσύνη φαίνεται ότι αποκτά βηματισμό. Στο 2013 θα έχουν τελειώσει οι δίκες εξ αναβολής και κάποιες από τις υποθέσεις διαφθοράς που χρόνιζαν. Η νέα ηγεσία που μόλις τοποθετήθηκε, είναι καταξιωμένη, όχι για συντεχνιακούς λόγους, αλλά για το έργο της. Παρά την εμφανή έλλειψη «αριστερών» καταβολών, ή ίσως γι’ αυτό, ο νέος υπουργός δείχνει αποφασισμένος να δείξει έργο. Το σημαντικότερο, φαίνεται να έχει αντιληφθεί τη σημασία της Δικαιοσύνης στη γενικότερη κυβερνητική προσπάθεια.

Και επειδή η κοινωνία δεν είναι μόνο οικονομία, στον Πολιτισμό, υπάρχουν ενδείξεις ότι νέες ομάδες δημιουργών φτιάχνουν τον δικό τους «χώρο», με εξωστρέφεια και εμπιστοσύνη στις δικές τους δυνάμεις, μακριά από πολιτιστικά κέντρα που μας θυμίζουν τις αθλιότητες που ύμνησε ένας Β. Γιαννόπουλος. Ισως, μάλιστα, μια νέα κυβέρνηση αποφασίσει να... καταργήσει και το υπουργείο Πολιτισμού. Η παρούσα ηγεσία δείχνει απολύτως... ικανή να το ξεκάνει.

Θα τελειώσω με μία ευχή και πρόκληση. Το 2014 είναι η πρώτη χρονιά που αναμένονται, συμβολικά έστω, έσοδα από τους υδρογονάνθρακες. Είναι η ώρα να ανακοινωθεί η δημιουργία του «Εθνικού Κεφαλαίου Κοινωνικής Ασφάλειας» - ΕΚΚΑ, κατά το νορβηγικό πρότυπο, και να γίνουν οι πρώτες συμβολικές καταθέσεις. Θα είναι τραγικό να δείξει η οικονομία σημάδια ζωής και η κοινωνία να έχει πεθάνει σε ένα πέλαγος ανασφάλειας για τις συντάξεις και την υγεία. Αυτό, δυστυχώς, είναι το μόνο που δεν διαφαίνεται, έστω και αχνά, ακόμη. Ας το προσέξουμε τώρα, γιατί αύριο θα είναι πάρα πολύ αργά.

* Ο κ. Λυκ. Λιαρόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.  καθημερινή