Τουρκικό βέτο οδήγησε σε αδιέξοδο

Τουρκικό βέτο οδήγησε σε αδιέξοδο

ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΛΓΙΑΣhttp://www.kathimerini.gr

• 

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:Κύπρος

ΓΕΝΕΥΗ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Την Πέμπτη, στη Γενεύη, για πρώτη φορά ύστερα από πολλές δεκαετίες, Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία, με την ιδιότητα των εγγυητριών δυνάμεων, έθεσαν επί τάπητος το μέλλον του συστήματος των εγγυήσεων και ασφάλειας στην Κύπρο. Ολη η συζήτηση επικεντρώθηκε στο μέλλον της παρουσίας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το τελικό αποτέλεσμα της διάσκεψης έκρινε το βέτο της Αγκυρας στην ελληνική πρόταση περί άμεσης κατάργησης του συστήματος των εγγυήσεων. Οπως πληροφορείται η «Κ» από πηγές στην Αγκυρα, με εντολή της τουρκικής προεδρίας και της πρωθυπουργίας, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου απέκλεισε το ενδεχόμενο της τελικής απομάκρυνσης των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο μετά την ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού. Η εν λόγω επιμονή της Τουρκίας οδήγησε τη διάσκεψη σε αδιέξοδο.

Τελικά, με την παρέμβαση του ΟΗΕ και των άλλων παραγόντων, οι εμπλεκόμενες πλευρές αποφάσισαν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις σε τεχνικό επίπεδο, με την πρώτη συνάντηση των συνεργατών των υπουργών Εξωτερικών των εγγυητριών δυνάμεων να πραγματοποιείται στις 18 Ιανουαρίου. Υστερα από αυτή τη συνάντηση, οι υπουργοί Εξωτερικών θα έχουν ένα νέο ραντεβού. Εφόσον επιτευχθεί πρόοδος σε αυτή τη συνάντηση, οι υπουργοί θα καλέσουν στη διάσκεψη τους πρωθυπουργούς για την οριστικοποίηση της φόρμουλας για το ζήτημα της ασφάλειας.

Η απάντηση σε Αναστασιάδη

Η διάσκεψη της Γενεύης έδειξε ότι, στην παρούσα φάση των κρίσιμων εξελίξεων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό πεδίο, η Αγκυρα επιμένει στις πάγιες θέσεις και διεκδικήσεις της στο κυπριακό ζήτημα. Υπό την πίεση των νέων δεδομένων στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο στην αμερικανική εξωτερική πολιτική μετά την έναρξη της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, η Τουρκία επιλέγει τον δρόμο της «σιγουριάς», δηλαδή των γνωστών θέσεων που διατηρούν σε κατάσταση στασιμότητας την Κύπρο για τα τελευταία 42 χρόνια.

Πληροφορίες της «Κ» από καλά ενημερωμένες πηγές στην τουρκική πρωτεύουσα δείχνουν ότι στην παρούσα φάση των συνομιλιών και μετά το αδιέξοδο στη διάσκεψη της Γενεύης, η τουρκική πλευρά εστιάζει σε τέσσερα σημαντικά πεδία:

• Στην ελληνοτουρκική ισορροπία ισχύος από τα βάθη της Ανατολικής Μεσογείου, δηλαδή από τα παράλια της Κύπρου μέχρι το Αιγαίο.
• Στον περιορισμό των ελληνοκυπριακών διεκδικήσεων στο πεδίο του εδαφικού.
• Στην εξασφάλιση της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων στον νέο συνεταιρισμό.
• Στην εξασφάλιση της παρουσίας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ως μέσον άσκησης «hard power», σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, με επίκεντρο την Κύπρο.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο πεδίο, από τη σκοπιά της Αγκυρας, η επίλυση του Κυπριακού, εκτός από τα διάφορα πεδία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, της διπλωματίας και της ενέργειας, αφορά το μέλλον της ελληνοτουρκικής ισορροπίας ισχύος που εγκαινιάστηκε στην περιοχή πριν από περίπου έναν αιώνα. Μέσα στο πλαίσιο της προαναφερόμενης «ανάγνωσης», η Αγκυρα προσεγγίζει στρατηγικά τις συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού και επιλέγει να περιορίσει τις «διεκδικήσεις» των Αθηνών και της ελληνοκυπριακής πλευράς, με το σκεπτικό-καχυποψία ότι «ο απώτερος στόχος της ελληνικής πλευράς είναι η ελαχιστοποίηση της τουρκικής επιρροής στην Ανατ. Μεσόγειο και ο εγκλωβισμός της Τουρκίας στα παράλια της Μεσογείου και της Μικρής Ασίας».

Στρατηγική

Προσεγγίζοντας πολυδιάστατα και στρατηγικά το Κυπριακό, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο των ισορροπιών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, η Αγκυρα επιλέγει να αποδώσει ιδιαίτερη σημασία στις διάφορες πτυχές του Κυπριακού και κυρίως στο κεφάλαιο του εδαφικού. Σε αυτό το πεδίο το «μότο» της τ/κ πλευράς είναι το εξής: «Σημασία δεν φέρουν μονάχα τα ποσοστά αλλά και η ποιότητα των εδαφών που θα επιστραφούν στους Ελληνοκυπρίους».

Υπό το πλαίσιο της προαναφερόμενης λογικής, η τουρκική πλευρά αποκλείει την επιστροφή της Μόρφου, περιοχών της ακτογραμμής του βόρειου κομματιού του νησιού και εκφράζει προβληματισμό για το μέλλον της Καρπασίας. Η τουρκική πλευρά αντιπροτείνει στην ε/κ πλευρά τη μεγιστοποίηση των κερδών της στο εδαφικό με την εξασφάλιση περιοχών και εδαφών στην παραμεθόριο περιοχή, στις βρετανικές βάσεις, στο Βαρώσι και σε περιοχές όπου η τ/κ πλευρά δεν έχει πραγματοποιήσει σημαντικές οικονομικές επενδύσεις και δεν διατηρεί σημαντικούς πληθυσμούς.

Επίσης, η πτυχή της ασφάλειας αφορά δύο σημαντικά πεδία, στα οποία η Αγκυρα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία. Πρώτον, από την οπτική γωνία της Τουρκίας, η ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων είναι ύψιστης σημασίας. Δεύτερον, η παραμονή του τουρκικού στρατού στην Κύπρο διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο για τα μελλοντικά σχέδια της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Και η «κόκκινη γραμμή» των Τουρκοκυπρίων

Σε ό,τι αφορά την επιμονή της τουρκικής πλευράς για την κατοχύρωση της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στη διάσκεψη της Γενεύης η τουρκοκυπριακή ηγεσία συμμετείχε με μια «κόκκινη γραμμή» στο πεδίο της διακυβέρνησης. Η ηγεσία του κ. Ακιντζί επιμένει για την κατοχύρωση της αρχής της εκ περιτροπής προεδρίας και της πολιτικής ισότητας σε όλα τα επίπεδα της ομοσπονδίας. «Δεν πρόκειται για ένα καπρίτσιο του Ακιντζί ή της Αγκυρας. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική αρχή», επισημαίνει, αναφερόμενη στην εκ περιτροπής προεδρία καλά ενημερωμένη τουρκοκυπριακή πηγή, η οποία προσθέτει τα εξής: «Η προεδρία ενός Τουρκοκυπρίου στην Κύπρο θα εξασφαλίσει σε συμβολικό επίπεδο την ελληνοτουρκική ισότητα στο νησί και στην περιοχή. Με άλλα λόγια, θα σφραγίσει την ελληνοτουρκική ισορροπία στην ευρύτερη περιοχή. Την ίδια στιγμή, θα ενισχύσει τα δεσμά των Τουρκοκυπρίων με το νέο, ομόσπονδο κράτος. Οι Τουρκοκύπριοι θα είναι σε θέση να πουν ότι “αυτό το κράτος είναι και δικό μου”. Η λύση του Κυπριακού εξαρτάται από αυτή την αρχή».