Σαν το νερό στην πλάτη της πάπιας
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Εθν.Μακαρίου & Φαληρέως 2
ΑΠΟΨΕΙΣ
ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗΣαν το «νερό στην πλάτη της πάπιας»
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Αν και ο Αμερικανός σκηνοθέτης Αϊρα Σακς δεν μπόρεσε ή, για την ακρίβεια, δεν θέλησε να προβλέψει την εκλογή του Τραμπ στην προεδρία –συμμετείχε εξάλλου προεκλογικά στην καμπάνια υπέρ των Δημοκρατικών– συνόψισε με ακρίβεια ερωτήματα και ανησυχίες. Σε κείμενό του, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Πρώτο Πλάνο» του 57ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, καταγράφει σκέψεις και φόβους του: «Το θεμελιώδες ερώτημα δεν είναι το πώς κάποιος είναι δυνατόν να ψηφίσει τον Τραμπ, αλλά κάτι ακόμα πιο σημαντικό: γιατί εκατομμύρια άνθρωποι αποφασίζουν να κάνουν κάτι τέτοιο; Γίνεται ακόμα πιο επιτακτική η απάντηση αυτού του ερωτήματος, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν τις αποκαλύψεις που έχουν γίνει γι’ αυτόν από τη στιγμή που χρίστηκε υποψήφιος. Στα αγγλικά λέμε “νερό στην πλάτη της πάπιας” (τίποτα δεν τον αγγίζει, δηλαδή) και σε αυτήν την περίπτωση ο Τραμπ είναι μάλλον η πάπια. Εχει αποκαλυφθεί ότι είναι ρατσιστής, ψεύτης, άνθρωπος που παρενοχλεί σεξουαλικά, υποκριτής, μισθοφόρος και φοροφυγάς, όμως τίποτα από αυτά δεν δείχνει να έχει σημασία για τους ψηφοφόρους που πιστεύουν ότι εκπροσωπεί την εξουσία σε έναν κόσμο στον οποίο οι ίδιοι νιώθουν αδύναμοι».
Λέει κι άλλα ενδιαφέροντα ο σκηνοθέτης, Νεοϋορκέζος ώς το κόκαλο, δεξιοτέχνης ανατόμος σχέσεων και συμπεριφορών («Love is strange», «Little men»), υμνητής των ήσυχων δραμάτων της ζωής, τα οποία δεν χειρίζεται ποτέ ως τραγωδίες αλλά ως παραμονή μιας επόμενης μέρας.
Σε ένα σημείο περιγράφει τον Τραμπ ως τον άνθρωπο που θα μπορούσε να «αερίζεται» βροντωδώς δημόσια χωρίς να νιώθει καμιά ντροπή. «Το “Αυτό” χωρίς το “Υπερεγώ”», όπως υπογραμμίζει. Ενας μάτσο ανδρισμός στο κουκλόσπιτο της Barbie, που στη συγκεκριμένη περίπτωση ονομάζεται Μελάνια ή Ιβάνκα.
Την περασμένη εβδομάδα ένα βίντεο έκανε τον γύρο του Διαδικτύου: λευκοί εθνικιστές στις ΗΠΑ, μέλη του κινήματος της λεγόμενης «Εναλλακτικής Δεξιάς» –στην οποία ανήκουν νεοναζί και αντισημίτες– εμφανίζονται σε συγκέντρωσή τους να χαιρετούν ναζιστικά. Εκπρόσωπος της μεταβατικής ομάδας του Τραμπ δήλωσε ότι ο νεοεκλεγείς πρόεδρος «εξακολουθεί να καταγγέλλει κάθε είδους ρατσισμό» και ότι επιθυμεί να είναι «ηγέτης κάθε Αμερικανού».
Το βέβαιο είναι πως η νίκη του Τραμπ, όπως κι αν ερμηνεύεται η ψήφος, («οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης που αισθάνονται περιθωριοποιημένοι», «η αποκλεισμένη εργατική τάξη των λευκών», κ.ο.κ), συνδέεται με την αντιφιλελεύθερη και μισαλλόδοξη Αμερική. Με έναν κόσμο που είδε στο πρόσωπο του Τραμπ τον χλευαστή και τιμωρό, τον άνθρωπο χωρίς αναστολές, που μπορεί να κάνει πραγματικότητα τη χειρότερη φαντασίωση. Πρόκειται για ταύτιση του ψηφοφόρου ή για σύγχυση; Πρόκειται για έκφραση δυσφορίας, αδυναμίας, αποδοχής του χειρότερου, απάθειας, παραίτησης, έλξης προς την καταστροφή; Είναι πολύ εύκολο να κατακρίνουμε και να απορρίπτουμε, είναι όμως πολύ πιο σημαντικό και επείγον να κατανοήσουμε, όπως επισημαίνει και ο Σακς, υπενθυμίζοντας τη φράση από τον «Κανόνα του παιχνιδιού» του Ζαν Ρενουάρ:
«Το χειρότερο είναι πως όλοι έχουν τους λόγους τους».
Η βαρβαρότητα εξάλλου είναι μια συνθήκη στην οποία το άτομο δικαιώνεται για την αδυναμία του να ελέγξει τις συνθήκες της ζωής του. Βουτάει το όπλο, προσβάλλει, καταστρέφει, απειλεί, επιτίθεται, «ανακουφίζοντας» τον εαυτό του από το βάρος της εμπλοκής σε προβλήματα που τον υπερβαίνουν. Την ευθύνη αναλαμβάνει ο ηγεμόνας και όχι το ίδιο το άτομο.
Οπως φημολογείται, ο Ντόναλντ Τραμπ θα ανταμείψει τους σκληροπυρηνικούς συντηρητικούς, που έμειναν πιστοί στο πλευρό του, με θέσεις-«κλειδιά» στο νέο επιτελείο του. Ανθρωποι που εναντιώνονται σε κάθε προσπάθεια για τον έλεγχο της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ ή στηρίζουν φανατικά την κατασκευή τείχους στα σύνορα με το Μεξικό. Ενας επιθετικός απομονωτισμός εγκαθίσταται ως νέα, παγκόσμια, πραγματικότητα.
Comments