Οι ανησυχίες, ο εκνευρισμός, οι διεργασίες
Οι ανησυχίες, ο εκνευρισμός, οι διεργασίες
Ενα, δύο, πολλά σχέδια Β: O κ. Βαρουφάκης, που συγκεντρώνει σήμερα τα πυρά των πρώην συναδέλφων του, δεν ήταν ο μόνος που μελετούσε σενάρια ρήξης.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος έχει ήδη πληροφορηθεί πριν από την προκήρυξη του δημοψηφίσματος για το ενδεχόμενο το υπουργείο Οικονομικών να επιχειρήσει να κινηθεί εκτός του πλαισίου που έθετε η συμμετοχή της χώρας στην ΟΝΕ. Λίγο πριν από το μεσημέρι της 26ης Ιουνίου, τηλεφώνησε στον Προκόπη Παυλόπουλο και του είπε ότι ενδέχεται να κληθεί να υπογράψει νομοθετική πράξη που θα εισήγαγε παράλληλο νόμισμα, χωρίς να έχει ενημερωθεί η ΕΚΤ. Ο κ. Στουρνάρας είπε στον κ. Παυλόπουλο ότι επρόκειτο για μία «πολύ επικίνδυνη» και «άκρως παράνομη» κίνηση, που θα οδηγούσε πιθανότατα στην αποκοπή της χώρας από το Target-2 (το σύστημα πληρωμών της Ευρωζώνης) και την αποχώρησή της από το ευρώ. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον καθησύχασε, λέγοντάς του ότι δεν θα υπέγραφε τίποτα που να έθετε σε κίνδυνο την παραμονή της χώρας στο κοινό νόμισμα.
Η είδηση προκήρυξης του δημοψηφίσματος ενέτεινε τις ανησυχίες του διοικητή για πιθανές μη αναστρέψιμες κινήσεις του υπουργείου Οικονομικών. Ο κ. Στουρνάρας απευθύνθηκε στον Παναγιώτη Πικραμμένο, πρώην πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπό τον οποίο είχε χρηματίσει υπουργός στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Μαΐου-Ιουνίου 2012. Ο κ. Στουρνάρας τον είχε συμβουλευθεί κατά τις προηγούμενες εβδομάδες για τις πιθανές νομικές επιπλοκές ενός αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις. Τις κρίσιμες εκείνες ώρες ήθελε να μάθει πώς, από νομοθετικής απόψεως, θα μπορούσαν οι θιασώτες της ρήξης να κάνουν πράξη τα όνειρά τους περί παράλληλου νομίσματος.
Στις 3 Ιουλίου, δύο μέρες πριν από το δημοψήφισμα, ο κ. Στουρνάρας συναντήθηκε στην ΤτΕ με δικηγόρο απεσταλμένη από τον κ. Πικραμμένο. Οπως του είπε, το Σύνταγμα δεν παίρνει θέση όσον αφορά στην αντιστροφή της εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας. Βάσει του άρθρου 80 (παρ. 2), τον πληροφόρησε, τα σχετικά με την έκδοση νομίσματος ορίζονται με νόμο και άρα απαιτούν απλή πλειοψηφία. Συζητήθηκε επίσης το ενδεχόμενο να εισαχθεί παράλληλο νόμισμα ή σύστημα πληρωμών de facto, χωρίς νόμο ή υπουργική απόφαση (τη μέθοδο, που είναι άγνωστο πόσο είχε προχωρήσει η τεχνική επεξεργασία της, την αποκάλυψε λίγες μέρες αργότερα ο κ. Βαρουφάκης στην τηλεδιάσκεψη της OMFIF, όπου αναφέρθηκε στα περί χάκινγκ των ΑΦΜ). Οπως ενημερώθηκε, παρότι το άρθρο 128 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. χορηγεί στην ΕΚΤ και στις εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης το αποκλειστικό δικαίωμα να εκδίδουν νόμιμο χρήμα εντός της Ε.Ε., δεν υπήρχε σαφής νομική διαδικασία για την επιβολή κυρώσεων στην Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αν το παραβίαζε.
Τις ίδιες μέρες φτάνει στα αυτιά του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος η πληροφορία περί πιθανού σχεδίου κατάληψης των αποθεματικών του Νομισματοκοπείου – 17 δισ. ευρώ τότε. Μη γνωρίζοντας τη σοβαρότητα της απειλής, ανέθεσε στον Γιάννη Ραχωβίτσα, πρώην υπαρχηγό της ΕΛΑΣ και σύμβουλο ασφαλείας της Τράπεζας από το 2012, να εντείνει τα μέτρα ασφαλείας.
Για περίπου μία εβδομάδα, οι υπάλληλοι ασφαλείας της ΤτΕ βρίσκονταν σε αυξημένη επαγρύπνηση, ενώ ενισχύθηκε και η φρούρηση του ίδιου του διοικητή. Ούτως ή άλλως καλά καταρτισμένοι, είχαν λάβει τα τελευταία χρόνια επιπλέον εκπαίδευση από ειδικές δυνάμεις της Αστυνομίας (όπως η Αντιτρομοκρατική). Ο κ. Ραχωβίτσας, εν τω μεταξύ, επικοινώνησε με τον αρμόδιο κλάδο στο Αρχηγείο της ΕΛΑΣ, ώστε να είναι προετοιμασμένοι και να μπορέσουν εντός πενταλέπτου να βρεθούν στο σημείο.
Τελικά, με τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης του Νομισματοκοπείου στις 14 Ιουλίου, επήλθε και η χαλάρωση των μέτρων προστασίας (ήξεραν πλέον στην Τράπεζα ότι ο κίνδυνος είχε περάσει). Ο κ. Λαφαζάνης, στον οποίο αποδόθηκε η πρόθεση «απαλλοτρίωσης» των αποθεματικών, δηλώνει στην «Κ» ότι πρόκειται περί μυθευμάτων. Αφήνει όμως ανοιχτό το τι θα έκανε με τα αποθεματικά μία κυβέρνηση που θα αποφάσιζε –όπως ο ίδιος διακαώς επιθυμούσε– να θέσει την ΤτΕ υπό εθνικό έλεγχο, στο πλαίσιο ρήξης και επιστροφής σε εθνικό νόμισμα.
Η είδηση προκήρυξης του δημοψηφίσματος ενέτεινε τις ανησυχίες του διοικητή για πιθανές μη αναστρέψιμες κινήσεις του υπουργείου Οικονομικών. Ο κ. Στουρνάρας απευθύνθηκε στον Παναγιώτη Πικραμμένο, πρώην πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπό τον οποίο είχε χρηματίσει υπουργός στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Μαΐου-Ιουνίου 2012. Ο κ. Στουρνάρας τον είχε συμβουλευθεί κατά τις προηγούμενες εβδομάδες για τις πιθανές νομικές επιπλοκές ενός αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις. Τις κρίσιμες εκείνες ώρες ήθελε να μάθει πώς, από νομοθετικής απόψεως, θα μπορούσαν οι θιασώτες της ρήξης να κάνουν πράξη τα όνειρά τους περί παράλληλου νομίσματος.
Στις 3 Ιουλίου, δύο μέρες πριν από το δημοψήφισμα, ο κ. Στουρνάρας συναντήθηκε στην ΤτΕ με δικηγόρο απεσταλμένη από τον κ. Πικραμμένο. Οπως του είπε, το Σύνταγμα δεν παίρνει θέση όσον αφορά στην αντιστροφή της εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας. Βάσει του άρθρου 80 (παρ. 2), τον πληροφόρησε, τα σχετικά με την έκδοση νομίσματος ορίζονται με νόμο και άρα απαιτούν απλή πλειοψηφία. Συζητήθηκε επίσης το ενδεχόμενο να εισαχθεί παράλληλο νόμισμα ή σύστημα πληρωμών de facto, χωρίς νόμο ή υπουργική απόφαση (τη μέθοδο, που είναι άγνωστο πόσο είχε προχωρήσει η τεχνική επεξεργασία της, την αποκάλυψε λίγες μέρες αργότερα ο κ. Βαρουφάκης στην τηλεδιάσκεψη της OMFIF, όπου αναφέρθηκε στα περί χάκινγκ των ΑΦΜ). Οπως ενημερώθηκε, παρότι το άρθρο 128 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. χορηγεί στην ΕΚΤ και στις εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης το αποκλειστικό δικαίωμα να εκδίδουν νόμιμο χρήμα εντός της Ε.Ε., δεν υπήρχε σαφής νομική διαδικασία για την επιβολή κυρώσεων στην Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αν το παραβίαζε.
Τις ίδιες μέρες φτάνει στα αυτιά του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος η πληροφορία περί πιθανού σχεδίου κατάληψης των αποθεματικών του Νομισματοκοπείου – 17 δισ. ευρώ τότε. Μη γνωρίζοντας τη σοβαρότητα της απειλής, ανέθεσε στον Γιάννη Ραχωβίτσα, πρώην υπαρχηγό της ΕΛΑΣ και σύμβουλο ασφαλείας της Τράπεζας από το 2012, να εντείνει τα μέτρα ασφαλείας.
Για περίπου μία εβδομάδα, οι υπάλληλοι ασφαλείας της ΤτΕ βρίσκονταν σε αυξημένη επαγρύπνηση, ενώ ενισχύθηκε και η φρούρηση του ίδιου του διοικητή. Ούτως ή άλλως καλά καταρτισμένοι, είχαν λάβει τα τελευταία χρόνια επιπλέον εκπαίδευση από ειδικές δυνάμεις της Αστυνομίας (όπως η Αντιτρομοκρατική). Ο κ. Ραχωβίτσας, εν τω μεταξύ, επικοινώνησε με τον αρμόδιο κλάδο στο Αρχηγείο της ΕΛΑΣ, ώστε να είναι προετοιμασμένοι και να μπορέσουν εντός πενταλέπτου να βρεθούν στο σημείο.
Τελικά, με τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης του Νομισματοκοπείου στις 14 Ιουλίου, επήλθε και η χαλάρωση των μέτρων προστασίας (ήξεραν πλέον στην Τράπεζα ότι ο κίνδυνος είχε περάσει). Ο κ. Λαφαζάνης, στον οποίο αποδόθηκε η πρόθεση «απαλλοτρίωσης» των αποθεματικών, δηλώνει στην «Κ» ότι πρόκειται περί μυθευμάτων. Αφήνει όμως ανοιχτό το τι θα έκανε με τα αποθεματικά μία κυβέρνηση που θα αποφάσιζε –όπως ο ίδιος διακαώς επιθυμούσε– να θέσει την ΤτΕ υπό εθνικό έλεγχο, στο πλαίσιο ρήξης και επιστροφής σε εθνικό νόμισμα.
Comments