Το Κέντρο και η αναγκαία αναδιάταξη
Το Κέντρο και η αναγκαία αναδιάταξη
Ανεξαρτήτως του «ιδεολογικού» σημείου εκκίνησης, τα κόμματα που κυβέρνησαν την Ελλάδα, μετά την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, του πολυκομματισμού και της ευρωπαϊκής προοπτικής, διαχειρίστηκαν τα κοινά πράγματα, επί σαράντα χρόνια, στο Κέντρο.
Απόπειρες απομάκρυνσης από αυτό το συγκεχυμένο, άλλοτε σοσιαλίζον και πάντοτε λαϊκίζον Κέντρο, είτε δεν πέτυχαν απτά αποτελέσματα, είτε ακυρώθηκαν από την πλειοψηφία των βουλευτών.
Η απλή εξήγηση βρίσκεται στην ταύτιση μεταξύ Κράτους και Διακυβέρνησης. Οποιος κερδίσει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο γίνεται ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Διαχειρίζεται το δημόσιο ταμείο. Ορίζει τους φόρους. Φορτώνει χρέη τους πολίτες. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής τριών εκατομμυρίων ψηφοφόρων που είναι στη σύνταξη και την πρόνοια. Επιβραδύνει ή επιταχύνει την κρατική γραφειοκρατία. Διαθέτει μυριάδα ελεγκτικών μηχανισμών που εμποδίζουν ή διευκολύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Ελέγχει παιδεία, υγεία και πολλά ακόμη.
Παρόμοια τερατώδης δύναμη είναι επικίνδυνη. Ειδικά αν χρωματίζεται ιδεολογικά. Αλλά και όταν ευνοεί τα συμφέροντα ορισμένων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων. Η διαχείριση του Κράτους από το Κέντρο εμπεδώθηκε στα πολιτικά μας πράγματα μεταξύ 1996 και 2008. Κοινωνία, κράτος, επιχειρήσεις και νοικοκυριά συντονίστηκαν για την επίτευξη της νομισματικής σταθερότητας και πέτυχαν τη μακρότερη περίοδο ανάπτυξης, μετά τη δεκαετία του ’60.
Η απροσδόκητη κατάρρευση των οικονομικών του Κράτους οδήγησε στην κατάρρευση των πολιτικών δυνάμεων του Κέντρου. Ο μεγάλος συνασπισμός ιδεών, πολιτικής παράδοσης, επαγγελματικών συμφερόντων, γραφειοκρατών στο κράτος και τα συνδικάτα, διάσπαρτων προνομίων ομάδων του πληθυσμού και επιχειρηματικο-κρατικής διαπλοκής εκφράστηκε κυρίως από το ΠΑΣΟΚ. Το κατασκεύασμα του κομματικού κράτους έγινε θηριώδες και πανάκριβο. Καταβρόχθιζε τεράστια χρηματικά ποσά, σε φόρους, χρέη και σπατάλες για να συντηρηθεί. Η παγκόσμια κρίση το συνέτριψε.
Ομως, η αναδιάταξη του Κέντρου αποτελεί, ήδη, προϋπόθεση για την ανασυγκρότηση της πληγωμένης κοινωνίας. Χρειάζεται μια νέα συνεννόηση. Στηριγμένη στη νέα οικονομική συμφωνία. Με μικρότερο και λιτοδίαιτο κράτος. Που θα στηρίζεται στην πολιτική συναίνεση, την κοινωνική πρόνοια και την αναπτυξιακή επιχειρηματικότητα. Δεν είναι όμως καθόλου πιθανόν ότι οι άμεσες πολιτικές εξελίξεις θα μας μεταφέρουν στον αστερισμό του Κέντρου. Οι πρόωρες εκλογές θα αυξήσουν την επιρροή του δικομματισμού. Αντί του Κέντρου, δελεάζει μια ψευδεπίγραφη «κεντρο-Αριστερά». Που προσβλέπει στην ανακατασκευή του κρατισμού. Που δεν πιστεύει στις αρχές της ανοικτής κοινωνίας. Ευτυχώς, απ’ αυτή την άποψη, ενδεχόμενη εκλογική κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ θα διαλύσει αυτή την τελευταία σύγχυση.
Απόπειρες απομάκρυνσης από αυτό το συγκεχυμένο, άλλοτε σοσιαλίζον και πάντοτε λαϊκίζον Κέντρο, είτε δεν πέτυχαν απτά αποτελέσματα, είτε ακυρώθηκαν από την πλειοψηφία των βουλευτών.
Η απλή εξήγηση βρίσκεται στην ταύτιση μεταξύ Κράτους και Διακυβέρνησης. Οποιος κερδίσει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο γίνεται ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Διαχειρίζεται το δημόσιο ταμείο. Ορίζει τους φόρους. Φορτώνει χρέη τους πολίτες. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής τριών εκατομμυρίων ψηφοφόρων που είναι στη σύνταξη και την πρόνοια. Επιβραδύνει ή επιταχύνει την κρατική γραφειοκρατία. Διαθέτει μυριάδα ελεγκτικών μηχανισμών που εμποδίζουν ή διευκολύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Ελέγχει παιδεία, υγεία και πολλά ακόμη.
Παρόμοια τερατώδης δύναμη είναι επικίνδυνη. Ειδικά αν χρωματίζεται ιδεολογικά. Αλλά και όταν ευνοεί τα συμφέροντα ορισμένων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων. Η διαχείριση του Κράτους από το Κέντρο εμπεδώθηκε στα πολιτικά μας πράγματα μεταξύ 1996 και 2008. Κοινωνία, κράτος, επιχειρήσεις και νοικοκυριά συντονίστηκαν για την επίτευξη της νομισματικής σταθερότητας και πέτυχαν τη μακρότερη περίοδο ανάπτυξης, μετά τη δεκαετία του ’60.
Η απροσδόκητη κατάρρευση των οικονομικών του Κράτους οδήγησε στην κατάρρευση των πολιτικών δυνάμεων του Κέντρου. Ο μεγάλος συνασπισμός ιδεών, πολιτικής παράδοσης, επαγγελματικών συμφερόντων, γραφειοκρατών στο κράτος και τα συνδικάτα, διάσπαρτων προνομίων ομάδων του πληθυσμού και επιχειρηματικο-κρατικής διαπλοκής εκφράστηκε κυρίως από το ΠΑΣΟΚ. Το κατασκεύασμα του κομματικού κράτους έγινε θηριώδες και πανάκριβο. Καταβρόχθιζε τεράστια χρηματικά ποσά, σε φόρους, χρέη και σπατάλες για να συντηρηθεί. Η παγκόσμια κρίση το συνέτριψε.
Ομως, η αναδιάταξη του Κέντρου αποτελεί, ήδη, προϋπόθεση για την ανασυγκρότηση της πληγωμένης κοινωνίας. Χρειάζεται μια νέα συνεννόηση. Στηριγμένη στη νέα οικονομική συμφωνία. Με μικρότερο και λιτοδίαιτο κράτος. Που θα στηρίζεται στην πολιτική συναίνεση, την κοινωνική πρόνοια και την αναπτυξιακή επιχειρηματικότητα. Δεν είναι όμως καθόλου πιθανόν ότι οι άμεσες πολιτικές εξελίξεις θα μας μεταφέρουν στον αστερισμό του Κέντρου. Οι πρόωρες εκλογές θα αυξήσουν την επιρροή του δικομματισμού. Αντί του Κέντρου, δελεάζει μια ψευδεπίγραφη «κεντρο-Αριστερά». Που προσβλέπει στην ανακατασκευή του κρατισμού. Που δεν πιστεύει στις αρχές της ανοικτής κοινωνίας. Ευτυχώς, απ’ αυτή την άποψη, ενδεχόμενη εκλογική κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ θα διαλύσει αυτή την τελευταία σύγχυση.
Comments