Η έξοδος των Σύρων
Η έξοδος των Σύρων
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Πόλεμος, έξοδος, οδύσσεια, διασπορά, περιπλάνηση σε αναζήτηση γης της επαγγελίας – όλα όσα γνωρίζουμε από τα αρχαιότερα λογοτεχνικά και θρησκευτικά κείμενα. Αυτή η έξοδος των Σύρων είναι γεγονός επικών διαστάσεων. Είναι και μια ουσιαστική δοκιμασία για τη δική μας εποχή, τον δικό μας πολιτισμό. Υπήρξαν κι άλλες μαζικές εκροές ανθρώπων από τις πατρίδες τους τις τελευταίες δεκαετίες· για πρώτη φορά, όμως, αυτό συμβαίνει υπό το άγρυπνο μάτι του πλανήτη. Δεν μπορούμε να κάνουμε πως δεν γνωρίζουμε. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τους πρόσφυγες θα κρίνει ποιοι είμαστε και πού πάμε.
Καθώς η μακρά πορεία των Σύρων διασχίζει τον χάρτη, από την εστία του καθενός έως τον άγνωστο προορισμό σε κάποιο ξενώνα του Βορρά, διακρίνουμε τις αρετές και τις αδυναμίες του δικού μας κόσμου – της κάθε χώρας, των μεγάλων δυνάμεων, του ίδιου του πολιτισμού μας, του καθενός μας. Η εικόνα είναι διφορούμενη: από τη μια, υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση να προσφερθεί τροφή, στέγη και ασφάλεια στους περιπλανώμενους πρόσφυγες, από την άλλη, η διεθνής κοινότητα παίζει το μακάβριο παιχνίδι όπου προσφέρεται βοήθεια σε όσους επιζήσουν από επιπρόσθετους κινδύνους, όπως είναι το πέρασμα από την Τουρκία προς την Ελλάδα. Οι συλλογικές προσπάθειες για ουσιαστικές λύσεις –είτε να σταματήσει ο πόλεμος είτε να δοθεί άσυλο σε πρόσφυγες χωρίς να κινδυνεύουν– υπονομεύονται συνεχώς από εθνικές ανησυχίες και πολιτικά συμφέροντα.
Ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ενωση, μεμονωμένες χώρες, μη κυβερνητικές οργανώσεις και πολίτες προσφέρουν όσες υπηρεσίες μπορούν. Η Τουρκία άνοιξε τα σύνορά της και φιλοξενεί περισσότερους Σύρους από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Χωρίς αυτή τη στάση της Τουρκίας, τα πράγματα για τους Σύρους θα ήταν ακόμη πιο οδυνηρά. Υπάρχει, όμως, και η σκοτεινή πλευρά: η ανάμειξη της Τουρκίας στη Συρία από νωρίς και το γεγονός ότι δεν πράττει όσα μπορεί για να αποτρέψει το επικίνδυνο πέρασμα προς την Ελλάδα. Ετσι μειώνεται ο αριθμός προσφύγων στο έδαφός της και η Τουρκία γίνεται ρυθμιστής εξελίξεων στην Ευρώπη.
Η Ε.Ε. αντιμετωπίζει την προσφυγική κρίση με χαρακτηριστική έλλειψη ψυχραιμίας. Αφού προσποιήθηκε ότι το πρόβλημα δεν την αφορούσε, έλαβε ελλιπή μέτρα, αφήνοντας την κάθε χώρα να διαχειριστεί όπως μπορούσε (ή όπως ήθελε) το κύμα προσφύγων και μεταναστών. Στην Ελλάδα ζούμε το γνωστό πάντρεμα κρατικής ολιγωρίας και εθελοντικής αυτοθυσίας. Η ΠΓΔΜ άδραξε την ευκαιρία να φανεί φρουρός της εισόδου της Ευρώπης σε βάρος της Ελλάδας. Η Ουγγαρία, η Σλοβακία και άλλες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ χάραξαν τη δική τους πορεία, αρνούμενες να εφαρμόσουν την απόφαση της Ε.Ε. να μοιραστούν πρόσφυγες μεταξύ όλων των χωρών-μελών. Η Αυστρία, αφού δέχθηκε πολλούς πρόσφυγες, προσχώρησε στην ομάδα που κλείνει σύνορα, σε βάρος των προσφύγων αλλά και της Ελλάδας. Η Γερμανία, όπου εκτιμάται ότι οι πρόσφυγες μπορεί να φθάσουν τα 3,6 εκατ. έως το 2020, δοκιμάζεται από τη διαδικασία αφομοίωσης τόσων ανθρώπων.
Απαιτείται ψυχραιμία αλλά και συλλογική προσπάθεια να προστατευθούν οι πρόσφυγες, να πιεστεί η Τουρκία να βοηθήσει, να επιτευχθεί ειρήνη στη Συρία. Το πρόβλημα είναι τεράστιο, οι κίνδυνοι από την αδυναμία διαχείρισής του ακόμη μεγαλύτεροι.
Καθώς η μακρά πορεία των Σύρων διασχίζει τον χάρτη, από την εστία του καθενός έως τον άγνωστο προορισμό σε κάποιο ξενώνα του Βορρά, διακρίνουμε τις αρετές και τις αδυναμίες του δικού μας κόσμου – της κάθε χώρας, των μεγάλων δυνάμεων, του ίδιου του πολιτισμού μας, του καθενός μας. Η εικόνα είναι διφορούμενη: από τη μια, υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση να προσφερθεί τροφή, στέγη και ασφάλεια στους περιπλανώμενους πρόσφυγες, από την άλλη, η διεθνής κοινότητα παίζει το μακάβριο παιχνίδι όπου προσφέρεται βοήθεια σε όσους επιζήσουν από επιπρόσθετους κινδύνους, όπως είναι το πέρασμα από την Τουρκία προς την Ελλάδα. Οι συλλογικές προσπάθειες για ουσιαστικές λύσεις –είτε να σταματήσει ο πόλεμος είτε να δοθεί άσυλο σε πρόσφυγες χωρίς να κινδυνεύουν– υπονομεύονται συνεχώς από εθνικές ανησυχίες και πολιτικά συμφέροντα.
Ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ενωση, μεμονωμένες χώρες, μη κυβερνητικές οργανώσεις και πολίτες προσφέρουν όσες υπηρεσίες μπορούν. Η Τουρκία άνοιξε τα σύνορά της και φιλοξενεί περισσότερους Σύρους από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Χωρίς αυτή τη στάση της Τουρκίας, τα πράγματα για τους Σύρους θα ήταν ακόμη πιο οδυνηρά. Υπάρχει, όμως, και η σκοτεινή πλευρά: η ανάμειξη της Τουρκίας στη Συρία από νωρίς και το γεγονός ότι δεν πράττει όσα μπορεί για να αποτρέψει το επικίνδυνο πέρασμα προς την Ελλάδα. Ετσι μειώνεται ο αριθμός προσφύγων στο έδαφός της και η Τουρκία γίνεται ρυθμιστής εξελίξεων στην Ευρώπη.
Η Ε.Ε. αντιμετωπίζει την προσφυγική κρίση με χαρακτηριστική έλλειψη ψυχραιμίας. Αφού προσποιήθηκε ότι το πρόβλημα δεν την αφορούσε, έλαβε ελλιπή μέτρα, αφήνοντας την κάθε χώρα να διαχειριστεί όπως μπορούσε (ή όπως ήθελε) το κύμα προσφύγων και μεταναστών. Στην Ελλάδα ζούμε το γνωστό πάντρεμα κρατικής ολιγωρίας και εθελοντικής αυτοθυσίας. Η ΠΓΔΜ άδραξε την ευκαιρία να φανεί φρουρός της εισόδου της Ευρώπης σε βάρος της Ελλάδας. Η Ουγγαρία, η Σλοβακία και άλλες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ χάραξαν τη δική τους πορεία, αρνούμενες να εφαρμόσουν την απόφαση της Ε.Ε. να μοιραστούν πρόσφυγες μεταξύ όλων των χωρών-μελών. Η Αυστρία, αφού δέχθηκε πολλούς πρόσφυγες, προσχώρησε στην ομάδα που κλείνει σύνορα, σε βάρος των προσφύγων αλλά και της Ελλάδας. Η Γερμανία, όπου εκτιμάται ότι οι πρόσφυγες μπορεί να φθάσουν τα 3,6 εκατ. έως το 2020, δοκιμάζεται από τη διαδικασία αφομοίωσης τόσων ανθρώπων.
Απαιτείται ψυχραιμία αλλά και συλλογική προσπάθεια να προστατευθούν οι πρόσφυγες, να πιεστεί η Τουρκία να βοηθήσει, να επιτευχθεί ειρήνη στη Συρία. Το πρόβλημα είναι τεράστιο, οι κίνδυνοι από την αδυναμία διαχείρισής του ακόμη μεγαλύτεροι.
Comments