Το γεγονός ότι η κρίση χρέους δεν προκάλεσε την κατάρρευση της ευρωζώνης αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σύντομα η αποστολή της θα ολοκληρωθεί.
Το κεντρικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της ΕΕ με τις «πυροσβεστικές» του παρεμβάσεις διέσωσε κατ` υπέρβαση των αρμοδιοτήτων του τον χώρο του κοινού νομίσματος.
Στις 10 Μαΐου του 2010, λίγο μετά την απόφαση της ευρωζώνης και του ΔΝΤ να χορηγήσουν στην Ελλάδα ένα πακέτο δανειακής βοήθειας, ο τότε πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ κοινοποίησε την απόφαση του ΔΣ να προχωρήσει στην αγορά κρατικών ομολόγων. Η απόφαση αυτή συνιστά διπλή παρασπονδία. Από τη μία πλευρά, η ΕΚΤ δεν έχει το δικαίωμα να χρηματοδοτεί κράτη και από την άλλη δεν επιτρέπεται να δέχεται εντολές από κυβερνήσεις. Ο Τρισέ απέρριψε κομψά τις σχετικές κατηγορίες λέγοντας ότι αγοράζει ομόλογα στη δευτερογενή αγορά και αρνούμενος ότι δέχθηκε πιέσεις από το δίδυμο Μέρκελ-Σαρκοζί.
Στις 10 Μαΐου του 2010, λίγο μετά την απόφαση της ευρωζώνης και του ΔΝΤ να χορηγήσουν στην Ελλάδα ένα πακέτο δανειακής βοήθειας, ο τότε πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ κοινοποίησε την απόφαση του ΔΣ να προχωρήσει στην αγορά κρατικών ομολόγων. Η απόφαση αυτή συνιστά διπλή παρασπονδία. Από τη μία πλευρά, η ΕΚΤ δεν έχει το δικαίωμα να χρηματοδοτεί κράτη και από την άλλη δεν επιτρέπεται να δέχεται εντολές από κυβερνήσεις. Ο Τρισέ απέρριψε κομψά τις σχετικές κατηγορίες λέγοντας ότι αγοράζει ομόλογα στη δευτερογενή αγορά και αρνούμενος ότι δέχθηκε πιέσεις από το δίδυμο Μέρκελ-Σαρκοζί.
Πολλοί την χαρακτήρισαν «Bad Bank» της Ευρώπης
Ο Άξελ Βέμπερ
Όπως και να έγινε η παρέμβαση της ΕΚΤ ήταν σωστή, καθώς δεν υπήρχε εναλλακτική επιλογή, υποστηρίζει ο Χένινγκ Φέπελ από το Ινστιτούτο Μελετών της Παγκόσμιας Οικονομίας που εδρεύει στο Αμβούργο: «Ήταν σαφές ότι η πολιτική δεν είχε αναπτύξει σε τόσο μικρό διάστημα ευχέρεια κινήσεων. Με αυτό το δεδομένο έπρεπε να παρέμβει η ΕΚΤ με τα εργαλεία της νομισματικής πολιτικής».
Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ δεν περιορίστηκαν στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο αλλά παγιώθηκαν ως εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης. Πολλοί την χαρακτήρισαν «Bad Bank» της Ευρώπης. Από τον Μάιο του 2010 μέχρι τον Ιούλιο του 2011 η ΕΚΤ είχε αγοράσει ελληνικά, πορτογαλικά και ιρλανδικά κρατικά ομόλογα αξίας 70 δισ. ευρώ. Αργότερα προστέθηκαν ιταλικά και ισπανικά ομόλογα στο πρόγραμμα.
Η πολιτική αυτή συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των γερμανών εκπροσώπων στην ΕΚΤ. Πρώτος ο πρόεδρος της Bundesbank Άξελ Βέμπερ και στη συνέχεια ο επικεφαλής οικονομολόγος Γιούργκεν Σταρκ υπέβαλαν την παραίτησή τους. Για άλλους η πολιτική της ΕΚΤ δεν ήταν τόσο τολμηρή όσο έπρεπε. Πολλοί της ζήτησαν να δεσμευθεί ότι θα αγοράσει απεριόριστα κρατικά ομόλογα.
Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ δεν περιορίστηκαν στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο αλλά παγιώθηκαν ως εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης. Πολλοί την χαρακτήρισαν «Bad Bank» της Ευρώπης. Από τον Μάιο του 2010 μέχρι τον Ιούλιο του 2011 η ΕΚΤ είχε αγοράσει ελληνικά, πορτογαλικά και ιρλανδικά κρατικά ομόλογα αξίας 70 δισ. ευρώ. Αργότερα προστέθηκαν ιταλικά και ισπανικά ομόλογα στο πρόγραμμα.
Η πολιτική αυτή συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των γερμανών εκπροσώπων στην ΕΚΤ. Πρώτος ο πρόεδρος της Bundesbank Άξελ Βέμπερ και στη συνέχεια ο επικεφαλής οικονομολόγος Γιούργκεν Σταρκ υπέβαλαν την παραίτησή τους. Για άλλους η πολιτική της ΕΚΤ δεν ήταν τόσο τολμηρή όσο έπρεπε. Πολλοί της ζήτησαν να δεσμευθεί ότι θα αγοράσει απεριόριστα κρατικά ομόλογα.
To «μπαζούκας» του Ντράγκι
Ο Μάριο Ντράγκι
Τελικά το «μπαζούκας» ανέλαβε να χρησιμοποιήσει ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, ενισχύοντας την ρευστότητα των τραπεζών. Με επιτόκιο 1% και προθεσμία εξόφλησης τριών ετών, περισσότερες από 500 τράπεζες έλαβαν περίπου μισό τρισεκατομμύριο από την ΕΚΤ. Έτσι διασφαλίστηκε η ρευστότητα και έτσι η Ιταλία και η Ισπανία μπόρεσαν να δανειστούν με χαμηλά επιτόκια. Και όπως αναφέρει ο Χένινγκ Φέπελ: «Μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει αυτή την κίνηση ως παραθυράκι για χρηματοδότηση ή για εξαγορά ομολόγων, καθώς τώρα όπως και πριν μπορούν οι τράπεζες να δίνουν επικίνδυνα ομόλογα ως εγγύηση για δάνεια από την ΕΚΤ».
Παρά τις όποιες επιφυλάξεις, η ΕΚΤ σκοπεύει την Τετάρτη να επαναλάβει την ίδια πρακτική. Και στη συνέχεια θα αποσυρθεί από το ρόλο του διασώστη αφήνοντας το πεδίο στην πολιτική. Ο γερμανός οικονομολόγος εκτιμά ότι η αποστολή της εξετελέσθη με επιτυχία. «Η ΕΚΤ εκτέλεσε την αποστολή που ήταν να επιλύσει το πρόβλημα της εμπιστοσύνης και της ρευστότητας. Τώρα είναι αποστολή των κρατών-μελών να θέσουν την κρίση χρέους υπό έλεγχο με δημοσιονομικά εργαλεία».
Παρά τις όποιες επιφυλάξεις, η ΕΚΤ σκοπεύει την Τετάρτη να επαναλάβει την ίδια πρακτική. Και στη συνέχεια θα αποσυρθεί από το ρόλο του διασώστη αφήνοντας το πεδίο στην πολιτική. Ο γερμανός οικονομολόγος εκτιμά ότι η αποστολή της εξετελέσθη με επιτυχία. «Η ΕΚΤ εκτέλεσε την αποστολή που ήταν να επιλύσει το πρόβλημα της εμπιστοσύνης και της ρευστότητας. Τώρα είναι αποστολή των κρατών-μελών να θέσουν την κρίση χρέους υπό έλεγχο με δημοσιονομικά εργαλεία».
Danhong Zhang / Σταμάτης Ασημένιος
Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης
Comments