η αναθεωρητική Τουρκία
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Εθν.Μακαρίου & Φαληρέως 2
ΑΠΟΨΕΙΣ
ΑΠΟΘΗΚΕΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ
- Δεν έχετε κανένα αποθηκευμένο άρθρο
ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣΗ αναθεωρητική Τουρκία
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Μία αναθέρμανση εντάσεως στις σχέσεις Αθηνών - Αγκύρας αρχίζει να υποβόσκει τους τελευταίους μήνες εξ αφορμής αλλεπαλλήλων αναθεωρητικών τοποθετήσεων του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περί τη Συμφωνία της Λωζάννης.
Εκ των πραγμάτων, όμως, αναθεώρηση πολυμερούς συμφωνίας δεν είναι δυνατόν να υπάρξει παρά μόνον εάν έχει προηγηθεί συναίνεση των κρατών που την υπέγραψαν· στην προκειμένη περίπτωση της Ελλάδος, της Τουρκίας, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ρουμανίας και της Ιαπωνίας. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν υφίσταται. Συνεπώς, υπάρχει μόνον ενδεχόμενο μονομερούς καταγγελίας ή παραβιάσεως της συμφωνίας.
Τα ανωτέρω, βεβαίως, ισχύουν θεωρητικώς. Στην πράξη, όμως, οι δυτικές δυνάμεις που εμπλέκονται στον πόλεμο εναντίον του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ προωθούν τη δημιουργία αυτονόμου κουρδικής ζώνης στα τουρκοσυριακά σύνορα, ενώ παράλληλα η πολυδιάσπαση του Ιράκ και η δημιουργία κουρδικής αυτονόμου περιοχής σε αυτή τη χώρα προμηνύουν την ανάδειξη κρατικής κουρδικής οντότητος, σε κάποιο βάθος χρόνου.
Πρόνοια για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το μέλλον του Κουρδιστάν, που περιελάμβανε μεγάλο τμήμα της σημερινής Τουρκίας και την περιοχή της Μοσούλης, υπήρχε στη συμφωνία των Σεβρών, η οποία, όμως, ως προς αυτό το σημείο έχει αναθεωρηθεί πλήρως, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, στη Λωζάννη, όπου ουδεμία αναφορά γίνεται ως προς το θέμα αυτό.
Στη διάρκεια των τελευταίων ετών, πάντως, η Αγκυρα σταδιακώς απώλεσε τη δυνατότητα παρεμβάσεως στις εξελίξεις νοτίως των συνόρων της και σήμερα εκ των υστέρων διεκδικεί να διαδραματίσει ρόλο στη διαμόρφωση του νέου περιβάλλοντος, που τείνει να δημιουργηθεί στα νότια σύνορά της.
Κατέστη κοινός τόπος πλέον ότι η Τουρκία περνάει από φάση μείζονος ασταθείας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων. Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι απρόβλεπτος και ριψοκίνδυνος ηγέτης. Φυσιολογικό και αναγκαίο, ως εκ τούτου, οι αναθεωρητικές δηλώσεις του να αντιμετωπίζονται από την Ελλάδα με ανησυχία και περίσκεψη.
Δεν είναι σώφρον, ασφαλώς, να αρκείται κάποιος σε θεωρητική και αναλυτική επεξεργασία των πάσης φύσεως τοποθετήσεων αξιωματούχων της τουρκικής κυβερνήσεως. Είναι περίοδος μεθοδικής προετοιμασίας της Ελλάδος για την αντιμετώπιση του απευκταίου, εάν και όταν αυτό συμβεί.
Προς το παρόν, κανένα από τα κράτη που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λωζάννης δεν ενεπλάκη σε «διάλογο» με τον κ. Ερντογάν ως προς το θέμα αυτό, εκτός της Ελλάδος· αλλά ούτε μετέβαλαν την πολιτική τους στη συγκεκριμένη περιοχή. Δόκιμες αναμφισβήτητα οι ανησυχίες της Ελλάδος, όμως η διαρκής επανάληψη ότι η Αγκυρα αμφισβητεί το καθεστώς της Θράκης και κάποιων νήσων του Αιγαίου υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσει θέμα εκ του μη όντος στη διεθνή κοινή γνώμη. Εάν οι πολιτικοί ηγέτες μας πιστεύουν όντως ότι υφίσταται απειλή από την Τουρκία, τότε είναι η ώρα προπαρασκευής και όχι ρητορικής αντιπαραθέσεως, που απλώς υποδηλοί ανασφάλεια.
Εκ των πραγμάτων, όμως, αναθεώρηση πολυμερούς συμφωνίας δεν είναι δυνατόν να υπάρξει παρά μόνον εάν έχει προηγηθεί συναίνεση των κρατών που την υπέγραψαν· στην προκειμένη περίπτωση της Ελλάδος, της Τουρκίας, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ρουμανίας και της Ιαπωνίας. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν υφίσταται. Συνεπώς, υπάρχει μόνον ενδεχόμενο μονομερούς καταγγελίας ή παραβιάσεως της συμφωνίας.
Τα ανωτέρω, βεβαίως, ισχύουν θεωρητικώς. Στην πράξη, όμως, οι δυτικές δυνάμεις που εμπλέκονται στον πόλεμο εναντίον του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ προωθούν τη δημιουργία αυτονόμου κουρδικής ζώνης στα τουρκοσυριακά σύνορα, ενώ παράλληλα η πολυδιάσπαση του Ιράκ και η δημιουργία κουρδικής αυτονόμου περιοχής σε αυτή τη χώρα προμηνύουν την ανάδειξη κρατικής κουρδικής οντότητος, σε κάποιο βάθος χρόνου.
Πρόνοια για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το μέλλον του Κουρδιστάν, που περιελάμβανε μεγάλο τμήμα της σημερινής Τουρκίας και την περιοχή της Μοσούλης, υπήρχε στη συμφωνία των Σεβρών, η οποία, όμως, ως προς αυτό το σημείο έχει αναθεωρηθεί πλήρως, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, στη Λωζάννη, όπου ουδεμία αναφορά γίνεται ως προς το θέμα αυτό.
Στη διάρκεια των τελευταίων ετών, πάντως, η Αγκυρα σταδιακώς απώλεσε τη δυνατότητα παρεμβάσεως στις εξελίξεις νοτίως των συνόρων της και σήμερα εκ των υστέρων διεκδικεί να διαδραματίσει ρόλο στη διαμόρφωση του νέου περιβάλλοντος, που τείνει να δημιουργηθεί στα νότια σύνορά της.
Κατέστη κοινός τόπος πλέον ότι η Τουρκία περνάει από φάση μείζονος ασταθείας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων. Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι απρόβλεπτος και ριψοκίνδυνος ηγέτης. Φυσιολογικό και αναγκαίο, ως εκ τούτου, οι αναθεωρητικές δηλώσεις του να αντιμετωπίζονται από την Ελλάδα με ανησυχία και περίσκεψη.
Δεν είναι σώφρον, ασφαλώς, να αρκείται κάποιος σε θεωρητική και αναλυτική επεξεργασία των πάσης φύσεως τοποθετήσεων αξιωματούχων της τουρκικής κυβερνήσεως. Είναι περίοδος μεθοδικής προετοιμασίας της Ελλάδος για την αντιμετώπιση του απευκταίου, εάν και όταν αυτό συμβεί.
Προς το παρόν, κανένα από τα κράτη που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λωζάννης δεν ενεπλάκη σε «διάλογο» με τον κ. Ερντογάν ως προς το θέμα αυτό, εκτός της Ελλάδος· αλλά ούτε μετέβαλαν την πολιτική τους στη συγκεκριμένη περιοχή. Δόκιμες αναμφισβήτητα οι ανησυχίες της Ελλάδος, όμως η διαρκής επανάληψη ότι η Αγκυρα αμφισβητεί το καθεστώς της Θράκης και κάποιων νήσων του Αιγαίου υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσει θέμα εκ του μη όντος στη διεθνή κοινή γνώμη. Εάν οι πολιτικοί ηγέτες μας πιστεύουν όντως ότι υφίσταται απειλή από την Τουρκία, τότε είναι η ώρα προπαρασκευής και όχι ρητορικής αντιπαραθέσεως, που απλώς υποδηλοί ανασφάλεια.
Comments