Οικονομία

Χαλάρωση λιτότητας λόγω …αστυνόμευσης;

Η αύξηση δαπανών για ασφάλεια και άμυνα μετά τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα και την προσφυγική κρίση, ανοίγουν τη συζήτηση για «χαλάρωση» του συμφώνου σταθερότητας. Μπορεί η Ελλάδα να αξιοποιήσει τα δεδομένα;

Την αρχή έκανε ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, λέγοντας, μετά την πολύνεκρη επίθεση στο Παρίσι, ότι αυτή τη στιγμή ένα «σύμφωνο ασφάλειας» είναι πιο σημαντικό από το σύμφωνο σταθερότητας. «Ευήκοον ους» φαίνεται να τείνει και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ενώ ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Μοσκοβισί δηλώνει ότι «το σύμφωνο σταθερότητας δεν είναι άκαμπτο». Δεν είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία υποβάλει παρόμοιες προτάσεις. Ακόμα και ο Νικολά Σαρκοζί, προκάτοχος του σοσιαλιστή Ολάντ, είχε προτείνει να μην προσμετρώνται στο κριτήριο για το έλλειμμα οι αμυντικές δαπάνες των κρατών-μελών. Τότε η πρότασή δεν είχε γίνει δεκτή από τους θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Τι γίνεται τώρα;

Για τον Μίλτο Κύρκο, ευρωβουλευτή με «Το Ποτάμι», η πρόταση Ολάντ έρχεται την κατάλληλη στιγμή: «Δεν είναι το ζήτημα των επιθέσεων στο Παρίσι, είναι το ποτήρι που ξεχείλισε. Είναι αποφάσεις που έπρεπε να είχαν ληφθεί και καθυστερούσαν πάρα πολύ. Αναφέρομαι στη συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών ασφαλείας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, την προστασία των συνόρων, τον έλεγχο των τζιχαντιστών κι όλα αυτά. Τώρα, ο Ολάντ βρίσκει μια ευκαιρία, επειδή η Γαλλία παίζει αυτό το χαρτί πάρα πολύ καιρό, και προσπαθεί κάθε τόσο να βγάλει δαπάνες από το σύμφωνο σταθερότητας. Μπορεί να το κερδίσει αυτή τη στιγμή».

«Ας το ξεχάσουμε…»

Ο Τζιάνι Πιτέλα στηρίζει τη χαλάρωση του συμφώνου

Για να αποκλείσουμε όμως κάποιες δαπάνες από το σύμφωνο σταθερότητας, θα έπρεπε να προσδιορίσουμε για ποιες ακριβώς δαπάνες μιλάμε, αλλά και να αποδείξουμε ότι η καταβολή τους από τον εθνικό προϋπολογισμό οφείλεται στις αυξημένες ανάγκες ασφαλείας που παρουσιάστηκαν λόγω του τρομοκρατικού συναγερμού ή της προσφυγικής κρίσης. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα, εκτιμά ο Μίλτος Κύρκος. «Τα λεφτά που ξοδεύουμε για τους πρόσφυγες είναι ευρωπαϊκά χρήματα. Κι αν μας λείπουν θα ζητήσουμε ακόμη περισσότερα» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής. «Ας μην ανοίξουμε κανένα παράθυρο ότι αυτές οι δαπάνες βγαίνουν έξω από τα συμφωνημένα, γιατί ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις ανοίγουν ένα μικρό παράθυρο, μία χαραμάδα, περνάνε ολόκληρο ελέφαντα από κει για να ταϊσουν το πελατειακό κράτος. Οπότε δυστυχώς για την Ελλάδα, ας το ξεχάσουμε...»

Θεωρητικά οι συσχετισμοί δυνάμεων είναι ευνοϊκοί, αλλά δεν είναι δεδομένοι. Η Κομισιόν, το Ευρωκοινοβούλιο και μερικά κράτη-μέλη φαίνεται να βλέπουν θετικά την πρόταση να μην συνυπολογίζονται συγκεκριμένες δαπάνες στο σύμφωνο σταθερότητας. Ωστόσο στους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης οι θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας μάλλον διατηρούν την πλειοψηφία. Αυτό άφησε να διαφανεί, μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Στρασβούργο την περασμένη εβδομάδα, ο επικεφαλής των ευρωπαίων σοσιαλιστών Τζιάνι Πιτέλα, λέγοντας ότι ο ίδιος θα προσπαθήσει να παρέμβει στην Κομισιόν για το ζήτημα αυτό. «Εκτιμώ ιδιαίτερα τη δήλωση του προέδρου Γιούνκερ, γιατί είναι σημαντικό να δούμε το θέμα των αμυντικών δαπανών στο σύμφωνο σταθερότητας» ανέφερε ο ιταλός ευρωβουλευτης. «Νομίζω όμως ότι δεν ήταν σωστή η χθεσινή τοποθέτηση του Γιούρογκρουπ και θα μιλήσω γι αυτό το θέμα με τον επίτροπο Μοσκοβισί. Όλες οι χώρες πρέπει να διαθέσουν εξαιρετικά μέσα για την ασφάλεια και την άμυνά τους, όχι μόνο η Γαλλία και το Βέλγιο. Και αυτό δεν πρέπει να συνυπολογίζεται στο σύμφωνο σταθερότητας».

Ποιες είναι οι «εξαιρετικές περιστάσεις»;

Η χαλάρωση δεν ισχύει για χώρες σε πρόγραμμα, λέει ο Γ.Κύρτσος

Θεωρητικά ήδη το σύμφωνο προβλέπει μία εξαίρεση από την αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και την πλήρη εφαρμογή των κριτηρίων του Μάαστριχτ όταν υφίστανται «εξαιρετικές περιστάσεις», χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει ποιά περίσταση θεωρείται «εξαιρετική». Πριν ακόμη τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι η Κομισιόν ή τα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη, προεξάρχουσας πολλές φορές της Γαλλίας, είχαν προτείνει κατά καιρούς να εξαιρεθούν από τους περιοριστικούς όρους του συμφώνου οι δαπάνες για την άμυνα, την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, την προσφυγική κρίση, την έρευνα, την παιδεία, ή ακόμη και γενικότερα οι δημόσιες δαπάνες σε μία αρνητική φάση του οικονομικού κύκλου ή έστω σε περίοδο έντονης ύφεσης.

Στη σημερινή συγκυρία, δηλώνει ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος, υπάρχει μεν η πιθανότητα να μην συνυπολογιστούν οι αυξημένες δαπάνες για την ασφάλεια και την άμυνα, αλλά το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι η όποια ευεργετική ερμηνεία του συμφώνου σταθερότητας δεν ισχύει για τις χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα στήριξης, κοινώς: μνημόνιο. «Είμαστε σε πρόγραμμα και η δήλωση Γιούνκερ, την οποία ερμηνεύουμε ότι μπορεί να υπάρξει χαλάρωση από τους στόχους, δεν ισχύει γι αυτούς που είναι σε πρόγραμμα. Δηλαδή είναι λάθος διαπραγματευτικό και λάθος ουσιαστικό να λέμε ότι επειδή έχουμε πρόβλημα με τους πρόσφυγες δεν μπορούμε να κάνουμε το άλφα ή το βήτα. Δεν πρόκειται να μας καταλάβει κανείς».

Ο έλληνας ευρωβουλευτής επισημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να στρέψει το ενδιαφέρον της και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, και ιδιαίτερα στον τουρισμό, για να αντιμετωπίσει το επιπλέον κόστος που συνδέεται με την τρομοκρατία. «Τα τελευταία χρόνια μας διευκόλυνε τουριστικά η εξαφάνιση τουριστικών προορισμών για παράδειγμα στη βόρεια Αφρική, δεν ξέρουμε όμως τί θα ισχύσει στην επόμενη σεζόν. Επομένως πρέπει στην προσπάθειά μας να γίνουμε πιο συστηματικοί και πιο αποτελεσματικοί κι ας χαλαρώσουν κάποιοι άλλοι. Εμείς δεν είναι για να χαλαρώσουμε…»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο