Apo Kathimerini18/2/2007/


KOΣMOΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 18-02-07
Η Ρωσία βγαίνει από τη χειμερία νάρκη
Αυξημένη αυτοπεποίθηση, αλλά και πολιτικό πραγματισμό σηματοδότησε η πολύκροτη ομιλία του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Μόναχο

Του Πετρου Παπακωνσταντινου

«Ελπίζω οι ιστορικοί του μέλλοντος να μη διαπιστώσουν ότι ένας νέος ψυχρός πόλεμος ξέσπασε στην 43η Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια», δήλωσε ο εκδότης της γερμανικής εφημερίδας Die Zeit, Γιόζεφ Γιόφε. «Μισό αιώνα μετά τη θυελλώδη ομιλία του Νικίτα Χρουστσόφ στα Ηνωμένα Εθνη, ένας ηγέτης του Κρεμλίνου σφυροκοπά για μία ακόμη φορά διεθνές φόρουμ. Τουλάχιστον, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έβγαλε το παπούτσι του», σχολίαζε σκωπτικά η εφημερίδα του Βερολίνου Maerkische Allgemeine.

Αφορμή γι’ αυτά τα σχόλια στάθηκε η βαρυσήμαντη ομιλία του Βλαντιμίρ Πούτιν στο διεθνές φόρουμ που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας. Από το βήμα ενός ατλαντικού θεσμού, που δημιουργήθηκε στην κορύφωση του ψυχρού πολέμου, ενώπιον ακροατηρίου που περιλάμβανε τον υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Γκέιτς, και τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ, ο Ρώσος πρόεδρος απελευθερώθηκε από κάθε διπλωματική αβρότητα για να εκφωνήσει πραγματικό φιλιππικό εναντίον της αμερικανικής υπερδύναμης.

Κατακεραύνωσε τις ΗΠΑ

Απευθυνόμενος όχι τόσο στους συνδαιτυμόνες του όσο στη διεθνή κοινή γνώμη, ο Πούτιν κατακεραύνωσε «το σενάριο ενός μονοπολικού κόσμου… με ένα κέντρο εξουσίας, ένα κέντρο ισχύος, ένα κέντρο λήψης αποφάσεων. Ενός κόσμου με έναν αφέντη, έναν ηγεμόνα». Κατήγγειλε «τη σχεδόν απεριόριστη προσφυγή στη στρατιωτική βία, που σπρώχνει την ανθρωπότητα στην άβυσσο των αέναων συγκρούσεων… Μια χώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπερβαίνουν τα εθνικά τους σύνορα με κάθε δυνατό τρόπο, επιβάλλοντας τις οικονομικές, πολιτικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές πολιτικές τους σε άλλα έθνη. Είναι η κυριαρχία αυτής της δύναμης, που αναπόφευκτα ενθαρρύνει αριθμό χωρών να αποκτήσουν όπλα μαζικής καταστροφής».

Κάποια σκοτεινή μοίρα φαίνεται ότι έχει απονείμει στην ετήσια διάσκεψη του Μονάχου, που έχει πολιτογραφηθεί ως «το Νταβός στον τομέα της ασφάλειας», το προνόμιο να αναδεικνύει τα εκάστοτε ενεργά, τεκτονικά ρήγματα στην παγκόσμια γεωπολιτική. Πριν από τέσσερα χρόνια, στις παραμονές του πολέμου εναντίον του Ιράκ, ήταν ο τότε υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Ντόναλντ Ράμσφελντ, που προκάλεσε θύελλα διεθνών αντιδράσεων, διαιρώντας την Ευρώπη σε «παλιά» - γαλλογερμανική και «νέα» - φιλοαμερικανική. Φέτος, την παράσταση έκλεψε ο πρώην αξιωματούχος της KGB, που κατηγορήθηκε από τον Γκέιτς ότι αναβιώνει την ατμόσφαιρα του ψυχρού πολέμου. «Φαντάζομαι ότι εμείς οι παλιοί κατάσκοποι είμαστε εθισμένοι στην ωμή φρασεολογία», δήλωσε ο πρώην διοικητής της CIA, για να συμπληρώσει με βιτριολικό χιούμορ: «Μόνο που εγώ πέρασα τεσσεράμιση χρόνια σε στρατόπεδο επανεκπαίδευσης, ως πρόεδρος πανεπιστημίου, και εξοικειώθηκα με την τέχνη της επικοινωνίας… Ενας ψυχρός πόλεμος είναι αρκετός».

Να πιστέψουμε, λοιπόν, ότι κάτω από το κοστούμι ενός ηγέτη του G-8 πάλλεται πάντα η καρδιά του παλιού κομμουνιστή; Οτι κάποια μύγα τσίμπησε ξαφνικά αυτόν τον παροιμιώδη για την ψυχραιμία του πολιτικό, ωθώντας τον να κηρύξει την αντεπίθεση στην παγκόσμια υπερδύναμη; Οποιος μπήκε στον κόπο να διαβάσει την ομιλία του Ρώσου ηγέτη θα πρέπει να αποκόμισε πολύ διαφορετικές εντυπώσεις. Ο Πούτιν ξεκίνησε την ομιλία του τσιτάροντας τον Φράνκλιν Ντέλανο Ρούζβελτ - «όταν η ειρήνη διαταραχθεί σε ένα σημείο του πλανήτη, κάθε χώρα βρίσκεται σε κίνδυνο». Εριξε γέφυρες στην αμερικανική αντιπολίτευση, τονίζοντας ότι η πολιτική Μπους «είναι επικίνδυνη και για τον ίδιο τον ηγεμόνα, γιατί τον καταστρέφει εκ των έσω». Τόσο το περιεχόμενο όσο και η φρασεολογία του παρέπεμπαν όχι στον Χρουστσόφ του 1960, αλλά στην κριτική της πολιτικής Μπους που διαβάζει κανείς καθημερινά στους New York Times ή στη Le Monde. Για να μην αφήσει περιθώρια παρεξηγήσεων, έκλεισε την ομιλία του σεμνά και ταπεινά, τονίζοντας: «Γνωρίζουμε ότι ο κόσμος έχει αλλάξει και έχουμε μια ρεαλιστική αίσθηση των δυνατοτήτων και του δυναμικού μας».

Σπάει τον αμερικανικό κλοιό

Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν δεν ήταν εκείνος που κήρυξε ένα «νέο ψυχρό πόλεμο» με την Αμερική: Ηταν ο πρώτος ηγέτης της μετακομμουνιστικής Ρωσίας που διακήρυξε urbi et orbi ότι η χώρα του δεν εννοεί να υπομένει αγόγγυστα τη διαρκή υποβάθμιση και περικύκλωσή της από τις ΗΠΑ. Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους: Ο γλοιωδώς φιλοαμερικανός προκάτοχός του, Μπόρις Γέλτσιν, «ανταμείφθηκε» από την Ουάσιγκτον με τον πόλεμο κατά της Σερβίας, σε πείσμα του ρωσικού βέτο, και με την προς Ανατολάς διεύρυνση που έφερε το ΝΑΤΟ στα ρωσικά σύνορα. Στη συνέχεια ο Τζορτζ Μπους αποσύρθηκε μονομερώς από συνθήκες που εξασφάλιζαν την πυρηνική ισοτιμία Ουάσιγκτον - Μόσχας, εσχάτως δε έβαλε μπροστά για τη δημιουργία βάσεων του «Πολέμου των Αστρων» σε Πολωνία και Τσεχία, επιδιώκοντας προφανέστατα την απόλυτη πυρηνική υπεροχή σε βάρος της Ρωσίας.

Αξιοποιώντας τις αποτυχίες της πολιτικής Μπους, ο Πούτιν επιχειρεί με μεθοδικά βήματα να σπάσει τον κλοιό. Χαρακτηριστική ήταν η περιοδεία του, την περασμένη εβδομάδα, στη Μέση Ανατολή. Ο Ρώσος πρόεδρος κατάφερε να ρίξει γέφυρες σε κατ’ εξοχήν χώρες- συμμάχους των ΗΠΑ, κάτι που δεν θα είχαν διανοηθεί καν ο Μπρέζνιεφ και οι επίγονοί του. Στη Σαουδική Αραβία, που έχει πάμπολλους λόγους να δυσφορεί για την αμερικανική πολιτική μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ο Πούτιν συνήψε σημαντικές συμφωνίες, που αφορούν και τους ευαίσθητους τομείς των οπλικών συστημάτων και της πυρηνικής ενέργειας. Στο Κατάρ συζήτησε το ενδεχόμενο ενός «ΟΠΕΚ του φυσικού αερίου», το οποίο, με τη συμμετοχή του Ιράν και της Αλγερίας, θα μπορούσε να γίνει απόλυτο, παγκόσμιο μονοπώλιο.

Ενα άλλο δείγμα της αυξανόμενης ρωσικής επιρροής ήταν η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας, Κίνας και Ινδίας στο Νέο Δελχί. Οι τρεις μεγάλες δυνάμεις της Ευρασίας επιβεβαίωσαν την πολιτική τους δέσμευση για μια «πιο δημοκρατική παγκόσμια τάξη» με την ενίσχυση του ΟΗΕ, στο πλαίσιο ενός «πολυμερούς κόσμου». Εκμεταλλευόμενη τις ταχύτατα αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες Κίνας και Ινδίας, η Ρωσία παρεμβαίνει αποφασιστικά για μια τριμερή συνεννόηση, που μπαίνει σφήνα στην προσπάθεια της Αμερικής να προσεταιρισθεί την Ινδία, ως ανάχωμα απέναντι στην Κίνα.

Ασφαλώς, οι δυνατότητες της Ρωσίας δεν μπορούν να υπερτιμηθούν. Η οικονομία απέχει πολύ από το έχει σταθεροποιηθεί, η δημογραφική συρρίκνωση παραμένει τεράστιο πρόβλημα και οι εκρηκτικές κοινωνικές ανισότητες υπονομεύουν την εθνική συνοχή. Σε αυτό το φόντο, η Ρωσία δεν έχει λόγο να επιδιώκει μια ρήξη με τις ΗΠΑ. Oπως αναγνώρισε, όμως, ο αρθρογράφος των New York Times, Τόμας Φρίντμαν, ισχύει εξ ίσου, αν όχι περισσότερο, το αντίστροφο: «Δεν υπάρχει μείζον γεωπολιτικό πρόβλημα, ιδίως το πρόβλημα του Ιράν, που να μπορεί να επιλύσει η Αμερική χωρίς τη βοήθεια της Ρωσίας». Δεν είναι καθόλου βέβαιο, όμως, ότι αυτό το αντιλαμβάνεται ο πρόεδρος Μπους και ο έντονα ρωσοφοβικός κύκλος συνεργατών - όπως οι παλαιοί πολεμιστές του ψυχρού πολέμου, Τσένι και Γκέιτς και η κρεμλινολόγος Κοντολίζα Ράις, που τον περιβάλλει.

Σε τροχιά οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης

Η αυξημένη αυτοπεποίθηση, την οποία αντανακλά η ομιλία Πούτιν στο Μόναχο, δεν στερείται πραγματικής βάσης. Τον Ιανουάριο του 2007, η Ρωσία έφτασε (επιτέλους!) το ΑΕΠ του 1990, βγαίνοντας από την ολέθρια, «ελεύθερη πτώση» της μετακομμουνιστικής εποχής. Ο Πούτιν παρέλαβε μια οικονομία διαλυμένη, με αποκορύφωμα την κατάρρευση του ρουβλίου. Επί διακυβέρνησής του, η ρωσική οικονομία αυξάνεται με ετήσιους ρυθμούς 6-7%. Η ανάπτυξη αυτή αρχικά βασίστηκε στις πρώτες ύλες (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, μέταλλα), αλλά τα δύο τελευταία χρόνια συνοδεύεται από τη σταδιακή ανασυγκρότηση της ρωσικής βιομηχανίας.

Την τελευταία πενταετία, διπλασιάστηκαν οι δαπάνες για την Παιδεία, τριπλασιάστηκαν οι αντίστοιχες για την Υγεία και τετραπλασιάστηκαν τα κονδύλια για την άμυνα. Αυτή τη στιγμή κατασκευάζονται οκτώ πυρηνικά υποβρύχια και νέες γενιές βαλιστικών πυραύλων. Η Ρωσία είναι μια από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που αποπληρώνει κανονικά το εξωτερικό της χρέος, χάρισε το χρέος στις φτωχές χώρες του Τρίτου Κόσμου (συσσωρεύοντας μέγα ηθικό, διπλωματικό κεφάλαιο) και είναι η πέμπτη χώρα του κόσμου σε αποθέματα ξένου συναλλάγματος. Επί εποχής Πούτιν, οι αυτοκτονίες και οι θάνατοι από επιδημίες και ασιτία έπεσαν δραματικά, σηματοδοτώντας τη σταδιακή έξοδο της χώρας από τον κοινωνικό Αρμαγεδδώνα της γελτσινικής κλεπτοκρατίας. lornion.blogspot.com

Comments

Popular posts from this blog

επιλογές .....κεφαλονίτικα ανέκδοτα

Macmillan and Eisenhower in 1959 tv debate-bbc