Αυτή η Εφημερίδα...
«Κρατάτε στα χέρια σας μια εφημερίδα που φιλοδοξεί να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία που μας αξίζει». Συγγνώμη, λάθος. Ετσι θα ξεκινούσε ένα κείμενο γνωριμίας με μια εφημερίδα που θα βρίσκατε στο περίπτερο. Εχετε, όμως, μπροστά σας μια ηλεκτρονική εφημερίδα. Αλλά αυτή είναι η μοναδική διαφορά της από τις εφημερίδες που κυκλοφορούν σε έντυπη μορφή. Οπότε, πάμε πάλι από την αρχή. Για να διαπιστώσετε πως το μόνο που αλλάζει είναι το μέσο διάδοσης της πληροφορίας, της είδησης, της ανάλυσης, της γνώσης τελικά.
Διαβάζετε στον υπολογιστή σας μια εφημερίδα που φιλοδοξεί να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία που μας αξίζει. Την πραγματική δημοσιογραφία, που είναι μια άσκηση και μια πνευματική περιπέτεια. Τη δημοσιογραφία που εξασφαλίζει όλες εκείνες τις αναγκαίες πληροφορίες – πολύτιμες όσο και το οξυγόνο - που βοηθούν τους ανθρώπους να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη,αληθινή.
Είχαν κάποτε ρωτήσει έναν βασιλιά: «Αν σου αφαιρούσαν όλα τα ερείσματα της εξουσίας σου – τον πλούτο, τον στρατό, τους συμβούλους – και σου επέτρεπαν, προκειμένου να διατηρήσεις την εξουσία σου, να κρατήσεις μόνο ένα, ποιο θα ήταν αυτό;» Εκείνος, είχε απαντήσει χωρίς δισταγμό: «Οι πληροφορίες».
Η αποστολή των δημοσιογράφων
Σε εποχές κρίσης, παρακμής και έντονων διαλυτικών φαινομένων η αντικειμενική, αξιόπιστη, έγκυρη και ψύχραιμη ενημέρωση καθίσταται περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Και καθώς η καλή δημοσιογραφία είναι ο μόνος τρόπος για να διαλέγεται η κοινωνία με τον εαυτό της, η σημαντικότερη αποστολή των δημοσιογράφων είναι να λένε πάντα την αλήθεια, να μην αυτολογοκρίνονται, να σέβονται το ενεργητικό δικαίωμα της κοινής γνώμης στην ενημέρωση, να προσφέρουν ψύχραιμη ενημέρωση, να λένε τη γνώμη τους ελεύθερα, να είναι και να νιώθουν ανεξάρτητοι, να αρνούνται να ενημερώνουν τους πολίτες ψυχαγωγώντας τους, να μην πωλούν πρόσβαση σε ζωντανές εμπειρίες, να μην κάνουν τις καρδιές των ανθρώπων να χτυπούν δυνατά με κραυγές, υπερβολές και εντυπωσιακές εικόνες.
Αλλά ζούμε στην εποχή της Πρόσβασης. Ολοι επιδιώκουν την πρόσβαση στον χρόνο των ανθρώπων, προσπαθώντας να αποσπάσουν την προσοχή τους. Η πικρή αλήθεια είναι πως και των ΜΜΕ στόχος είναι ο «πελάτης». Κατέληξε μάλιστα πολιτικοί και δημοσιογράφοι να έχουν την ίδια «πελατεία». Το κυνήγι της «πελατείας», όμως, εμποδίζει τη σωστή χρήση αυτού του εξαιρετικού προνομίου, που είναι η πρόσβαση στον χρόνο των ανθρώπων. Με αποτέλεσμα αυτός ο τόσο πολύτιμος χρόνος, που δεν είναι απεριόριστος, και που οι πολίτες τόσο απλόχερα προσφέρουν, να σπαταλιέται άδικα και χωρίς αυτοί να αποκομίζουν το επιθυμητό όφελος.
Ζούμε στην Ελλάδα. Στην πατρίδα του Πρωταγόρα, δασκάλου των γιων του Περικλή, που δίδασκε ότι σε κάθε λόγο υπάρχει και ο αντίλογος. Στην πατρίδα του Ανάξαρχου, δασκάλου του Μεγαλέξανδρου, που δίδαξε την παρρησία και την ελευθερία της γνώμης. Στην πατρίδα των πρώτων δημοσιογράφων και πολεμικών ανταποκριτών – στην πατρίδα του Ομηρου, του Ξενοφώντα, του Θουκυδίδη. Στην πατρίδα για την οποία έχυσε το αίμα του ο Ιωάννης – Ιάκωβος Μάγερ που αποφάνθηκε πως «Η Δημοσίευσις είναι Ψυχή της Δικαιοσύνης».
Ζούμε, όμως, και στην εποχή της υπερενημέρωσης. Αλλά συχνά ανακαλύπτουμε και με πολύ οδυνηρό τρόπο, πως αν και έχουμε στη διάθεσή μας όλες τις πληροφορίες και σε χρόνο που ταυτίζεται με τον πραγματικό, αυτές φθάνουν στον κόσμο με το σταγονόμετρο, επιλεκτικά, συχνά… εναλλακτικά, σε άμεση διασύνδεση με την προπαγάνδα και την λεγόμενη «κυρίαρχη άποψη».
Κάθε άλλο παρά τυχαία. Ο Γκέμπελ έλεγε πως η κοινή γνώμη πιστεύει ευκολότερα ένα μεγάλο ψέμα από ένα μικρό ψέμα. Παρ’ όλα αυτά, διατηρεί την αξία της η περίφημη διαπίστωση του Τόμας Τζέφερσον: «Η βάση της κυβέρνησης είναι η γνώμη του λαού που τη διαμορφώνει ο Τύπος. Στο ερώτημα αν προτιμώ κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση, δεν θα δίσταζα να απαντήσω ότι προτιμώ εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση».
Δεν προστατεύτηκε ο λαός από τα ψέματα
Σήμερα η χώρα ζει μια εθνική καταστροφή. Τα σημάδια ήταν εκεί, τα βλέπαμε, τα αγγίζαμε. Αυτοί που προκάλεσαν αυτήν την καταστροφή είχαν κάθε λόγο να κρύβουν τις πράξεις και τις παραλείψεις τους. Τα ΜΜΕ, όμως; Γιατί το αντιλήφθηκαν με τόσο μεγάλη καθυστέρηση; Υπήρξαν, βέβαια, σκόρπιες φωνές. Πνίγηκαν, όμως. Κατάντησαν γραφικές.
Πρέπει να το παραδεχθούμε. Στη χώρα δεν υπήρξε ποτέ ένα ενιαίο μέτωπο ενημέρωσης και προειδοποίησης, ικανό να παρέμβει εγκαίρως και – γιατί όχι; - να αποτρέψει την καταστροφή. Έτσι, ο λαός έγινε απαθής θεατής σε μια σκυταλοδρομία διαφθοράς και ανικανότητας, χωρίς τελικά να υψωθεί το τόσο αναγκαίο τείχος προστασίας του.
Ρεπορτάζ, συνεντεύξεις, αναμετάδοση υποσχέσεων που δεν θα πραγματοποιούνταν ποτέ. Τα στοιχεία υπήρχαν. Αλλά δεν προστατεύτηκε ο λαός από τα ψέματα.
Συμπέρασμα: Από την καλή δημοσιογραφία δεν εξαρτάται μόνο η γνώμη του λαού για την Δημοκρατία, αλλά και η ίδια η λειτουργία της Δημοκρατίας.
Αγαπητοί φίλοι, αγαπητές φίλες
Στην εποχή του Διαδικτύου η παθητική ενημέρωση έχει λάβει τέλος. Αλλά ο πόλεμος κατά της «λογοκρισίας στην πηγή» και της «ενημέρωσης στις ρίζες» συνεχίζεται. Σ’ αυτόν τον αγώνα, στον αγώνα της ενεργητικής ενημέρωσης, χρειάζεται η συμβολή όλων. Η γνώμη σας είναι πολύτιμη. Συμβάλλει στην ελεύθερη κυκλοφορία των πληροφοριών, στον ακηδεμόνευτο διάλογο και στην ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων.
Γιατί το Σύνταγμα δεν κατοχυρώνει την ελευθερία του Τύπου ως δικαίωμα του δημοσιογράφου, αλλά ως υποχρέωσή του να λειτουργεί με σκοπό την προστασία του κυρίαρχου δικαιώματος του λαού στην ενημέρωση. Πάντα με σκοπό την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Περιμένουμε, λοιπόν, και τη δική σας γνώμη για όσα συμβαίνουν στην πατρίδα μας. Φυσικά, αυτό το μέσο ενημέρωσης προσφέρει και την δυνατότητα στην ανωνυμία. Εμείς θα γράφουμε πάντα με ονοματεπώνυμο – και πάντως θα αναλαμβάνεται η ευθύνη για κάθε κείμενό μας. Δεκτή επομένως η ανωνυμία, αλλά με κείμενα που θα είχαν γραφεί με τον ίδιο τρόπο ακόμη και αν ήσαν επώνυμα (και ο νοών νοείτω…).
Τέλος, για να εμπεδώσουμε την επικοινωνία μας, όσοι από εσάς τους αναγνώστες – ου μην αλλά και συνεργάτες - επιθυμείτε, μπορείτε να συμπληρώσετε τα στοιχεία σας στην ειδικά διαμορφωμένη φόρμα επικοινωνίας. Με την βεβαιότητα ότι θα τηρηθούν όλοι οι κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Κλείνω αυτό το κείμενο σχεδόν όπως το ξεκίνησα: Διαβάζετε στον υπολογιστή σας μια εφημερίδα που φιλοδοξεί να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία που μας αξίζει. Την δημοσιογραφία που δεν έπαψε ποτέ να είναι μια άσκηση και μια πνευματική περιπέτεια… www.elzoni,gr
Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Διαβάζετε στον υπολογιστή σας μια εφημερίδα που φιλοδοξεί να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία που μας αξίζει. Την πραγματική δημοσιογραφία, που είναι μια άσκηση και μια πνευματική περιπέτεια. Τη δημοσιογραφία που εξασφαλίζει όλες εκείνες τις αναγκαίες πληροφορίες – πολύτιμες όσο και το οξυγόνο - που βοηθούν τους ανθρώπους να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη,αληθινή.
Είχαν κάποτε ρωτήσει έναν βασιλιά: «Αν σου αφαιρούσαν όλα τα ερείσματα της εξουσίας σου – τον πλούτο, τον στρατό, τους συμβούλους – και σου επέτρεπαν, προκειμένου να διατηρήσεις την εξουσία σου, να κρατήσεις μόνο ένα, ποιο θα ήταν αυτό;» Εκείνος, είχε απαντήσει χωρίς δισταγμό: «Οι πληροφορίες».
Η αποστολή των δημοσιογράφων
Σε εποχές κρίσης, παρακμής και έντονων διαλυτικών φαινομένων η αντικειμενική, αξιόπιστη, έγκυρη και ψύχραιμη ενημέρωση καθίσταται περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Και καθώς η καλή δημοσιογραφία είναι ο μόνος τρόπος για να διαλέγεται η κοινωνία με τον εαυτό της, η σημαντικότερη αποστολή των δημοσιογράφων είναι να λένε πάντα την αλήθεια, να μην αυτολογοκρίνονται, να σέβονται το ενεργητικό δικαίωμα της κοινής γνώμης στην ενημέρωση, να προσφέρουν ψύχραιμη ενημέρωση, να λένε τη γνώμη τους ελεύθερα, να είναι και να νιώθουν ανεξάρτητοι, να αρνούνται να ενημερώνουν τους πολίτες ψυχαγωγώντας τους, να μην πωλούν πρόσβαση σε ζωντανές εμπειρίες, να μην κάνουν τις καρδιές των ανθρώπων να χτυπούν δυνατά με κραυγές, υπερβολές και εντυπωσιακές εικόνες.
Αλλά ζούμε στην εποχή της Πρόσβασης. Ολοι επιδιώκουν την πρόσβαση στον χρόνο των ανθρώπων, προσπαθώντας να αποσπάσουν την προσοχή τους. Η πικρή αλήθεια είναι πως και των ΜΜΕ στόχος είναι ο «πελάτης». Κατέληξε μάλιστα πολιτικοί και δημοσιογράφοι να έχουν την ίδια «πελατεία». Το κυνήγι της «πελατείας», όμως, εμποδίζει τη σωστή χρήση αυτού του εξαιρετικού προνομίου, που είναι η πρόσβαση στον χρόνο των ανθρώπων. Με αποτέλεσμα αυτός ο τόσο πολύτιμος χρόνος, που δεν είναι απεριόριστος, και που οι πολίτες τόσο απλόχερα προσφέρουν, να σπαταλιέται άδικα και χωρίς αυτοί να αποκομίζουν το επιθυμητό όφελος.
Ζούμε στην Ελλάδα. Στην πατρίδα του Πρωταγόρα, δασκάλου των γιων του Περικλή, που δίδασκε ότι σε κάθε λόγο υπάρχει και ο αντίλογος. Στην πατρίδα του Ανάξαρχου, δασκάλου του Μεγαλέξανδρου, που δίδαξε την παρρησία και την ελευθερία της γνώμης. Στην πατρίδα των πρώτων δημοσιογράφων και πολεμικών ανταποκριτών – στην πατρίδα του Ομηρου, του Ξενοφώντα, του Θουκυδίδη. Στην πατρίδα για την οποία έχυσε το αίμα του ο Ιωάννης – Ιάκωβος Μάγερ που αποφάνθηκε πως «Η Δημοσίευσις είναι Ψυχή της Δικαιοσύνης».
Ζούμε, όμως, και στην εποχή της υπερενημέρωσης. Αλλά συχνά ανακαλύπτουμε και με πολύ οδυνηρό τρόπο, πως αν και έχουμε στη διάθεσή μας όλες τις πληροφορίες και σε χρόνο που ταυτίζεται με τον πραγματικό, αυτές φθάνουν στον κόσμο με το σταγονόμετρο, επιλεκτικά, συχνά… εναλλακτικά, σε άμεση διασύνδεση με την προπαγάνδα και την λεγόμενη «κυρίαρχη άποψη».
Κάθε άλλο παρά τυχαία. Ο Γκέμπελ έλεγε πως η κοινή γνώμη πιστεύει ευκολότερα ένα μεγάλο ψέμα από ένα μικρό ψέμα. Παρ’ όλα αυτά, διατηρεί την αξία της η περίφημη διαπίστωση του Τόμας Τζέφερσον: «Η βάση της κυβέρνησης είναι η γνώμη του λαού που τη διαμορφώνει ο Τύπος. Στο ερώτημα αν προτιμώ κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση, δεν θα δίσταζα να απαντήσω ότι προτιμώ εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση».
Δεν προστατεύτηκε ο λαός από τα ψέματα
Σήμερα η χώρα ζει μια εθνική καταστροφή. Τα σημάδια ήταν εκεί, τα βλέπαμε, τα αγγίζαμε. Αυτοί που προκάλεσαν αυτήν την καταστροφή είχαν κάθε λόγο να κρύβουν τις πράξεις και τις παραλείψεις τους. Τα ΜΜΕ, όμως; Γιατί το αντιλήφθηκαν με τόσο μεγάλη καθυστέρηση; Υπήρξαν, βέβαια, σκόρπιες φωνές. Πνίγηκαν, όμως. Κατάντησαν γραφικές.
Πρέπει να το παραδεχθούμε. Στη χώρα δεν υπήρξε ποτέ ένα ενιαίο μέτωπο ενημέρωσης και προειδοποίησης, ικανό να παρέμβει εγκαίρως και – γιατί όχι; - να αποτρέψει την καταστροφή. Έτσι, ο λαός έγινε απαθής θεατής σε μια σκυταλοδρομία διαφθοράς και ανικανότητας, χωρίς τελικά να υψωθεί το τόσο αναγκαίο τείχος προστασίας του.
Ρεπορτάζ, συνεντεύξεις, αναμετάδοση υποσχέσεων που δεν θα πραγματοποιούνταν ποτέ. Τα στοιχεία υπήρχαν. Αλλά δεν προστατεύτηκε ο λαός από τα ψέματα.
Συμπέρασμα: Από την καλή δημοσιογραφία δεν εξαρτάται μόνο η γνώμη του λαού για την Δημοκρατία, αλλά και η ίδια η λειτουργία της Δημοκρατίας.
Αγαπητοί φίλοι, αγαπητές φίλες
Στην εποχή του Διαδικτύου η παθητική ενημέρωση έχει λάβει τέλος. Αλλά ο πόλεμος κατά της «λογοκρισίας στην πηγή» και της «ενημέρωσης στις ρίζες» συνεχίζεται. Σ’ αυτόν τον αγώνα, στον αγώνα της ενεργητικής ενημέρωσης, χρειάζεται η συμβολή όλων. Η γνώμη σας είναι πολύτιμη. Συμβάλλει στην ελεύθερη κυκλοφορία των πληροφοριών, στον ακηδεμόνευτο διάλογο και στην ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων.
Γιατί το Σύνταγμα δεν κατοχυρώνει την ελευθερία του Τύπου ως δικαίωμα του δημοσιογράφου, αλλά ως υποχρέωσή του να λειτουργεί με σκοπό την προστασία του κυρίαρχου δικαιώματος του λαού στην ενημέρωση. Πάντα με σκοπό την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Περιμένουμε, λοιπόν, και τη δική σας γνώμη για όσα συμβαίνουν στην πατρίδα μας. Φυσικά, αυτό το μέσο ενημέρωσης προσφέρει και την δυνατότητα στην ανωνυμία. Εμείς θα γράφουμε πάντα με ονοματεπώνυμο – και πάντως θα αναλαμβάνεται η ευθύνη για κάθε κείμενό μας. Δεκτή επομένως η ανωνυμία, αλλά με κείμενα που θα είχαν γραφεί με τον ίδιο τρόπο ακόμη και αν ήσαν επώνυμα (και ο νοών νοείτω…).
Τέλος, για να εμπεδώσουμε την επικοινωνία μας, όσοι από εσάς τους αναγνώστες – ου μην αλλά και συνεργάτες - επιθυμείτε, μπορείτε να συμπληρώσετε τα στοιχεία σας στην ειδικά διαμορφωμένη φόρμα επικοινωνίας. Με την βεβαιότητα ότι θα τηρηθούν όλοι οι κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Κλείνω αυτό το κείμενο σχεδόν όπως το ξεκίνησα: Διαβάζετε στον υπολογιστή σας μια εφημερίδα που φιλοδοξεί να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία που μας αξίζει. Την δημοσιογραφία που δεν έπαψε ποτέ να είναι μια άσκηση και μια πνευματική περιπέτεια… www.elzoni,gr
Comments