Οικονομία

Γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί με όπλο το πετρέλαιο

Η δραστική πτώση της τιμής του πετρελαίου φέρνει μεγάλους εξαγωγείς όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και η Ρωσία σε δύσκολη θέση, την ώρα που οι ΗΠΑ αυξάνουν το μερίδιό τους στην αγορά με τη βοήθεια του fracking.

Κάτι παραπάνω από ένα ευρώ για ένα λίτρο βενζίνης σούπερ καλούνται να πληρώσουν οι οδηγοί αυτοκινήτων στη Βιέννη. Η εξαιρετικά χαμηλή τιμή έχει σαφή αιτία, που δεν είναι άλλη από την ελεύθερη πτώση της τιμής του πετρελαίου, που μειώθηκε κατά το ήμισυ από το καλοκαίρι που πέρασε.

Η εξέλιξη αυτή πάντως δεν έδειξε να επηρεάζει τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες. Η σύνοδος του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟPEC) αποφάσισε προ τριών εβδομάδων στην αυστριακή πρωτεύουσα να διατηρήσει την παραγωγή πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα. Όπως ανακοίνωσε στο κλείσιμο των εργασιών της συνόδου ο γενικός γραμματέας του OPEC Ελ Μπαντρί, «στο τέλος η σύνοδος αποφάσισε να διατηρήσει το επίπεδο παραγωγής στα 30 εκατομμύρια βαρέλια για τους επόμενους έξι μήνες».

O OPEC διατήρησε το επίπεδο παραγωγής

Η σύνοδος του ΟPEC αποφάσισε να διατηρήσει την παραγωγή πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα

Στο προοίμιο της συνόδου του OPEC χώρες όπως η Βενεζουέλα και το Ιράν επιχείρησαν να επηρεάσουν τη Σαουδική Αραβία στην κατεύθυνση του περιορισμού της παραγωγής. Στόχος τους ήταν να αυξηθεί η τιμή του «μαύρου χρυσού» και κατ' επέκταση τα κρατικά τους έσοδα. Ωστόσο, οι Σαουδάραβες, οι μεγαλύτερη εξαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο, ήταν αμετακίνητοι με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της τιμής του πετρελαίου. Αυτό συμπαρέσυρε και το ρούβλι, καθώς το ρωσικό νόμισμα απώλεσε σημαντικό ποσοστό της αξίας του στην παγκόσμια αγορά συναλλάγματος.

Όπως εκτιμά ο αυστριακός ειδικός σε θέματα πετρελαίου, Γιοχάνες Μπενίνι, «πιστεύω ότι η διένεξη γύρω από τη Συρία ως καταλύτης, η οποία έχει βεβαίως σημασία αν λάβει κανείς υπόψη τις εξελίξεις στο Ιράν και τη Ρωσία, πρέπει να συνεκτιμηθεί στην αξιολόγηση της κατάστασης. Πιστεύω ότι σε αυτήν την περίπτωση οι Αμερικανοί και οι Σαουδάραβες στέκονται μαζί στη μία πλευρά και η Ρωσία με το Ιράν στην άλλη».

Η Σαουδική Αραβία δεν διακρίνει κανένα συμφέρον στην ενίσχυση του Ιράν ως περιφερειακής δύναμης. Παράλληλα επιθυμεί να χαλιναγωγήσει και τον ρωσικό ανταγωνισμό στο πεδίο του πετρελαίου. Οι δυτικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί προκαλούν σε αμφότερες τις χώρες πρόσθετες δυσχέρειες. Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η μισή αλήθεια, καθώς και η Σαουδική Αραβία αισθάνεται βαθμιαία τον ανταγωνισμό των ΗΠΑ. Οι τελευταίες παράγουν στο μεταξύ με τη μέθοδο της σχιστολιθικής εξόρυξης, του γνωστού fracking, τόσο πολύ πετρέλαιο στην Αλάσκα, ώστε καλύπτουν πλήρως τις εγχώριες ανάγκες. Το φθηνό πετρέλαιο είναι η απάντηση του OPEC στον αμερικανικό ανταγωνισμό, όπως δήλωσε ο γ.γ. του οργανισμού Ελ Μπαντρί.

Στους χαμένους η Ρωσία

Το φθηνό πετρέλαιο συνέβαλε στην ελεύθερη πτώση του ρουβλίου

Δεδομένου ότι το fracking είναι ακριβή μέθοδος εξόρυξης, είναι συμφέρον μόνο εφόσον η τιμή του πετρελαίου διατηρείται σταθερή σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Όπως εκτίμησε ο ιρανός υπουργός Πετρελαίου Ζαγκανέ μετά το πέρας της συνόδου του OPEC, «ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι η απόφαση της διάσκεψης θα εκτοπίσει από την αγορά κάποιους αναποτελεσματικούς παραγωγούς. Ως εκ τούτου η τιμή του πετρελαίου θα σταθεροποιηθεί και η κατάσταση θα βελτιωθεί».

Πάντως, ειδικοί του κλάδου εκτιμούν ότι η αναπτυξιακή ώθηση που προσφέρει σε ορισμένες χώρες το φθηνό πετρέλαιο, θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να αποσταθεροποιήσει άλλες περιοχές. Προάγγελο αυτής της εκτίμησης αποτελούν οι εξελίξεις στη Ρωσία, μία χώρα που βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το φθηνό πετρέλαιο, η ελεύθερη πτώση του ρουβλίου και η συνακόλουθη εκτίναξη του πληθωρισμού έχει οδηγήσει πολλούς επενδυτές στο να αποσύρουν μαζικά τα κεφάλαιά τους από τη χώρα.

Stephan Oszvath / Άρης Καλτιριμτζής dw de