Ξενιτειά - καθημερινή

Tου κ.κ. Aναστασιου - Aρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας

Ο Λόγος του Θεού προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και ενσωματώθηκε στην ανθρώπινη ιστορία. Αυτό το συγκλονιστικό Γεγονός γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα: Ο αιώνιος Θεός, «ο Ων, γέγονεν ο ουκ ην δι’ ημάς και μη εκστάς της φύσεως μετέσχε του ημετέρου φυράματος».

Παράλληλα όμως με το κεντρικό θεολογικό και ανθρωπολογικό του νόημα, το Γεγονός αυτό συνδέεται με επιμέρους χαρακτηριστικές λεπτομέρειες που φωτίζουν διάφορες πλευρές της ανθρώπινης ζωής, όπως η εμπειρία της ξενιτειάς. Στα πρώτα Του ήδη χρόνια ο Ιησούς Χριστός, η Παναγία Μητέρα Του και ο δίκαιος Ιωσήφ πήραν τον μακρύ δρόμο προς την Αίγυπτο (Ματθ. 2:14), θωρακισμένοι με απόλυτη εμπιστοσύνη στην πρόνοια και την προστασία του Θεού. Νήπιο λοιπόν ακόμη, ο Ιησούς έζησε ως ξένος σε ξένη χώρα. Συμμερίστηκε και αγίασε και αυτή τη μορφή ζωής, που αναρίθμητοι άνθρωποι βιώνουν μέχρι τις μέρες μας.

Αργότερα, κατά τη δημόσια δράση Του, ο Χριστός τόνισε το χρέος σεβασμού και ενδιαφέροντος για τους ξένους. Μιλώντας μάλιστα για τα έσχατα της ιστορίας, ταυτίστηκε μαζί τους. Στην τελική Κρίση κατά τη Δευτέρα Παρουσία Του, ως βασικό κριτήριο που θα επηρεάσει οριστικά την αξιολόγηση των ανθρώπων, προσδιόρισε τη στάση τους έναντι των ξένων: «Ξένος ήμην και συνηγάγετέ με» – ή, για όσους αδιαφόρησαν γι’ αυτή την υποχρέωση, «ξένος ήμην και ου συνηγάγετέ με» (Ματθ. 25:35,43). Ο Ιησούς βρέθηκε στη θέση του «ξένου» τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της επίγειας ζωής Του. Ενας ύμνος παρουσιάζει τον ευσχήμονα βουλευτή Ιωσήφ, να ζητεί από τον Πιλάτο το Σώμα του σταυρωθέντος Χριστού με αυτά τα λόγια: «Δος μοι τούτον τον ξένον, τον εκ βρέφους ως ξένον ξενωθέντα», «ον Εβραίοι» –και οι κατά καιρούς ποικίλοι εχθροί Του– «τω φθόνω απεξένωσαν κόσμω».

Η ξενιτειά πληγώνει τη σύγχρονη ζωή. Κορυφώνεται με τη μετανάστευση και την προσφυγιά και επεκτείνεται με την αποξένωση που νιώθουν πολλοί στον απρόσωπο κοινωνικό περίγυρο.

Οσοι τις γιορτές αυτές ζουν στην ξενιτειά ή σε ποικίλες μορφές ξενιτείας, ας αναλογίζονται εν πίστει τον μεγάλο Ξενιτεμένο, που συμμερίσθηκε και αυτήν την ανθρώπινη εμπειρία και είναι έτοιμος να συμπαρασταθεί στις ταλαιπωρίες, στις στερήσεις, στη μοναξιά τους, όπου και αν βρίσκονται.

Οσες οικογένειες έχουν μέλη τους που ζουν στα ξένα, καθώς στρέφουν τη σκέψη τους προς τους ξενιτεμένους, ας κάνουν την αγάπη τους θερμή προσευχή σ’ Αυτόν, «όστις οίδε ξενίζειν τους πτωχούς και τους ξένους». Κάθε άνθρωπος, ενισχύεται, όταν νιώθει ότι κάποιοι στον κόσμο τον αγαπούν αληθινά και τον συλλογίζονται, έστω και αν βρίσκονται τοπικά μακριά του.

Πολλοί συναντούν στον τόπο τους ανθρώπους που άφησαν την πατρίδα τους πιεζόμενοι από διάφορες ανάγκες επιβιώσεως. Ποικίλοι φόβοι, καχυποψίες, ανησυχίες για το διαφορετικό και το ξένο, καιροφυλακτούν για να κλείσουν τις καρδιές. Οσοι αληθινά πιστεύουμε στον Χριστό ας μη λησμονούμε ότι ο σεβασμός μας προς τον ξένο, αντανακλάται στον ίδιο τον Χριστό, ο οποίος τόσο παραστατικά ταυτίστηκε μαζί του.

Εκτός, όμως, από τους κατά τεκμήριο «ξένους», στην εποχή μας συχνά τοποθετούμε στην κατηγορία του ξένου ακόμη και ανθρώπους γνωστούς και κοντινούς. Τους αποξενώνουμε, τους απομονώνουμε· και καταλήγουμε να βλέπουμε σαν «ξένο» ακόμη και τον διπλανό μας. Η τάση αποξενώσεως ερημώνει τη ζωή μας. Οπως οι κλιματολογικές αλλαγές στον πλανήτη επεκτείνουν ολοένα τις ερήμους, με ανάλογο τρόπο και οι σύγχρονες κοινωνικές αλλαγές ερημώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις, ιδιαιτέρως στις πόλεις. Και οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους άλλους παθητικά, αδιάφορα, σαν ξένους, και αφήνουν τον εαυτό τους να βυθίζεται στη μοναξιά.

Η απομόνωση αυτή του ατόμου, του εγώ μας, φτάνει συχνά στο τραγικό σημείο της αποξενώσεως ακόμη και από το πιο πολύτιμο στοιχείο της προσωπικότητός μας: τον βαθύτερο εαυτό μας, τις υπαρξιακές ανάγκες και αναζητήσεις του. Πολλοί αποφεύγουμε να ασχοληθούμε με το αληθινό «είναι» μας, το αληθινό πρόσωπό μας. Τελικά το προσπερνούμε σαν να ήταν κι αυτό «ξένος».

Και η αιτία; Οσο απομακρυνόμαστε από τον «όντως Οντα», το Είναι του σύμπαντος, τον Τριαδικό Θεό, τόσο αποξενούμεθα από τον εαυτό μας και από τους άλλους· όχι μόνο τους τυπικά ξένους, αλλά ακόμη και από τους πιο κοντινούς μας.

Η σάρκωση του Θείου Λόγου και ο τρόπος της ελεύσεώς Του στη Γη έχει τεράστια και μοναδική σπουδαιότητα για τον καθένα μας. Ενας υμνογράφος της Εκκλησίας μας απευθυνόμενος στον Θεάνθρωπο λέει παραστατικά: «Ξένος εις τα ίδια παραγέγονας, τον δεινώς ξενητεύσαντα εκ του Παραδείσου εις τον ουρανόν ανακαλούμενος» (Ωδή α΄ 24ης Δεκεμβρίου). Με τη σάρκωσή Του, με τη ζωή, το έργο και τη θυσία Του, ο Χριστός μας ελευθέρωσε από την τραγικότερη «ξενιτεία», από την αποξένωσή μας από τον Θεό. Ενωμένοι μαζί Του, δεν είμαστε πλέον «ξένοι και πάροικοι» αλλά «οικείοι» του Θεού (Εφ. 2:19).

Γιορτάζοντας τα Χριστούγεννα, καλούμεθα να συνειδητοποιήσουμε ότι ο σεβασμός μας και το ενδιαφέρον για τον άλλον, τον «ξένο», είναι έκφραση πίστεως και αγάπης προς τον ίδιο τον Χριστό, ο οποίος με τη Γέννησή Του προσέλαβε ολόκληρη την ανθρώπινη φύση.

Ας ευχηθούμε και ας προσπαθήσουμε, στον χρόνο που έρχεται, να αυξήσουμε το ενδιαφέρον και την αγάπη μας προς τον ενανθρωπήσαντα Λόγο του Θεού, τον Χριστό, και προς τους αδελφούς μας –τόσο τους κατά τεκμήριο «δικούς» μας όσο και τους αποκαλούμενους «ξένους».

Χαρούμενα Χριστούγεννα και ευλογημένο το νέον έτος!