Από την ευθύνη στη φυγή
Του Γιωργου Παγουλατου*
Το άρθρο αυτό γράφτηκε δυο φορές. Στην πρώτη εκδοχή έλεγα τα εξής:
«Το “μαύρο» στην ΕΡΤ θα ήταν μια τολμηρή μεταρρυθμιστική κίνηση, μια γενναία τομή στην πολυπράγμονα αδράνεια απέναντι στο ευρύτερο Δημόσιο, εάν είχε έτοιμο το επόμενο βήμα. Εάν προέτασσε όχι το κατέβασμα του διακόπτη αλλά ένα πλήρες σχέδιο εξυγίανσης, αναδιάρθρωσης και θεσμικής ανεξαρτησίας της ΕΡΤ. Εάν το επωμίζονταν και το ανακοίνωναν πρόσωπα ευρύτερου κύρους και όχι πρόσωπα που η πορεία τους ταυτίστηκε με την παθολογία της συγκεκριμένης ΕΡΤ. Εάν δεν απειλούσε να τινάξει στον αέρα το μεγαλύτερο επίτευγμα της κυβέρνησης Σαμαρά, την πολύτιμη σταθεροποίηση και τις πρώτες αμυδρές υποψίες ανάκαμψης των τελευταίων μηνών. Εάν επίσης δεν παρήγε ένα εκβιαστικό τετελεσμένο εις βάρος των δύο εταίρων της κυβέρνησης. Εάν είχε αυτές τις προϋποθέσεις, θα ήταν μια γενναία έφοδος προς τα εμπρός, σηματοδοτώντας τη δημιουργική ρήξη με ένα αμαρτωλό παρελθόν. Δεν τις είχε και γι’ αυτό δεν ήταν.
Κάποιοι διαφήμισαν την κίνηση Σαμαρά ως κίνηση ματ προς τους δύο κυβερνητικούς του εταίρους. Θερμά συγχαρητήρια. Ορισμένοι στη Ν.Δ. ζουν ακόμα στο ’80 και το ’90, όταν υπέρτατος στόχος ήταν να συντριβεί το ΠΑΣΟΚ. Και να προελάσει νικητής στις εκλογές ο Σαμαράς. Μέχρι εκεί φτάνει ο ορίζοντάς τους. Το πώς θα μπορούσε να κυβερνήσει ξανά αύριο ο Σαμαράς έχοντας προηγουμένως κανιβαλίσει τους δύο κυβερνητικούς του εταίρους, αυτό ξεπερνά τις διανοητικές δυνατότητές τους. Αλλοι πάλι έχουν γίνει ανυπόμονοι με τις διαρκείς ενστάσεις του κ. Κουβέλη και των υπουργών του. Εχουν δίκιο να είναι ανυπόμονοι, εάν πρόκειται για τις συντεχνιακές μάχες οπισθοφυλακής του κ. Ρουπακιώτη. Οχι όμως και για την εμμονή αρχής στο να συνεχίσει η δημόσια ραδιοτηλεόραση να εκπέμπει. Εκεί είχε δίκιο ο Κουβέλης. Ας διέκοπταν την ΕΡΤ οι φαύλοι συνδικαλιστές της, που απεργούσαν κάθε τόσο για ψύλλου πήδημα. Οχι μια υπεύθυνη κυβέρνηση, όχι με αυτό τον τρόπο.
Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί ο διάλογος κι η αναζήτηση συναίνεσης να είναι το πρόσχημα για επιτήδεια αδράνεια και διαρκή αναβολή των δυσάρεστων αποφάσεων. Με δήθεν συναίνεση και “ήπια προσαρμογή” καταλήξαμε στη χρεοκοπία. Εκεί ελέγχονται οι δύο μικρότεροι κυβερνητικοί εταίροι. Και θα φανεί πολύ σύντομα στην πράξη εάν η παρέμβασή τους ήταν για μια μεταρρυθμισμένη νέα δημόσια ραδιοτηλεόραση ή για τη διαιώνιση του βολικού status quo των βολεμένων».
Αυτή ήταν η εικόνα την Πέμπτη. Ομως μέχρι τη νύχτα, η κατάσταση είχε ανατραπεί. Ο Σαμαράς διόρθωσε το λάθος του, άκουσε τους εταίρους του, επέδειξε μεγάλη διαλλακτικότητα για να ικανοποιήσει τον Κουβέλη. Ο Βενιζέλος διευκόλυνε την αναζήτηση ενός έντιμου συμβιβασμού. Ομως ο Κουβέλης επέστρεψε με αξιώσεις μαξιμαλιστικές, που ισοδυναμούσαν με πλήρη άρση της απόφασης για αναδιάρθρωση της ΕΡΤ. Φάνηκε ότι η ΔΗΜΑΡ απλώς αναζητούσε το κατάλληλο πρόσχημα για να φύγει.
Είναι τραγική ειρωνεία ότι η απόφαση αυτή της ΔΗΜΑΡ καταλήγει να δικαιώνει την άδικη κριτική που της ασκήθηκε, ότι δεν τολμούσε στα δύσκολα, ότι στήριζε αλά καρτ, «και μέσα και έξω» από την κυβέρνηση. Η κριτική ήταν άδικη. Η ιστορική απόφαση της ΔΗΜΑΡ πέρυσι, να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση Σαμαρά, ήταν η πιο υπεύθυνη πράξη πολιτικής αυταπάρνησης από οποιοδήποτε κόμμα της παρούσας Βουλής. Η ΔΗΜΑΡ θα είχε κάθε δικαιολογία να μείνει στην εκ του ασφαλούς αντιπολίτευση, προσφέροντας μια ανώδυνη εναλλακτική στους επικίνδυνους τυχοδιωκτισμούς του ΣΥΡΙΖΑ. Μετέχοντας σε ένα εξαιρετικά οδυνηρό κυβερνητικό πρόγραμμα, η ΔΗΜΑΡ γνώριζε ότι έχανε περισσότερα από όσα κέρδιζε. Η συμμετοχή της παρείχε την προστιθέμενη αξία νομιμοποίησης, που οι ταλιμπάν της δεξιάς ποτέ δεν κατόρθωσαν να εκτιμήσουν. Ομως η ίδια η ΔΗΜΑΡ κατέστη ο βολικός σάκος του μποξ για το σύνολο σχεδόν του έξαλλα πολωμένου πολιτικού μας συστήματος: για τους «μνημονιακούς» ήταν ο προβληματικός εταίρος, για τους «αντιμνημονιακούς» το αριστερό δεκανίκι της τρόικας και του Σαμαρά.
Βγαίνοντας όμως τώρα από την κυβέρνηση, και μάλιστα για το συγκεκριμένο ζήτημα της ΕΡΤ, η ΔΗΜΑΡ εξανεμίζει το ηθικό κεφάλαιο που συσσώρευσε τον τελευταίο χρόνο. Η επιλογή να παίξει εκ του ασφαλούς δεν θα περάσει απαρατήρητη στον κόσμο που την είχε στηρίξει στην απόφασή της τόσο καιρό να προτάξει το πατριωτικό συμφέρον και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας έναντι των στενών εκλογικών ωφελημάτων. Ακόμα χειρότερα για την ίδια, είναι εξαιρετικά πιθανό να μη μεταφραστεί ούτε σε δημοσκοπική ανάκαμψη. Αν ακολουθηθεί από αριστερή στροφή, τότε οι ψηφοφόροι θα την παρακάμψουν πλήρως, προτιμώντας τον γνήσιο ΣΥΡΙΖΑ από μια λάιτ «με μηδέν λιπαρά» απομίμησή του.
Η ΔΗΜΑΡ βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με μια τεράστια αντίφαση. Ή πρέπει να δεχτεί ότι η αρχική της απόφαση να συμμετάσχει στην κυβέρνηση ήταν λάθος. Τότε όμως αυτοαναιρείται, αυτοεξευτελιζόμενη. Ή πρέπει να υποστηρίξει ότι η αρχική απόφαση συμμετοχής στην κυβέρνηση ήταν σωστή, αλλά οι συνθήκες τώρα άλλαξαν. Πώς να πείσει όμως γι’ αυτό, όταν το μόνο που αλλάζει είναι το εργασιακό καθεστώς 600 υπαλλήλων της ΕΡΤ;
* Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.
Comments