Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κηρύσσει τη «Συμμαχία των Πολιτισμών» από την Τουρκία /to vima
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ. Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα μετά τις συναντήσεις του G20 στο Λονδίνο και του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο επισκέπτεται αύριο την Τουρκία, κλείνοντας έτσι την περιοδεία του στην Ευρώπη. Είναι μια επίσκεψη η οποία προκάλεσε πολλές συζητήσεις και τις γνωστές αντιδράσεις στην Ελλάδα. Θα δώσει όμως την ευκαιρία στον αμερικανό πρόεδρο, πέρα από την πολιτική στήριξη στον μετριοπαθή ισλαμιστή τούρκο πρωθυπουργόΤαγίπ Ερντογάν,να απευθύνει μέσω του συνεδρίου για τη «Συμμαχία των Πολιτισμών» το πρώτο μήνυμά του προς τονΙσλαμικό Κόσμο,τηρώντας έτσι τις προεκλογικές εξαγγελίες του για άνοιγμα προς τους μετριοπαθείς ισλαμιστές. Η επίσκεψή του αυτή θα του δώσει επίσης την
ευκαιρία να αναθερμάνει τις σχέσεις του με την τουρκική ηγεσία, τη στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν και πάλι την ανάγκη της Τουρκίας για τη μεταφορά των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ στο Αφγανιστάν, καθώς και γενικότερα για την αξιοποίηση του ρόλου της ως μεσολαβητή στο Μεσανατολικό. Οι συζητήσεις διευκολύνονται από το γεγονός ότι ο κ. Ομπάμα, όπως και η Αγκυρα, δεν συμφωνούσε καθόλου με τον πόλεμο στο Ιράκ. Ο πρόεδρος Ομπάμα, όπως και η Αγκυρα, δεν δίστασε να δηλώσει δημοσίως- και στην περίπτωση της Αγκυρας και εμπράκτως- αυτή τη διαφωνία. Από εκεί αρχίζει, πριν από όλα τα άλλα, η ιδιαίτερη σχέση που αναπτύσσει πλέον η αμερικανική πολιτική με την Τουρκία. Ακολουθεί η γεωγραφία, που καθιστά την Τουρκία χώρα-κλειδί για όλα τα ζητήματα αιχμής της σημερινής αμερικανικής πολιτικής.
Η δημόσια και έμπρακτη διαφωνία με τον πόλεμο στο Ιράκ έχει ενισχύσει τη γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας. Η αραβική καχυποψία που περιόριζε τη σημασία της τείνει πλέον να εκλείψει. Ακόμη και η πρόσφατη στρατηγική ελέγχου των υδάτων του Τίγρη και του Ευφράτη, που συντηρούσε τη μεγάλη αραβική καχυποψία προς την Τουρκία, υποκαταστάθηκε από τη συμμετοχή του τουρκικού στρατού στην αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στον Νότιο Λίβανο. Η Αγκυρα δεν περιορίστηκε στην απαγόρευση της χρήσης του τουρκικού εδάφους για την εισβολή στο Ιράκ, αλλά προχώρησε και στη δημιουργία ενός διπλωματικού φόρουμ των όμορων με το Ιράκ χωρών. Και η πρωτοβουλία αυτή ήταν ένα ακόμη ανάθεμα για τους νεοσυντηρητικούς της Ουάσιγκτον γιατί περιέλαβε βεβαίως δύο από τους τρεις πρωταγωνιστές του «άξονα του Διαβόλου», τη Συρία και το Ιράν.
Η Αγκυρα θέλησε τότε να αποφύγει την επανάληψη του καταστροφικού σεναρίου της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας. Η καχυποψία των γειτόνων για το ποιος τελικά επωφελείται από την εσωτερική σύγκρουση και αστάθεια στη Γιουγκοσλαβία ενίσχυσε τη δυναμική της σύγκρουσης και της διάλυσης, έλεγαν στην Αγκυρα οι τούρκοι διπλωμάτες. Δημιούργησαν ένα διπλωματικό φόρουμ που συγκέντρωσε περιφερειακά- σε κάθε μεγάλη καμπή του πολέμου στο Ιράκ- όλα τα όμορα κράτη, για να αποφευχθούν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες. Η πρωτοβουλία αυτή απεδείχθη ιδιαίτερα χρήσιμη και στους Αμερικανούς, όταν ο ζήλος των νεοσυντηρητικών οδήγησε το Ιράκ στο χάος και στην καταστροφή. Η σταθεροποίηση του Ιράκ στηρίχθηκε πολύ στη δραστηριότητα και στην επεξεργασία αυτού του φόρουμ.
Η πρωτοβουλία αυτή της τουρκικής διπλωματίας βρισκόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αντιλήψεις των νεοσυντηρητικώνστην Ουάσιγκτον αλλά και των συμμάχων τους στην Τουρκία. Τα εθνικιστικά κέντρα, στον τουρκικό στρατό κυρίως, προωθούσαν την αντίληψη ότι η απουσία της Τουρκίας από τον πόλεμο στο Ιράκ ενίσχυε επικίνδυνα τους Κούρδους και θα μπορούσε να συνιστά απειλή «διαμελισμού» της Τουρκίας. Η λογική αυτή που οδηγήθηκε στα άκρα και από τη δυναμική της εσωτερικής πολιτικής σύγκρουσης και την αντιπαράθεση με την κυβέρνηση Ερντογάν, κορυφώθηκε με το περίφημο επεισόδιο των «τσουβαλιών». Τη σύλληψη από τις αμερικανικές δυνάμεις στο Βόρειο Ιράκ τούρκων αξιωματικών που βρίσκονταν στην περιοχή ως σύνδεσμοι. Η σύλληψη έγινε με τη διαδικασία που οι αμερικανικές δυνάμεις ακολουθούν στους «τρομοκράτες», προκαλώντας σοκ στην Τουρκία. Η ιδέα της προσβολής των αξιωματικών, οι οποίοι δέθηκαν με χειροπέδες και τα κεφάλια τους σκεπάστηκαν με κουκούλες (τσουβάλ στα τουρκικά), ακόμη προκαλεί κύματα αντιαμερικανισμού.
Αυτά για την προϊστορία μιας ταύτισης. Της ταύτισης Ομπάμα με την Αγκυρα στην αντίθεση στον πόλεμο του Ιράκ, μια σύμπτωση που οδηγεί σε ουσιαστική συνεργασία για τον επανασχεδιασμό της πολιτικής στην περιοχή. Η χειρονομία που επέλεξε να κάνει ο αμερικανός πρόεδρος με την επίσκεψή του στην Τουρκία είναι το όργανο μέσω του οποίου θα επισημοποιηθεί και θα ενισχυθεί αυτή η συνεργασία. Η επίσκεψη του προέδρου Ομπάμα αναδεικνύει πλέον έναν πολύτιμο σύμμαχο με τον οποίο οι ΗΠΑ συμμερίζονται τις ίδιες αξίες και συνεργάζονται για να σχεδιάσουν από κοινού την πολιτική που αντιστοιχεί στην εποχή της «Συμμαχίας των Πολιτισμών» και όχι της σύγκρουσής τους.
Η απόφαση για τη συμμετοχή του προέδρου Ομπάμα στο συνέδριο της «Συμμαχίας των Πολιτισμών»αιφνιδίασε και την τουρκική ηγεσία. «Είχαμε προσκαλέσει τον αμερικανό πρόεδρο για τη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης, αλλά δεν περιμέναμε ότι θα αποδεχθεί την πρόσκληση μέσα στο τόσο βαρύ πρόγραμμα που έχει» εξομολογήθηκε ο τούρκος πρωθυπουργός. Η έκπληξη έγινε ακόμη πιο μεγάλη, όταν η συμμετοχή στο συνέδριο επεκτάθηκε σε επίσημη επίσκεψη στην Αγκυρα. Η ομιλία στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, οι ομιλίες του προέδρου Ομπάμα σε τουρκικά πανεπιστήμια και άλλες τέτοιου είδους σημαντικές συμβολικές κινήσεις υπογραμμίζουν το πόσο βαθιά θα φτάσει ο επανασχεδιασμός της αμερικανικής πολιτικής. Δεν θα περιορισθεί στον αυτονόητο γεωπολιτικό επανασχεδιασμό αλλά θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική πολιτεία αντιμετωπίζει τις σχέσεις ανάμεσα στη Δύση και στο Ισλάμ. Δεν τίθεται πλέον θέμα «σύγκρουσης», αλλά «συνεργασίας» στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων.
Μετά την αντίθεση στον πόλεμο στο Ιράκ και τη δημιουργία του φόρουμ των όμορων χωρών, η τουρκική διπλωματία έχει κάνει σημαντικά βήματα για να προετοιμάσει τη νέα θέση και αποστολή της. Βήματα που δεν περιορίστηκαν στην εξουδετέρωση κάθε κινδύνου αποσταθεροποίησης του Ιράκ που αφορά την Αγκυρα, αλλά και γενικότερη συμμετοχή στη διαμόρφωση της περιοχής. Η εμπλοκή στη διαπραγμάτευση μεταξύ Ιράκ και Συρίας, η συμμετοχή στη δύναμη των Ηνωμένων Εθνών μετά την ισραηλινή εισβολή στον Νότιο Λίβανο, η διακριτική διαμεσολάβηση ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Χαμάς (που είναι λιγότερο γνωστή) είναι μερικά από τα βήματα της νέας διπλωματίας. Και, φυσικά, η διατήρηση άριστων σχέσεων με το Ιράν, που ήταν πάντοτε στην παράδοση της τουρκικής διπλωματίας.
Η υπέρβαση ενός ακόμη ταμπού, η απλή απόδοση της κουρδικής πραγματικότητας, χωρίς τις αγκυλώσεις των 80 χρόνων της Τουρκικής Δημοκρατίας, έχει πολλαπλά διευκολύνει αυτή τη νέα θέση και αποστολή της διπλωματίας. Η τουρκική διπλωματία που σήμερα εργάζεται ταυτόχρονα για τη σταθεροποίηση του Ιράκ (και άρα την ενίσχυση των Κούρδων του Βορρά), αλλά και για να ικανοποιήσει τους ιδεολογικούς φόβους της συντηρητικής Τουρκίας που δεν έλεγε να ακούσει τη λέξη «Κούρδος», έχει ουσιαστικά διευκολυνθεί.
Η υπέρβαση του δόγματος της κεμαλικής περιόδου περί μη ανάμειξης και αποστροφής προς τις υποθέσεις της Μέσης Ανατολής γίνεται με τη νέα κυβέρνηση του τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν και από τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Αμπντουλάχ Γκιουλ.
Η αλλαγή αυτή δεν κινείται, φυσικά, από «ιδεολογικούς» λόγους εξισλαμισμού της εξωτερικής πολιτικής, όπως αφήνουν συχνά να εννοηθεί οι αναλύσεις των νεοσυντηρητικών και των συμμάχων τους στην Τουρκία. Ο επαναπροσδιορισμός της πολιτικής αυτής δεν είναι εμπνευσμένος από το Ισλάμ. Αποτελεί «διορθωτική» ανάγνωση της γεωπολιτικής κατάστασης και της ιστορίας και έχει εμπνευσθεί και μελετηθεί στο ακαδημαϊκό περιβάλλον των αμερικανικών πανεπιστημίων και μεγάλων αμερικανικών ερευνητικών κέντρων, όπου οι περισσότεροι από τους σημερινούς συμβούλους έχουν κάνει τις έρευνές τους.
Το πρόγραμμα της επίσκεψης
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Μπαράκ Ομπάμα φθάνει αύριο Δευτέρα 6 Απριλίου στην Αγκυρα, όπου θα τον υποδεχθεί ο πρόεδρος κ. Αμπντουλάχ Γκιουλ, και το πρώτο πράγμα που θα κάνει θα είναι να επισκεφθεί το Μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ. Αμέσως μετά θα έχει συνομιλίες και θα παρακαθήσει σε γεύμα με τον κ. Γκιουλ. Στη συνέχεια θα διοργανωθεί κοινή συνέντευξη Τύπου, μετά την οποία ο αμερικανός πρόεδρος θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της τουρκικής Εθνοσυνέλευση κ.
Κιοκσάλ Τοπτάν , στην οποία θα εκφωνήσει λόγο στη διάρκεια πανηγυρικής συνεδρίασης. Ο κ. Ομπάμα Θα συναντηθεί και με τους ηγέτες της αντιπολίτευσης κ. Ντενίζ Μπαϊκάλ(Ρεπουμπλικανικό και Λαϊκό Κόμμα), κ.
Ντεβλέτ Μπαχτσελί (Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης) και κ.
Αχμέτ Τουρκ(Κόμμα της Δημοκρατικής Κοινωνίας). Οι συναντήσεις, οι οποίες αρχικά είχαν σχεδιαστεί να γίνουν από κοινού, θα γίνουν τελικά ξεχωριστά στο γραφείο του προέδρου τη τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Ετσι ο κ. Ομπάμα θα καθησυχάσει την «γκρίνια» της αντιπολίτευσης.
«Ο κ. Ομπάμα πραγματοποιεί την επίσκεψη για να αναδείξει τη σημασία που αποδίδει στην Τουρκία, δεν την πραγματοποιεί για να υποστηρίξει το κυβερνητικό κόμμα.Οσο υπάρχει σταθερότητα στην Τουρκία, δεν έχει καμία σημασία η ταυτότητα του κυβερνώντος κόμματος», λένε αμερικανοί διπλωμάτες στον τουρκικό Τύπο, ο οποίος παραπονείται ότι η επίσκεψη θα ενισχύσει τον κ. Ενρτογάν. Στη συνέχεια ο αμερικανός πρόεδρος θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό κ. Ταγίπ Ερντογάν, ενώ η κυρίαΜισέλ Ομπάμαεπίσης θα συναντήσει την κυρία Εμινέ Ερντογάν. Αργότερα το απόγευμα θα ταξιδεύσει προς το Αεροδρόμιο «Ατατούρκ» της Κωνσταντινούπολης. Στην Πόλη θα «συναντηθεί» με μια ομάδα μαθητών από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή και με το σύστημα της βιντεοδιάσκεψης θα απαντήσει στις ερωτήσεις τους.
Ο κ. Ομπάμα επίσης θα συμμετάσχει στο δείπνο που θα διοργανωθεί στο Παλάτι του Ντολμάμπαχτσε για τη συνάντηση της «Συμμαχίας των πολιτισμών» μαζί με τον πρόεδρο Γκιουλ και άλλους κυβερνητικούς εκπροσώπους. Θα συναντήσει επίσης και τους θρησκευτικούς ηγέτες της Πόλης στο ξενοδοχείο Κόνραντ. Μετά τις συναντήσεις του αυτές θα επισκεφθεί το Μπλε Τζαμί και την Αγία Σοφία, προτού αναχωρήσει για την Ουάσιγκτον.
Κατά την επίσκεψη του Ομπάμα στην Κωνσταντινούπολη μια μεγάλη ομάδα της Μυστικής Υπηρεσίας και της τουρκικής Ασφαλείας θα συνοδεύει τον πρόεδρο σε κάθε μετακίνησή του. Στον παραλιακό δρόμο από το αεροδρόμιο ως το Κόνραντ θα υπάρχει ένας αστυνομικός σε κάθε 50 μέτρα. Οσο θα βρίσκεται στην Πόλη θα τον προστατεύουν 4.000 αστυνομικοί, ενώ όλες οι διαδρομές που θα κάνει θα παρακολουθούνται από κάμερες και από αστυνομικά ελικόπτερα.
Οι δημοτικές εκλογές περιέστειλαν την έπαρση
Η προώθηση των μεταρρυθμίσεων, η αναζωογόνηση της πορείας προς την ΕΕ και η αλλαγή του Συντάγματος είναι πλέον αυτονόητοι και επείγοντες στόχοι της πολιτικής. Το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών εμπεδώνει κατά παράδοξο τρόπο την εξουσία του ΑΚΡ, επιβεβαιώνοντας την εξομάλυνση της πολιτικής ζωής. Το ΑΚΡ συμπεριφέρεται πλέον ως ένα κανονικό κόμμα στην πολιτική ζωή και όχι ως κίνημα που εκφράζει την αντίσταση στους αυταρχικούς κληρονόμους της Τουρκικής Δημοκρατίας. Τα διλήμματα που οδηγούσαν σε αναγκαστική συσπείρωση γύρω από το ΑΚΡ δεν υπάρχουν πια.
Η αντιπολίτευση του CΗΡ κατάφερε να αποφύγει τον εξευτελισμό μιας άλλης συντριπτικής ήττας μόνο όταν εγκατέλειψε τις ιερεμιάδες για τις δήθεν απειλές που συνιστά το ΑΚΡ για το λαϊκό καθεστώς. Μία ακόμη ένδειξη της ομαλοποίησης της πολικής ζωής. Ο περιορισμός της επιρροής του στον χώρο που προέρχεται από το κίνημα του κ. Ερμπακάν βοηθάει επίσης στην ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής. Είναι και αυτό ευεργετικό για το κόμμα του κ. Ερντογάν. Εμπεδώνει τη φυσιογνωμία του ως μεγάλου κόμματος του μέσου χώρου. Χωρίς τους φανατικούς υπερασπιστές της μαντίλας το κόμμα μπορεί να έχει κεντρική θέση στην πολιτική ζωή και εκτεθειμένη την εξουσία του.
Η εξωτερική πολιτική και η νέα θέση της Τουρκίας στη νέα πολιτική γεωγραφία εμπεδώνεται ακόμη περισσότερο από την ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής. Τα δημοψηφισματικά αποτελέσματα των εκλογών είναι συμπτώματα κρίσης. Προστατεύουν τη δημοκρατία σε περιόδους κρίσης και απειλών, αλλά πρέπει κάποτε να υποχωρήσουν. Η εκλογική νίκη του ΑΚΡ δεν είχε τον δημοψηφισματικό χαρακτήρα που προέβαλαν οι δημοσκοπήσεις. Αλλά και όλες οι προκλήσεις που αντιμετώπισε το ΑΚΡ δεν έχουν τον χαρακτήρα των προκλήσεων που είχε ως τώρα αντιμετωπίσει.
Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων κηδεμονεύεται η Τουρκία έχουν εν πολλοίς διαλυθεί. Η δικαστική ανάκριση της υπόθεσης Εργκενεκόν έχει φθάσει πολύ πολύ βαθιά. Το μόνιμο ουσιαστικό πρόβλημα που αποκαλύπτουν οι δημοτικές εκλογές είναι το πρόβλημα της σταθεροποίησης της κοινής γνώμης. Η διάψευση των δημοσκοπήσεων αποκαλύπτει ότι γίνονται ακόμη κινήσεις στρατηγικά ελεγχόμενες από κέντρα εξουσίας που δεν εξηγούνται και δεν καταγράφονται από την ατομική γνώμη των πολιτών που συμμετέχουν στην πολιτική ζωή.
Η αποτυχία της κουρδικής πολιτικής της κυβέρνησης δεν μπόρεσε να καταγραφεί στις δημοσκοπήσεις. Κρίθηκε από επιτελεία εξουσίας που έκριναν το πώς θα συμπεριφερθεί ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος. Η δύναμη του κυβερνητικού κόμματος εξακολουθεί να είναι μεγαλύτερη από τη συνδυασμένη επίδοση και των δύο κομμάτων της αντιπολίτευσης, η κυβερνητική σταθερότητα απόλυτα εγγυημένη. Μόνο η έπαρση είναι λίγο περιορισμένη, λένε με ανακούφιση από όλες τις πλευρές. Ικανοποίηση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο
Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα προκαλεί βαθιά ικανοποίηση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στον Πατριάρχη κκ.
Βαρθολομαίο.
Το Πατριαρχείο χαίρεται ειλικρινά για τη βαθύτερη σημασία της επίσκεψης, που ανοίγει τον δρόμο για εξελίξεις τις οποίες το Φανάρι επαγγελόταν είναι πολλές δεκαετίες. Η παρουσία του αμερικανού προέδρου στη συνάντηση της «Συμμαχίας των Πολιτισμών» δημιουργεί πρόσθετους λόγους ικανοποίησης. Ο Πατριάρχης κκ. Βαρθολομαίος στήριξε από την πρώτη στιγμή την πρωτοβουλία αυτή. Οι Τούρκοι πέτυχαν πάντως να αποτρέψουν τον κ. Ομπάμα από το να επισκεφθεί το Φανάρι, γεγονός που υπογραμμίζει ότι στην Τουρκία εξακολουθούν να επιβιώνουν η εχθρότητα και η καχυποψία απέναντι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η επιθυμία του προέδρου να επισκεφθεί το Φανάρι προσέκρουσε και πάλι σε κύμα αντιρρήσεων από την Αγκυρα, η οποία επιστράτευσε τις γνωστές τακτικές για να καταστήσει τεχνικά ανέφικτη την επίσκεψη. Η απορία είναι ποιο τελικά ήταν το επιχείρημα το οποίο έπεισε τους Αμερικανούς. Πάντως η αμερικανική πλευρά έχει εξασφαλίσει όλα τα τεχνικά μέτρα για το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί έστω και την τελευταία στιγμή η επιθυμία της. Στην ομάδα που κατοχυρώνει την ασφάλεια του αμερικανού προέδρου συμπεριλαμβάνoνται Ελληνοαμερικανοί που μιλούν εξαιρετικά τα ελληνικά και τα τουρκικά και κινούνται με άνεση στους ορθόδοξους λατρευτικούς χώρους.
Θα χρειαστεί να γίνει ακόμη πολλή δουλειά από εκείνους που ανέλαβαν τη σκυτάλη της προστασίας των δικαιωμάτων των χριστιανικών Εκκλησιών στην Τουρκία. Ο σεβασμός των δικαιωμάτων των χριστιανικών Εκκλησιών στην Τουρκία είναι κεντρικό ζήτημα της ευρωπαϊκής ταυτότητας της Τουρκίας, είπε στο «Βήμα» ο Επίσκοπος Ηuber, ηγέτης μιας από τις μεγαλύτερες χριστιανικές Εκκλησίες της Ευρώπης, την παραμονή της επίσκεψης του αμερικανού προέδρου.
Comments