Το παρασκήνιο για το μήνυμα στην Αγκυρα

Οι θετικές διατυπώσεις που ενσωματώθηκαν στο κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ σχετικά με τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου ήταν το αποτέλεσμα του άριστου συντονισμού Αθήνας - Λευκωσίας.

Στις ενστάσεις Κάμερον για το μήνυμα προς την Αγκυρα η παρέμβαση του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά ήταν καταλυτική, καθώς κατέστησε ξεκάθαρο ότι η απόφαση πρέπει να είναι σαφής και το μήνυμα προς την Τουρκία αυστηρό

Πλούσιο όμως ήταν το παρασκήνιο της απόφασης. Το κείμενο που υιοθετήθηκε ήταν το τρίτο προσχέδιο που είχαν επεξεργαστεί Κύπρος και Ελλάδα σε απευθείας συνεννόηση με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι, με τη στήριξη της Γερμανίας. Χαρακτηριστική ήταν η προτροπή της Γερμανίδας καγκελαρίου Α. Μέρκελ προς τον Βρετανό πρωθυπουργό Ντ. Κάμερον, ο οποίος μέχρι τέλους πίεζε για να σταλεί πιο ήπιο μήνυμα στην Τουρκία: «Ολα τα κράτη-μέλη έχουν τη δική τους ΑΟΖ, το δικαίωμα αυτό πρέπει να ισχύει και για την Κύπρο!». Σε αυτό το σημείο καταλυτική ήταν η παρέμβαση του Αντ. Σαμαρά, ο οποίος κατέστησε ξεκάθαρο ότι η απόφαση πρέπει να είναι σαφής και το μήνυμα αυστηρό προς την Τουρκία. Εκτός από την Ελλάδα και τη Γερμανία, στήριξη προς τη Λευκωσία υπήρξε ακόμη από την Κροατία αλλά και από την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Κάθριν Αστον.

Σε ό,τι αφορά την ουσία, πολύ σημαντική θεωρείται η αναφορά των συμπερασμάτων στη δήλωση του 2005, όπου ξεκάθαρα η Τουρκία καλείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία ως απαραίτητο συστατικό της ενταξιακής της διαδικασίας. Η δήλωση αυτή υπήρχε ήδη σε επίπεδο συμβουλίου υπουργών το 2005, τώρα αναβαθμίζεται σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο, αυτό των αρχηγών κρατών-μελών.

Η τακτική της Λευκωσίας, που απέδωσε, ήταν να αντιμετωπιστούν οι τουρκικές ενέργειες στα πεδία όπου η Κύπρος έχει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της Αγκυρας. Ενα από αυτά είναι η ΕΕ, όπου η Κύπρος είναι πλήρες κράτος-μέλος και η Τουρκία υποψήφια προς ένταξη χώρα.

Με τα ισχυρά επιχειρήματα, που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κάλεσε την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στα χωρικά της ύδατα, ενώ προειδοποιεί την Αγκυρα ότι η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών αποτελεί απαραίτητη συνιστώσα της ενταξιακής της πορείας. Για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματος απαιτήθηκαν σκληρές προσπάθειες Ελλάδας και Κύπρου και τις τελικές θέσεις προώθησε ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς στη Σύνοδο. Ο πρωθυπουργός είχε λάβει τη σχετική εξουσιοδότηση για να παρουσιάσει τα αιτήματα της Λευκωσίας από τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος ήταν κλινήρης σε νοσοκομείο των Βρυξελλών.

Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι οι θέσεις της Κύπρου και της Ελλάδας αναφορικά με τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) είναι «κοινές» και δήλωσε «εξαιρετικά ικανοποιημένος» με το τελικό κείμενο συμπερασμάτων στο οποίο κατέληξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. «Η απόφαση είναι ιδιαίτερα σημαντική, ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή, γιατί δυναμώνει την εθνική στρατηγική της Ελλάδας και της Κύπρου και αναδεικνύει την καταλυτική σχέση των δύο χωρών που έχουν με την ΕΕ», δήλωσε ο πρωθυπουργός.

Ωστόσο, η Τουρκία εμφανίζεται αμετανόητη και σύμφωνα με πληροφορίες προχωρεί στην επιλογή της αγοράς δικής της πλατφόρμας, σε μια τιμή που δεν είναι απαγορευτική (100-150 εκατομμύρια ευρώ). Για τον σκοπό αυτόν φαίνεται πως η Αγκυρα έχει έλθει σε επαφή με το Αζερμπαϊτζάν και την κρατική αζέρικη εταιρεία SOCAR.

Εάν όντως η Τουρκία προχωρήσει στην ενοικίαση ή αγορά πλατφόρμας και τη μεταφέρει νοτίως του νησιού εντός των κυπριακών τεμαχίων, τότε ασφαλώς και δεν θα γίνεται πλέον λόγος για εισβολή, αλλά κατάληψη και κατοχή της θαλάσσιας περιοχής της Κύπρου.

Βρυξέλλες: Βαγγέλης Δεμίρης   ethnos