Περί ρεαλπολιτίκ και ηθικής στην Τουρκία

H προσφυγική κρίση φέρνει την Τουρκία και την Ευρώπη, αλλά και τη Μέρκελ και τον Ερντογάν, πιο κοντά. Παρά την τραγικότητα του προβλήματος ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να αποσπάσει πολιτικά οφέλη.

Παντού σε όλους τους δρόμους μπορεί κανείς να τους συναντήσει. Με πεινασμένα μάτια κοιτούν τους περαστικούς να περνούν και ζητιανεύουν για λίγα χρήματα. Πρόκειται για πρόσφυγες από τη Συρία που αυτήν την περίοδο αποτελούν συστατικό στοιχείο της τουρκικής πραγματικότητας. Πάνω από 2 εκατομμύρια Σύριοι έχουν βρει καταφύγιο εκεί από το χάος του εμφυλίου στη χώρα τους. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Hacettepe της Άγκυρας ούτε οι μισοί από αυτούς δεν έχουν ενηλικιωθεί ενώ μόνο το 15% πηγαίνει στο σχολείο.

Στην ουρά για την πολυπόθητη βίζα

Μητέρες και παιδιά ζητιανεύουν στην Κωνσταντινούπολη

Η Άγκυρα επαινέθηκε για την στάση της στο προσφυγικό. Η χώρα έχει δαπανήσει μέχρι τώρα 7 δις ευρώ για να περιθάλψει τους πρόσφυγες ενώ οι προσφυγικοί καταυλισμοί που διαχειρίζεται η τουρκική Υπηρεσία Καταστροφών και Προσφύγων είναι υποδειγματικοί. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό, γύρω στους 200.000, μένουν στους καταυλισμούς, οι περισσότεροι φιλοξενούνται σε συγγενείς, σε ιδιωτικά σπίτια ή μένουν κυριολεκτικά στο δρόμο. Οι περισσότεροι ζητιανεύουν ή δουλεύουν ευκαιριακά κάνοντας μαύρη εργασία. Κρατικά προγράμματα για την μακροπρόθεσμη ένταξή τους; Ούτε λόγος.

Οι περισσότεροι πρόσφυγες βλέπουν την Τουρκία ως ενδιάμεσο σταθμό προς την Ευρώπη και μάλιστα στη Γερμανία. Κάθε μέρα έξω από το γερμανικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης σχηματίζονται ουρές για την πολυπόθητη βίζα. Κυρίως γυναίκες και παιδιά αναζητούν τον νόμιμο και ασφαλή δρόμο προς την Ευρώπη, μια συχνά εξαντλητική διαδικασία. Ένας που επέλεξε αυτό τον δρόμο είναι ο Σύρος Γιουσέφ Γιαγκμούρ και η οικογένειά του. Επί μήνες περιμένει την επιβεβαίωση για να συνεχίσει το ταξίδι στη Γερμανία, παρότι όλα τα δικαιολογητικά είναι εντάξει και ο γιός του πάσχει από βαριά ασθένεια στα μάτια, που μόνο στη Γερμανία υπάρχει θεραπεία. Η περίπτωσή του είναι ενδεικτική του ότι οι γερμανικές αρχές βρίσκονται στα όρια της αντοχής τους.

Η Μέρκελ χρειάζεται τον Ερντογάν

Ο Σύρος πρόσφυγας Γιουσέφ Γιαγκμούρ με το γιό του

Για την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των αρχών των δύο χωρών η καγκελάριος Μέρκελ επισκέφθηκε πρόσφατα τον Τούρκο πρόεδρο, μια επίσκεψη που επικρίθηκε κυρίως γιατί έγινε ενόψει κρίσιμων βουλευτικών εκλογών στη χώρα. Αλλά δεν γινόταν αλλιώς, η Μέρκελ χρειάζεται τον Ερντογάν ως σύμμαχο για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Η μαζική έξοδος από την Καμπούλ μέχρι τη Δαμασκό μετά τις δηλώσεις της ότι χώρα της «θα τα καταφέρει», την έχουν βάλει σε πολύ δύσκολη θέση εσωπολιτικά και για να μην υπαναχωρήσει χρειάζεται επειγόντως την Τουρκία ως ζώνη ασφάλειας. Και επειδή ο Τούρκος πρόεδρος υποψιάζεται την τεράστια πίεση που δέχεται η Μέρκελ, θέτει όλο και πιο πολλές αξιώσεις.

Κατάφερε καταρχήν νη μη δημοσιευθεί η έκθεση προόδου της Κομισιόν πριν τις εκλογές και πιέζει προς όλες τις κατευθύνσεις για να επιτύχει άρση της βίζας για Τούρκους πολίτες. Και το πιο εντυπωσιακό έρχεται τελευταίο: αντί για 1 δις ευρώ η Άγκυρα ζητά τώρα 3 δις ευρώ για να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση. Με λίγα λόγια, πολιτικά παιγνίδια εξουσίας με φόντο το μεταναστευτικό. Ωστόσο ένα είναι σαφές: χρειάζονται γρήγορες λύσεις μόνο για τους Σύρους πρόσφυγες που τη βγαζουν στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης. Ήδη τη νύχτα το κρύο είναι τσουχτερό και ο πραγματικός χειμώνας δεν έχει ακόμη αρχίσει.

Ντάνιελ Χάινριχ / Ειρήνη Αναστασοπούλου