Η μεγάλη στροφή Τσίπρα

Αντωνης Καρακουσης, Βημα

Το νέο υπέρ ανάπτυξης πρωθυπουργικό δόγμα, ο κυοφορούμενος ευρύς ανασχηματισμός, οι αναπροσαρμογές και οι νέες συμμαχίες

Αχ, πού 'σαι νιότη, που 'δειχνες πως θα γινόμουν άλλος!

Κώστας Βάρναλης

«Με τη διαχείριση της φτώχειας, δεν υπάρχει ούτε προκοπή ούτε προοπτική. Η χώρα χρειάζεται νέα κεφάλαια, επενδύσεις σε μαζική κλίμακα και αυτές θα αναζητήσουμε από εδώ και πέρα, κυρίως στο εξωτερικό, όπου υπάρχει δεδηλωμένο ενδιαφέρον, όπως και διαθέσιμοι επενδυτικοί πόροι, ικανοί να αλλάξουν το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα στην ελληνική οικονομία». Ετσι περιγράφουν ανώτερα κυβερνητικά στελέχη το «νέο δόγμα» Τσίπρα, το νέο «πολιτικό - οικονομικό σχέδιο», το οποίο, σύμφωνα με κυβερνητικές διαβεβαιώσεις, θα τεθεί σε εφαρμογή αμέσως μετά το προγραμματισμένο για τα τέλη Σεπτεμβρίου συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ.

Ουσιαστικά το περιβάλλον του Μεγάρου Μαξίμου προαναγγέλλει «γενναία στροφή», η οποία έρχεται ως αποτέλεσμα της πλήρους συνειδητοποίησης των διεθνών συσχετισμών και των εσωτερικών συνθηκών.

Απαιτείται άλμα προόδου και ανάπτυξης

Ο Πρωθυπουργός, μετά και τις πρόσφατες επαφές που είχε με ξένους ηγέτες, φαίνεται να έχει κατανοήσει ότι χωρίς ένα μεγάλο άλμα προόδου και ανάπτυξης η χώρα δεν πρόκειται να ορθοποδήσει και αργά ή γρήγορα θα βυθιστεί ξανά σε φαύλο κύκλο ύφεσης, υποανάπτυξης και γενικευμένης αστάθειας.

Οι σημερινές διαπιστώσεις του κ. Τσίπρα, όπως και τα τωρινά σχέδιά του απέχουν παρασάγγας από εκείνα της πρώτης περιόδου. Η διακυβέρνηση και οι ανάγκες της, το βάρος και η ευθύνη της χώρας, τον έχουν στην κυριολεξία μεταμορφώσει, σε σημείο που να αναθεωρεί τις ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες του.

Το νέο υπόδειγμα ανάπτυξης που περιγράφει δεν έχει καμία σχέση με τις προηγούμενες υπερφίαλες αναφορές και τις ανεδαφικές επιδιώξεις περί δήθεν υπερανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας. Τώρα όλα αυτά αποδίδονται σωστά ως μέθοδοι διαχείρισης της φτώχειας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να μεταφέρουν κύματα ανάπτυξης που έχει ανάγκη η χώρα

Ο κ. Τσίπρας, στον βαθμό που επιβεβαιωθεί η στροφή του, φαίνεται να έχει κατανοήσει ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος πέραν της διαμόρφωσης συνθηκών οικονομικής σταθερότητας και περιβάλλοντος προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.

Θα έλεγε κανείς ότι έχει γοητευθεί από το κινεζικό παράδειγμα και μοιάζει να έχει απορροφήσει πλήρως το μετακομμουνιστικό κινεζικό φιλελεύθερο δόγμα. Ισως να επηρεάστηκε από τις συνεχείς επαφές με κινέζους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, αλλά σίγουρα καθοδηγείται από τη σκληρή ελληνική πραγματικότητα, η οποία δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών.

Η ελληνική οικονομία αν δεν βρει τρόπους να κινητοποιήσει και να προσελκύσει διεθνή επενδυτικά κεφάλαια θα μαραζώσει, διαχειριζόμενη μια συνεχώς διευρυνόμενη φτώχεια, η οποία δεν της ταιριάζει και βεβαίως δεν αξίζει σε καμία ηγεσία, όσο αρνητική και απαξιωτική και αν υπήρξε στο παρελθόν για τον φιλελεύθερο καπιταλισμό.

Οπως σχολίαζε πρόσφατα διακεκριμένος επιχειρηματίας, «η στροφή του είναι νομοτελειακή και πηγάζει από την ευθύνη και τις αδήριτες ανάγκες διακυβέρνησης της πτωχευμένης χώρας».

Γνωρίζει βεβαίως ο Πρωθυπουργός ότι το ζητούμενο «άλμα προόδου» δεν μπορεί να έλθει όσο η κυβέρνησή του δεν συντονίζεται με τον συγκεκριμένο στόχο και οι περισσότεροι υπουργοί του αντί να ευνοούν τις επενδύσεις ορθώνουν συνεχώς εμπόδια.

Προς πλήρη ανασύνθεση της κυβέρνησης

Στο ερώτημα πώς θα υπερνικηθούν τα εμπόδια της προπαρασκευαζόμενης στροφής, συνεργάτες του εξηγούν ότι το θέμα θα τεθεί στο συνέδριο του κόμματος και θα ακολουθήσει αναδόμηση της κυβέρνησης, με σημαντικές αλλαγές προσώπων, ρόλων και αρμοδιοτήτων, ώστε να υπηρετηθούν με τον καλύτερο τρόπο οι νέες πολιτικές στοχεύσεις.

«Τα πράγματα θα βελτιωθούν, αυτή είναι η πεποίθησή μας» δηλώνουν υπογραμμίζοντας ότι«δεν θα πρόκειται για έναν απλό ανασχηματισμό, αλλά για πλήρη ανασύνθεση της κυβέρνησης», ικανή να στηρίξει τον στόχο της προσέλκυσης νέων επενδυτικών κεφαλαίων.

Προς επίρρωση των παραπάνω, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ. Τσίπρας συναντάται και συνομιλεί τελευταίως με διακεκριμένα πρόσωπα της οικονομίας και της πολιτικής, που δεν έχουν οργανική ή άλλη σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Από το Μαξίμου πάντως δεν διαχέονται πληροφορίες σχετικά με τους υπουργούς που θα αντικατασταθούν. Ο Πρωθυπουργός κρατά τα χαρτιά του κλειστά, αποφεύγοντας συγκεκριμένες αναφορές σε πρόσωπα. Ούτε οι στενότεροι των συνεργατών του γνωρίζουν ποιους θα διώξει, ποιους θα μετακινήσει και σε ποιους θα αφαιρέσει ή θα προσθέσει αρμοδιότητες.

Ωστόσο εικάζεται ότι θα υπάρξουν αλλαγές σε παραγωγικά υπουργεία, ιδιαίτερα σε εκείνα που συνδέονται με τις επενδύσεις, την ενέργεια, το περιβάλλον και τις υποδομές, τις μεταφορές, τη ναυτιλία, όπου συγκεντρώνονται αρμοδιότητες σχετικές με τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Η περίπτωση του Νίκου Παππά

Οι περισσότεροι πάντως φέρουν προς μετακίνηση τον υπουργό Επικρατείας Ν. Παππά, ο οποίος κατά μία εκδοχή έχει ζητήσει την απαλλαγή του από τις αρμοδιότητες επί των μέσων ενημέρωσης. Φαίνεται να αντιλαμβάνεται και ο ίδιος ότι φθείρεται προσωπικά και το κυριότερο γνωρίζει ότι είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσει ακόμη και στους συντρόφους του τη μετάπτωση της τηλεοπτικής αγοράς από το υποτιθέμενο καθεστώς της «διαπλοκής» σε καθεστώς «μαφίας», όπως υπαινίχθηκε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κ. Χρυσόγονος.

Ο κ. Παππάς είναι μια περίπτωση μόνος του βεβαίως. Διαθέτει εξουσία, αντιμετωπίζεται ως αντ' αυτού και είναι το πρόσωπο που εκπροσωπεί τον Πρωθυπουργό στις ανεπίσημες συζητήσεις με επιχειρηματίες και ομάδες συμφερόντων. Εχει δει τους πάντες, έχει τάξει σε πολλούς, αναλαμβάνει μυστικές αποστολές εντός και εκτός της χώρας, είναι πρόσωπο υπερεκτεθειμένο σε κριτική και σχόλια, και θα ήθελε όπως λένε να αναλάβει ένα παραγωγικό υπουργείο για δείξει τις ικανότητές του. Ενδεχόμενη μετακίνησή του θα σημάνει πολλά και πιθανώς θα σηματοδοτήσει την «άλλη πορεία».

Οπως και να έχει, η «στροφή» του κ. Τσίπρα για να επιτύχει θα απαιτήσει σοβαρές πολιτικές αναπροσαρμογές, αρραγές εσωτερικό μέτωπο και συμμαχίες σε όλα τα επίπεδα. Ο κ. Τσίπρας απολαμβάνει για την ώρα την ανοχή, για να μην πούμε την κάλυψη, των ξένων. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, για διαφορετικούς λόγους, τον στηρίζουν και δεν δείχνουν διατεθειμένοι να τον «αδειάσουν» τουλάχιστον στο ορατό μέλλον.

Θεωρούν ότι κατέστησε την Ελλάδα «συνεργάσιμη», οι τράπεζες έγιναν δικές τους, το επιχειρηματικό περιβάλλον θα κριθεί από τις δικές τους επίσης διαθέσεις, καθώς η χώρα φθήνυνε, κατέστη ελεγχόμενη και εξαγοράσιμη, και είναι δικό τους ζήτημα πια να σταθμίσουν τους όποιους κινδύνους και να αναλάβουν δράση. Στο Μαξίμου δεν αναμένουν μεγάλη πίεση το φθινόπωρο για το Εργασιακό, ούτε για τα δημόσια οικονομικά. Ισως να πιέσουν περισσότερο μέσω των «κόκκινων» δανείων για την αποβολή ενοχλητικών επιχειρηματιών ή εκείνων που θεωρούν υπεύθυνους της αναστολής των μεταρρυθμίσεων, αλλά μέχρι εκεί. Μετά μάλιστα τις δημοσιονομικές «χάρες» προς Ισπανία και Πορτογαλία δεν αναμένονται ιδιαίτερες πιέσεις στην Αθήνα.

Δυσκολίες στο εσωτερικό μέτωπο

Αν ο κ. Τσίπρας κάνει όντως το μεγάλο βήμα και ανοίξει πλήρως τη χώρα στα ξένα funds, δεν θα έχουν κανέναν λόγο να τον αμφισβητήσουν και να αναζητήσουν εναλλακτική στην αντιπολίτευση, στελέχη και ομάδες της οποίας φλερτάρουν άλλωστε μαζί του και κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους προκειμένου να αφαιρέσουν δυνάμεις από τον κ. Μητσοτάκη.

Η αλήθεια είναι ότι στο πεδίο των επίσημων πολιτικών συμμαχιών ο Πρωθυπουργός δεν έχει επιτύχει πολλά. Μόνο ο κ. Λεβέντης «ξερογλείφεται», κατά την έκφραση κυβερνητικού στελέχους, αλλά δεν γοητεύει το Μέγαρο Μαξίμου. Ο Πρωθυπουργός υπολόγιζε κυρίως στο ΠαΣοΚ και στην κυρία Γεννηματά. Ηθελε μαζί της να «χτίσει» πολιτική σχέση-διαβατήριο για τη μεταπήδησή του στον χώρο της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, αλλά δεν τα κατάφερε. Συνεργάτες του Πρωθυπουργού λένε ότι η κυρία Γεννηματά δεν μπορεί να αρνηθεί τον κ. Βενιζέλο, ούτε καν τον κ. Λοβέρδο. Γι' αυτό και δεν αναμένουν κάτι, αν και όπως λένε μπορούν να περιμένουν.

Οπως και να έχει, ο κ. Τσίπρας ετοιμάζεται για τη μεγάλη στροφή του φθινοπώρου, με την ελπίδα ότι το 2017 θα μπορέσει να επιτύχει το άλμα της ανάπτυξης και να αντιστρέψει έτσι το κύμα φθοράς που τον καταδιώκει. «Αν δεν τα καταφέρουμε, καήκαμε» λένε χαρακτηριστικά συνεργάτες του, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι έχουν πλήρη επίγνωση των διαθέσεων που επικρατούν στην ελληνική κοινωνία.