Η ιστορία είναι ιστορία αλλά η ζωή συνεχίζεται

Το 1943 το Λέχοβο της Φλώρινας κάηκε από τους Γερμανούς. Φέτος ο δήμος ανακήρυξε τον π. Γενικό Πρόξενο της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Β. Χ. Ομπερμάιερ επίτιμο δημότη. Το χωριό φιλοξενεί και 15 νέους από το Βερολίνο.

Στις 23 Ιούλιο του 1943 και επί τέσσερεις ολόκληρες μέρες καιγόταν από τους Γερμανούς το χωριό Λέχοβο στη Φλώρινα. Όπως αναφέρει ο ιστορικός Παναγιώτης Φίτζιος μιλώντας στην Deutsche Welle, τα γερμανικά στρατεύματα συνέλαβαν 52 ομήρους τους οποίους μετέφεραν στην Πτολεμαΐδα ενώ από το γραφικό χωριό με τα πέτρινα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα δεν απέμεινε παρά μόνο η Αστική Σχολή, η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτη, το καμπαναριό και το Παρθεναγωγείο. Το Λέχοβο ήταν κέντρο των ανταρτών. Οι κάτοικοι πάντως βλέποντας πως οι Γερμανοί πλησιάζουν κατάφεραν να κρυφτούν εγκαίρως στα βουνά και να σωθούν. Πεντακόσια σπίτια όμως παραδόθηκαν στην πυρά.

Από την εκδήλωση στο Λέχοβο. Ο Βόλφγκανγκ Χέλσερ-Ομπερμάιερ με τον δήμαρχο Αμυνταίου Μάκη Ιωσηφίδη

Κάθε χρόνο αυτές τις μέρες το Λέχοβο τιμά τη θλιβερή επέτειο. Φέτος ανάμεσα στις τελετές μνήμης προστέθηκε και μια σπάνια αλλά γενναιόδωρη χειρονομία. Ανακήρυξαν τον Βόλφγκανγκ Χέλσερ – Ομπερμάιερ, πρώην Γενικό Πρόξενο της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη σε επίτιμο δημότη Λεχόβου και παράλληλα φιλοξενούν από την περασμένη Πέμπτη και για μια εβδομάδα δεκαπέντε νέους από το Βερολίνο που ήρθαν να γνωρίσουν από κοντά μια άλλη πτυχή και της δικής τους ιστορίας. Γιατί επέλεξαν αυτές τις δύσκολες μέρες να προβούν σε αυτή τη χειρονομία; Ο Δήμαρχος Αμυνταίου Μάκης Ιωσηφίδης απαντά:

«Στον πρώην Γενικό Πρόξενο Θεσσαλονίκης είδαμε έναν άνθρωπο που επίμονα ήθελε να αποδείξει πως το γεγονός του Ολοκαυτώματος ήταν μια θηριωδία που την αναγνώρισε ως γεγονός και ήθελε εν πάση περιπτώσει να αποδείξει ότι δεν είναι όλοι οι Γερμανοί έτσι. Ήθελε να αποδείξει ότι η Γερμανία αναγνώρισε αυτά τα γεγονότα και μέσα από συνεχείς επαφές, με επιμονή αλλά και πραγματικά αισθήματα που τα αποδεικνύει μέσα από τις πράξεις του, μας έπεισε όλους εδώ ότι ο άνθρωπος αυτός είναι καλοπροαίρετος, μας απέδειξε πως δεν είναι της θεωρίας αλλά της πράξης και είναι πάνω από όλα ειλικρινής».

«Αισθάνομαι από θλίψη και ντροπή μέχρι χαρά…»

Ο Άγιος Δημήτριος και η Αστική Σχολή του Λεχόβου

Ο Βαυαρός κύριος Χέλσερ – Ομπερμάιερ έμεινε επί τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, έτσι όπως προέβλεπε το διπλωματικό του αξίωμα. Αυτά τα χρόνια είχε την ευκαιρία να διαπιστώσει από κοντά, όπως είπε μιλώντας στην Deutsche Welle, πόσα λίγα πράγματα γνώριζαν οι Γερμανοί σήμερα για τα εγκλήματα που είχαν κάνει οι προγονοί τους στην Ελλάδα. Τι σημαίνει για τον Γερμανό διπλωμάτη αυτή η πράξη; Να τον ανακηρύξουν δηλαδή επίτιμο δημότη του Λεχόβου.

«Υπάρχει μια τόσο μεγάλη παλέτα συναισθημάτων. Όταν σκέφτομαι ότι έγινε εδώ αυτή η τελετή ανακήρυξης, σε αυτή την πλατεία, την ωραιότερη της Μακεδονίας, και από την άλλη πλευρά αν αναλογιστεί κανείς σαν Γερμανός τι έκαναν εδώ οι Γερμανοί τότε τα συναισθήματα είναι πολλά. Από θλίψη και ντροπή για όλα όσα έγιναν αλλά και μεγάλη χαρά για την τιμή που μου έγινε. Θα συνεχίσω να είμαι στη διάθεση των ανθρώπων εδώ».

Ο Γερμανός διπλωμάτης δεν ήρθε όμως μόνος τους. Κατάφερε και βρήκε οικονομική υποστήριξη από το γερμανικό Ίδρυμα για τη Διατήρηση της Μνήμης και τη Συνεργασία και έφερε μαζί του δεκαπέντε νέους από το Βερολίνο. Όταν τους ρώτησε στη Γερμανία τι περιμένουν να δουν στην Ελλάδα και αυτοί αυθόρμητα του απάντησαν ήλιο και θάλασσα ήταν πολύ σκεπτικός για το εάν το εγχείρημα να γνωρίσουν καλύτερα την ιστορία θα πετύχαινε. Με ικανοποίηση διαπίστωσε πως οι νέοι ηλικίας 14 έως 17 χρόνων δεν χόρεψαν και διασκέδασαν μόνο στο πανηγύρι του Προφήτη Ηλία αλλά αντάλλαξαν απόψεις με ωριμότητα με τους Έλληνες συνομηλίκους τους για την οικονομική κρίση και τις ελληνογερμανικές σχέσεις.

Συνέχεια στο Βερολίνο

Γερμανοί μαθητές από το Βερολίνο στο Λέχοβο

Οι δεκαπέντε Γερμανοί νέοι είχαν ακόμη την ευκαιρία να συναντήσουν και να μιλήσουν με επιζήσαντες. Από τους λιγοστούς που πια έχουν απομείνει. Άκουσαν από πρώτο χέρι την ιστορία. Σήμερα ξεναγούνται στις Πρέσπες, στο Τριεθνές ενώ όλες αυτές τις μέρες είχαν την ευκαιρία να μάθουν για τους περίφημους «πετράδες», τους χτίστες που με μεγάλη τέχνη λαξεύουν την πέτρα.

Η συνάντηση των νέων θα έχει και συνέχεια. 15 νέοι από το Λέχοβο θα επισκεφθούν το Βερολίνο στο τέλος Αυγούστου και θα μείνουν για μια εβδομάδα. Ο δήμος Αμυνταίου, στον οποίο ανήκει το Λέχοβο είναι από τους δήμους με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας και μετανάστευσης στην Ελλάδα. Ωστόσο δείχνει έναν άλλο δρόμο επικοινωνίας. Και όπως λέει ο ιστορικός Παναγιώτης Φίτζιος:

«Διατηρήσαμε τη μνήμη αλλά θέλαμε να περάσουμε και στη συνέχεια. Η ιστορία είναι ιστορία αλλά η ζωή συνεχίζεται. Και οι λαοί πρέπει να συνεχίσουν να συνυπάρχουν στην Ευρώπη διότι δεν μπορείς να μεταφέρεις το έγκλημα και στον εγγονό και στη συνέχειά του».

Μαρία Ρηγούτσου    dw de