Μια κρίση ειλικρίνειας Tου Νικου Κωνστανταρα Η επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα ανέδειξε τη δυνατότητα συνεργασίας των δύο χωρών, αλλά και το πόσο κοντά στην επιφάνεια βρίσκονται τα αγκάθια. Οσοι είδαν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από κοντά διαπίστωσαν πως πρόκειται για τον πρωταγωνιστή σημαντικότατων εξελίξεων εντός και εκτός της χώρας του. Είναι ανυπόμονος, είναι σε εγρήγορση και είναι αποφασισμένος. Χαμογελάει και χαιρετάει ευγενικά, αλλά τα μάτια του αναμετρούν τον συνομιλητή, ψάχνουν για ευκαιρίες και απειλές. Δεν έχει μεγάλη διάθεση για διπλωματικές ευαισθησίες. Αυτή η ειλικρίνεια ώθησε και τον συνομιλητή του, τον Γιώργο Παπανδρέου, να έρθει σε παρόμοια διάθεση και να πει τα πράγματα όπως τα βλέπει. Για να δούμε την επίσκεψη στο πλαίσιο της ζωής του Τούρκου πρωθυπουργού, ας αναφερθούμε μόνο στην εβδομάδα που πέρασε. Στην εσωτερική σκηνή, κυριαρχεί η ολομέτωπη σύγκρουση με το βαθύ κράτος, μέσω της συνταγματικής αναθεώρησης που προωθεί ο Ερντογάν· η απόφαση του ανώτατου εκλογικού συμβουλίου να καθυστερήσει το δημοψήφισμα για την αναθεώρηση έως τον Σεπτέμβριο δυσαρέστησε τον Ερντογάν και έδωσε την ευκαιρία στους αντιπάλους του να ανασυνταχθούν. Την ίδια ώρα, συνεχίζεται η δικαστική έρευνα στην υπόθεση «Βαριοπούλα» - σχέδιο πραξικοπήματος στο οποίο εμπλέκονται ανώτατοι στρατιωτικοί (πρώην και νυν). Αμέσως μετά την Αθήνα, ο Ερντογάν μετέβη στην Τεχεράνη, όπου, μαζί με τους ηγέτες του Ιράν και της Βραζιλίας, παρέστη στην υπογραφή της συμφωνίας για τη μεταφορά εμπλουτισμένου ιρανικού ουρανίου στην Τουρκία· η συμφωνία αυτή προσφέρει πιθανή διέξοδο στη διαμάχη του Ιράν με τη διεθνή κοινότητα. Την Πέμπτη, η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε, για πολλοστή φορά, θέσεις Κούρδων ανταρτών στο βόρειο Ιράκ. Η Τουρκία παίζει σε πολλά επίπεδα στη διεθνή σκηνή. Η Ελλάδα είναι απορροφημένη από την προσπάθεια να αποτρέψει τη χρεοκοπία, να πετύχει την αναγκαστική μεταρρύθμιση της οικονομίας και να προσελκύσει επενδύσεις. Αυτές οι «άλλες ασχολίες» ίσως βοήθησαν τους δύο πρωθυπουργούς να αντιμετωπίσουν τις διμερείς σχέσεις ως κάτι αναγκαίο και φυσικό, χωρίς να αγνοούν τη σημασία των διαφορών, των θεμάτων που κρατούν τις δύο γείτονες χώρες σε ένταση για δεκαετίες. Οπως σημείωσε ο Ερντογάν, οι 21 συμφωνίες που υπεγράφησαν σε τομείς όπως η οικονομία, οι εμπορικές σχέσεις, ο πολιτισμός, η ενέργεια, ο τουρισμός, κ.ά., είναι περισσότερες από όσες υπεγράφησαν από την ίδρυση του τουρκικού κράτους. Στην παρέμβασή του στην έναρξη της ιδρυτικής συνόδου του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, ο Ερντογάν εξέφρασε την ελπίδα για περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων, με μια ενδιαφέρουσα δήλωση: «Εγώ βέβαια, μαζί με τον φίλο μου, τον συνάδελφο μου Γιώργο, είμαι πεπεισμένος ότι θα μπορέσουμε μαζί να καταφέρουμε το δύσκολο έργο. Αν τηρήσουμε αποφασιστική στάση, θα ξεπεράσουμε όλα τα εμπόδια. Βέβαια, θα υπάρξουν ορισμένοι που θα προσπαθήσουν να εμποδίσουν τα βήματα αυτά. Εμείς οι πολιτικοί, όμως, εφόσον τηρήσουμε αποφασιστική στάση, θα ξεπεράσουμε τα εμπόδια αυτά, διότι γνωρίζουμε καλά ότι οικονομία σημαίνει ρίσκο, πολιτική σημαίνει ρίσκο, και πέρα από όλα ξέρουμε ότι ακόμα και η ίδια η ζωή είναι ρίσκο. Αλλά πρέπει να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα». Ο Ερντογάν δεν διευκρίνισε ποιοι είναι αυτοί που θέλουν να εμποδίσουν την προσέγγιση των δύο χωρών. Οι στρατηγοί που συντηρούν την ένταση στο Αιγαίο με παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου; Οι Ελληνες δημοσιογράφοι που σημειώνουν τις παραβιάσεις; Τα κόμματα της αντιπολίτευσης; Εθνικιστικές δυνάμεις; Οποιοι και αν είναι, το γεγονός είναι ότι οι δύο χώρες δεν έχουν αναπτύξει τη δυναμική που θα μπορούσαν λόγω χρόνιων προβλημάτων, με κυρίαρχα αυτά της κατοχής μέρους της Κύπρου και της αμφισβήτησης ελληνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο. Εδώ ο Παπανδρέου μίλησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια, ξαφνιάζοντας τον Ερντογάν και άλλους στην κοινή συνέντευξη Τύπου. «Εμείς, με τα πολλά νησιά και με την εμπειρία της Κύπρου, έχουμε ένα φόβο και είμαστε ειλικρινείς. Μπορεί η Τουρκία κάποια στιγμή να αποφασίσει να πάρει ένα ελληνικό νησί; Υπάρχει αυτός ο φόβος. Μη γελάτε. Δυστυχώς, υπάρχει φόβος». Ηταν μια νέα εμπειρία να βλέπουμε τους ηγέτες των δύο χωρών να μιλούν φυσιολογικά: ούτε ως καλύτεροι φίλοι ούτε ως άσπονδοι εχθροί, αλλά ως γείτονες με προβλήματα και με την ανυπομονησία να τα θέσουν ευθέως και να τα λύσουν. |
kathimerini
Comments