Το Κυπριακό σε ένα ακόμη σταυροδρόμι


Το πιθανότερο είναι ότι η συνάντηση της Γενεύης δεν θα καταλήξει σε συμφωνία, ούτε όμως και σε άμεση κατάρρευση της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Οι θέσεις των δύο πλευρών στο κρίσιμο ζήτημα της ασφάλειας φαίνεται να απέχουν αρκετά, ενώ είναι εμφανής η έλλειψη κινήτρων και η πληθώρα αντικινήτρων για την επίδειξη κάποιας συμβιβαστικής διάθεσης από πλευράς Ερντογάν, αρχής γενομένης από την ανάγκη στήριξης από τους εθνικιστές του ΜΗΡ για τη συνταγματική αναθεώρηση που ο Τούρκος πρόεδρος έχει μετατρέψει σε στοίχημα πολιτικής, αλλά και φυσικής επιβίωσης. Η επιρροή της Ε.Ε. είναι στο ναδίρ και οι προοπτικές προσέγγισης Ε.Ε. - Τουρκίας εξαιρετικά περιορισμένες, ενώ ο κ. Ερντογάν ελπίζει ότι η διοίκηση Τραμπ θα είναι περισσότερη φιλική προς τη χώρα του από την απερχόμενη διοίκηση Ομπάμα και οι διεκδικήσεις του θα αντιμετωπιστούν με μεγαλύτερη κατανόηση, ενδεχομένως στο πλαίσιο μιας περιφερειακής διαπραγμάτευσης που θα περιλαμβάνει τη Συρία, τις σχέσεις με τη Ρωσία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, την αντιμετώπιση του ISIS, αλλά και το «Μεγάλο Ευρασιατικό Ενεργειακό Παιγνίδι».

Γιατί λοιπόν ο κ. Ερντογάν να μετακινηθεί από τις διαχρονικές τουρκικές αντιλήψεις περί στρατηγικής αξίας της Κύπρου (βλ. και βιβλίο Νταβούτογλου περί «Στρατηγικού Βάθους») και να δεχθεί μια βαθιά μείωση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας και πολιτικής επιρροής στη νήσο; Θα του αρκέσουν άραγε οι έπαινοι της διεθνούς κοινότητας, η απαλλαγή από ένα βάρος εξωτερικής πολιτικής (από ένα ομολογουμένως μακρύ κατάλογο εξωτερικών και εσωτερικών προβλημάτων) και τα ενεργειακά οφέλη από υποσχόμενα μεν κοιτάσματα, χωρίς όμως οι μέχρι τώρα ανακαλύψεις να αποτελούν «παράγοντα ανατροπής» (game changer); Η πιθανότερη απάντηση είναι ότι η Τουρκία δεν θα αποδεχθεί μια λύση που θα μηδενίζει την παρουσία και επιρροή της στην Κύπρο. Αρα η πραγματική επιλογή για τους Ελληνοκυπρίους είναι μεταξύ μιας λύσης με αρκετά στοιχεία ανησυχίας όσον αφορά στη βιωσιμότητα του νέου κράτους από τη μια και της συνέχισης της υφιστάμενης κατάστασης με σταδιακή μεταβολή των πληθυσμιακών δεδομένων και συνεχή διολίσθηση προς τη διχοτόμηση από την άλλη. Τα οφέλη της δεύτερης επιλογής είναι ότι ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος περαιτέρω απωλειών, αλλά παγιώνεται η άμεση και έμμεση τουρκική κυριαρχία στην Κύπρο. Τα οφέλη της πρώτης επιλογής είναι εδαφικά, οικονομικά, η εκτεταμένη μείωση των τουρκικών στρατευμάτων –ίσως δε και πλήρης αποχώρηση στη βάση χρονοδιαγράμματος– και η διεθνοποίηση των εγγυήσεων ασφαλείας μέσω μιας πολυεθνικής δύναμης, καθώς και η σημαντική «απονεύρωση» των παρεμβατικών διαθέσεων της Τουρκίας. Ομως το συζητούμενο σύστημα διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων εγκυμονεί κινδύνους διαφωνιών σε σημαντικά ζητήματα, ακυβερνησίας ή ακόμη και υπονόμευσης της σταθερότητας από εξωτερικό παράγοντα με στόχο την επιλεκτική ακύρωση των συμφωνηθέντων. Οι πιθανοί κίνδυνοι δεν είναι αμελητέοι σε μια περίοδο που η Τουρκία χαρακτηρίζεται από εσωτερική αστάθεια, έλλειψη προβλεψιμότητας και σαφούς στρατηγικού προσανατολισμού. Με βάση αυτά τα δεδομένα πρέπει να σταθμίσουν την εξαιρετικά δύσκολη απόφασή τους οι Ελληνοκύπριοι. Και βεβαίως η Ελλάδα οφείλει να είναι παρούσα, με συμβουλευτικό μεν, αλλά σαφή και εποικοδομητικό ρόλο.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Comments

Popular posts from this blog

επιλογές .....κεφαλονίτικα ανέκδοτα

Macmillan and Eisenhower in 1959 tv debate-bbc