| Η μεταρρυθμιστική συνθήκη της Ε.Ε. και η Ελλάδα /apo kathimerini Του Γιωργου Ζαββου * Ορισμένα άρθρα που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στην Κυριακάτικη Καθημερινή θέτουν πολλαπλά ερωτήματα για την Μεταρρυθμιστική Συνθήκη. Είναι άραγε «η Ε.Ε. για την Ελλάδα ένας αδιάφορος γρίφος» ή είναι η αδυναμία μας να συλλάβουμε την ουσία των Ευρωπαϊκών εξελίξεων που μας εμποδίζει να ερμηνεύσουμε τους γρίφους και τις γραφές; Αραγε είναι ικανή μια ανώριμη κοινωνία πολιτών και μια ομφαλοσκοπούσα πολιτική τάξη να αναλύσει με όρους πολιτικής σκέψης και όχι δημοσκοπήσεων, δυναμικές τάσεις που αφορούν το μέλλον της; Ποια είναι λοιπόν τα κρίσιμα θέματα που ανοίγει η νέα Συνθήκη; Πρώτο, Η Πολιτική Ευρώπη. Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη ενισχύει την ικανότητα της Ε.Ε. να παίρνει αποφάσεις. Μια σημαντική θεσμική βελτίωση είναι όμως αναγκαία αλλά όχι και ικανή προϋπόθεση για τη δημιουργία της πολιτικής ενοποίησης. Η παγκοσμιοποίηση προσφέρει στην Ε.Ε. το εξωτερικό ερέθισμα να δημιουργήσει ένα νέο δόγμα της πολιτικής Ευρώπης. Εκείνης που θα μπορεί να αποφασίζει, να δρα αυτόνομα και να συμβάλλει αποφασιστικά στη διαμόρφωση του νέου συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης. Το δίλημμα είναι οξύ: Μια Ευρώπη διεκπεραιωτής, που ανέχεται ή μια Ευρώπη ισότιμος εταίρος που διαμορφώνει τις πολιτικές εξελίξεις; Για μια Ευρώπη χωρίς ικανότητα να ορίζει τα ζωτικά της συμφέροντα και χωρίς γεωπολιτικά αντανακλαστικά, είναι ορατός ο κίνδυνος περιθωριοποίησης. Δεύτερο, Η Δημοκρατία. Η Συνθήκη ενισχύει τον δημοκρατικό χαρακτήρα της ένωσης εφόσον διευρύνει τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εθνικών κοινοβουλίων, τις πρωτοβουλίες πολιτών, τη διπλή πλειοψηφία. Αραγε πόσο ρεαλιστικός είναι ο ισχυρισμός ότι «πολλές εξουσίες περνούν από τα κράτη μέλη στην πανίσχυρη Κομισιόν και τα λόμπι της, την καρδιά του ευρωπαϊκού υπερκράτους»; Δεν υπάρχει ούτε μπορεί να υπάρξει «ευρωπαϊκό υπερκράτος» ως γραμμική προβολή του εθνικού κράτους εφόσον η Ε.Ε. είναι ένα ιδιότυπο πολιτειακό μόρφωμα όπου συμβιούν δημοκρατικά κράτη και λαοί. Είναι όμως αναμφίβολα «δύσκολο να καταλάβει ο απλός πολίτης την ειδική πλειοψηφία, τον μικρότερο αριθμό Επιτρόπων». Η Συνθήκη είναι απόρροια της καινοτόμου πολιτειακής υπόστασης της Ε.Ε. και συμβιβασμών. Προσφέρει λίγα στοιχεία πολιτικής αναγνωσιμότητας, γι’ αυτό ο πολιτικός διάλογος είναι πιο δύσκολος αλλά και αναγκαίος. Τρίτο, Η Οικονομία. Αραγε είναι αλήθεια ότι με τη Συνθήκη «θωρακίζεται το κεφάλαιο και οι πολυεθνικές, ο ελεύθερος ανταγωνισμός και παγιώνονται ελαστικές εργασιακές σχέσεις»; Ακόμη λοιπόν να καταλάβουμε ότι η οικονομία της αγοράς βρίσκεται στα γονίδια της ευρωπαϊκής ενοποίησης αλλά οριοθετείται με νομικούς κανόνες. Αυτούς που λείπουν από την καλπάζουσα επέκταση των διεθνών κεφαλαιαγορών. Ομως για μια χώρα ουραγό των δεικτών της ανταγωνιστικότητας είναι πάντα υπαρκτός ένας άλλος κίνδυνος: Πώς θα συνεχίσουν να πείθονται οι φορολογούμενοι πολίτες και οι πολιτικές ηγεσίες των πλουσιότερων χωρών ότι οι κολοσσιαίες μετατοπίσεις πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού πιάνουν τόπο; Ωστόσο, το οικονομικό διακύβευμα είναι διαφορετικό: Η Συνθήκη που προικίζει την Ε.Ε. με κανόνες λήψης αποφάσεων ενισχύει μακροπρόθεσμα τη Νομισματική και την Οικονομική Ενοποίηση. Το ευρώ είναι το μόνο νόμισμα στην ιστορία που δεν στηρίζεται από μια συμπαγή πολιτειακή οντότητα όπως το κλασικό κράτος. Ποιος μπορεί να εγγυηθεί επ’ άπειρον τη βιωσιμότητά του αν η Ε.Ε. δεν προχωρήσει στην πολιτική ενοποίηση; Τέταρτο, Η Πολιτική Επικοινωνία. Είκοσι πέντε χρόνια τώρα πορευόμαστε κυρίως με μια μονοδιάστατη ταμειολογιστική προσέγγιση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Γι’ αυτό η «πολιτικοποίηση» της Ευρωπαϊκής ενοποίησης που προοιωνίζεται η νέα Συνθήκη θα χρειαστεί ουσιαστικό διάλογο ανάμεσα σε αντιτιθέμενα κοινωνικά συμφέροντα και ιδέες. Γι’ αυτό θα πρέπει να επιδιωχθεί η δημιουργία Πανευρωπαϊκών κομμάτων που θα παρουσιάζουν στις ευρωεκλογές πολιτικές προτάσεις για τις επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης, της μετανάστευσης, της οικολογικής καταστροφής, της κοινής εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας. Πέμπτο, Η Εξωτερική Πολιτική. Μήπως όμως η μετά-εθνική Ευρώπη δομείται ερήμην μας; Αυτό θα εξαρτηθεί από την ικανότητά μας ως λαού να ανταποκριθούμε στις εθνικές, περιφερειακές και στις παγκόσμιες προκλήσεις. Προκρίματα είναι: α) η ικανότητά μας να δημιουργήσουμε θεσμούς ικανούς να διασφαλίζουν τον δημοκρατικό βίο. Αυτόν που προϋποθέτει ένα πολιτικό σύστημα με ισορροπία των εξουσιών, ικανό να επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό της παιδείας, του ασφαλιστικού συστήματος, της βιώσιμης ανάπτυξης. Να ανταποκρίνεται στην πρόκληση της πολυπολιτισμικής κοινωνίας που δημιουργεί η παγκοσμιοποίηση κυρίως μέσω της μετανάστευσης, αλλά με σεβασμό στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια και β) η ικανότητά μας να συμβάλλουμε σοβαρά στην επίλυση των προβλημάτων της περιοχής με τις πολλαπλές εστίες αναταράξεων, που αποτελεί προϋπόθεση για μια ευρύτερου φάσματος συμβολή μας στην πολιτική Ευρώπη. Εκείνη που ανανεώνει το αίτημα της ανοιχτής κοινωνίας που μπορεί να δρα πέρα από στενά εθνικά σύνορα. Αραγε δεν αρκούν 25 χρόνια ένταξης στην Ε.Ε. για να μεταβάλλουν την κλονισμένη πίστη στις ικανότητές μας να αρθρώνουμε την εξωτερική πολιτική χωρίς σύνδρομα φοβίας και υπερτροφικού εθνικισμού που δημιουργεί εσωστρέφεια και κοντόφθαλμη ερμηνεία των αλλαγών; Ακόμη «περιμένουμε τους βαρβάρους»; Εκείνοι όμως φαίνεται ότι κατάλαβαν «τι σημαίνουν» διευρυμένη Ευρώπη και παγκοσμιοποίηση. Εμείς ακόμη; * Ο κ. Γιώργος Ζαββός διετέλεσε ευρωβουλευτής και πρεσβευτής της Ε.Ε. Είναι νομικός σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Οι γνώμες που εκφράζει είναι αυστηρά προσωπικές. | 
Comments