Ο αδύναμος OPEC και η τιμή πετρελαίου

Στην αυριανή σύνοδο στη Βιέννη ο OPEC εξετάζει τα ποσοστά άντλησης πετρελαίου, δεχόμενος πιέσεις να αυξήσει την τιμή του μειώνοντας το ποσοστό άντλησης. Αλλά ποια είναι η πραγματική δύναμη του οργανισμού;

Για τη χαμηλή τιμή του πετρελαίου, γύρω στα 80 δολάρια το βαρέλι, υπάρχει μια πολύ απλή εξήγηση: η προσφορά είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Σε πολλές περιοχές της γης η οικονομία αναπτύσσεται με βραδύτερους ρυθμούς και συνεπώς καταναλώνει λιγότερη ενέργεια. Παράλληλα ωστόσο, κυρίως στις ΗΠΑ, πρώτη καταναλώτρια ενέργειας στον κόσμο, έχουν ανοίξει νέες πηγές με αποτέλεσμα να αυξάνεται η προσφορά πετρελαίου. Πρόκειται για την εξόρυξη πετρελαίου με τα μέθοδο fracking, όπου αντλείται πετρέλαιο από πετρώματα σε μεγάλο βάθος.

Ευλογία για ορισμένες χώρες...

Στις δόξες του το fracking στις ΗΠΑ

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας ήδη από του χρόνου οι ΗΠΑ μπορεί να είναι σε θέση να αντλούν περισσότερο πετρέλαιο από όσο η Ρωσία και η Σουηδική Αραβία. Το άξιοσημείωτο είναι ότι παρά τις γεωπολιτικές κρίσεις, όπως η ουκρανική, με τις κυρώσεις της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας και την ενίσχυση της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και στο Ιράκ, από το περασμένο καλοκαίρι έχει πέσει η τιμή πετρελαίου κατά 30%. Για τις χώρες που δεν διαθέτουν δικές του πετρελαιοπηγές αποτελεί ευλογία. Μόνο στη Γερμανία οι επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά μπορούν από του χρόνου να εξοικονομήσουν 35 δις ευρώ, όπως υπολόγισε η τράπεζα Unicredit. «Το ποσό αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ», είπε ο Αντρέας Ρες, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας στο ειδησεογραφικό πρακτορείο reuters: «Πρόκειται για σημαντική ελάφρυνση του επιχειρηματικού κόστους που ενδυναμώνει την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή».

...κατάρα όμως για τις πετρελαιοπαραγωγές

Η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας συμπαρασύρει προς τα κάτω την τιμή πετρελαίου

Όμως για τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες η χαμηλή τιμή σημαίνει λιγότερα έσοδα. Ορισμένες μάλιστα, όπως η Ρωσία, αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, γιατί εάν η τιμή πέσει κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τον προϋπολογισμό τους. Αναμένουν λοιπόν αύριο, ότι τουλάχιστον οι χώρες που μετέχουν στον OPEC (Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών) θα συμφωνήσουν στη μείωση του ποσοστού άντλησης πετρελαίου, ώστε η προσφορά να είναι τόση, που να παρασύρει προς τα πάνω την τιμή. Για την ώρα η συμφωνημένη ποσότητα επίσημα φτάνει τα 30 εκ. βαρέλια ημερησίως, κάτι που δεν έχει αλλάξει τα τελευταία 3 χρόνια. Δεν τηρούν όμως όλα τα μέλη του OPEC τη συμφωνία. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας εκτιμά ότι το πετρελαϊκό καρτέλ αντλεί 500.000 βαρέλια περισσότερο από όσο προβλέπεται, κάτι που γίνονταν από το 1982. Αυτό οδηγεί τους ερευνητές να αμφισβητήσουν την ικανότητα του OPEC να ελέγξει την τιμή πετρελαίου.

Η Σαουδική Αραβία ίσως να έχει τη δύναμη να επηρεάζει κάπως την τιμή, διότι εξαιτίας των τεράστιων αποθεμάτων του μπορεί να αυξάνει και να μειώνει την άντληση κατά το δοκούν», σημειώνει ο Τζεφ Κολγκάν, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Brown και συγγραφέας του βιβλίου «Petro – Aggression: How Oil Makes War». «Είναι πάντως σημαντικό ότι διαθέτει αυτή τη δύναμη ως μεμονωμένη χώρα, ο OPEC δεν ασκεί καμιά επιρροή. Οι περισσότερες χώρες, από τη Βενεζουέλα μέχρι τη Νιγερία και το Ιράκ αντλούν όσο πετρέλαιο θέλουν, όσο γρήγορα θέλουν, χωρίς να φροντίζουν για αποθέματα».

Αδύναμος ο OPEC

Πάντως ενόψει της αυριανής συνόδου του OPEC στη Βιέννη, η Σουηδική Αραβία δεν εξέπεμψε μηνύματα προς την κατεύθυνση μείωσης των ποσοστών άντλησης του μαύρου χρυσού με αποτέλεσμα να έχει ανάψει η εικοτολογία για τους πιθανούς λόγους. Ότι κρατώντας χαμηλά της τιμές επιδιώκει να κάνει ακριβή την εξόρυξη στις ΗΠΑ με τη μέθοδο fracking. Ότι στηρίζει τις κυρώσεις της Δύσης σε βάρος της Μόσχας για να την πλήξει η μείωση της τιμής του πετρελαίου. Σε αυτό το παιγνίδι ο OPEC ως οργανισμός είναι ένας άνευ ειδικού βάρος παίκτης, πιστεύει ο Κολγκάν: «Ο κόσμος θα πρέπει να πάψει να πιστεύει ότι ο OPEC επηρεάζει τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου. Δεν το κάνει. Όπως και θεαματική αύξηση της τιμής του τα περασμένα χρόνια δεν προκλήθηκε από τον OPEC, αλλά από την άνοδο της ζήτησης από τις χώρες της Ασίας».

Andreas Becker /Ειρήνη Αναστασοπούλου   dw de