ΚΩΣΤΑΣ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗΣ Τα πλήθη πάντα παραληρούσαν
ΚΩΣΤΑΣ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗΣΤα πλήθη πάντα παραληρούσαν
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Στους ολίγον παλαιότερους το όνομα Σπύρος Αγκνιου είναι γνωστό. Γεννημένος στις ΗΠΑ, με ρίζες ελληνικές, εξαιρετικές σπουδές, ευφυής και ευφραδής, διετέλεσε κυβερνήτης πολιτείας – καλά θυμάστε, του Μέριλαντ. Το 1969, χρονιά που ο άνθρωπος πάτησε το φεγγάρι, έγινε, επί Ρίτσαρντ Νίξον, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ. Φθινόπωρο του 1971, ο υψηλός πατριώτης έρχεται στην Ελλάδα για επίσημη επίσκεψη. Χαράς ευαγγέλια για τους δικτάτορες, που σήμαναν λαϊκό, επικοινωνιακό, συναγερμό – ποτάμια οι πρόθυμοι. Ενδεικτικά, το κλίμα, όπως αποτυπώθηκε με γλώσσα χυμώδη στην εφημερίδα «Ακρόπολις», όταν ο Αγκνιου βρέθηκε στον γενέθλιο τόπο του μετανάστη πατέρα του, μια κώμη της Πελοποννήσου: «Σπίτια φρεσκοασβεστωμένα, μπαλκόνια, ταράτσες, παράθυρα, σκάλες, δέντρα κατάμεστα από κατοίκους. Στοίβες τα πακέτα με κεντητά, χρυσά κοσμήματα, δώρα που δεν μπόρεσαν να δώσουν ιδιοχείρως λόγω αστυνομικών μέτρων... Ο κ. Αγκνιου ανακατευόταν διαρκώς με τα παραληρούντα πλήθη κι έκανε τους άνδρες της ασφαλείας του να πανικοβάλλονται, ενώ η γυναίκα του, οι δύο κόρες και οι γαμπροί του ηγωνίζοντο να μην τον χάσουν καθώς η ανθρωποθάλασσα τον παρέσυρε...».
Η επίσκεψη Αγκνιου μού έμεινε ως παράσημο μνήμης. Γιατί; Στάθηκε αφορμή –ας το κοινοποιήσω επιτέλους, η αδιαβάθμητη σεμνότητα ξενίζει– να εκδηλώσω την πρώτη μου αντιστασιακή πράξη κατά της απριλιανής χούντας. Θα κρατήσω ωστόσο, επίσης προς ίδιον όφελος, κρυφό, το εάν αυτή η πράξη ήταν, γενικώς, και η τελευταία μου ηρωική.
Η δασκάλα, προφανώς κατόπιν άνωθεν εντολής, ήταν αυστηρώς λιτή: Σάββατο μεσημέρι να πάτε με τους γονείς σας να υποδεχθείτε τον Σπυρίδωνα Αγκνιου, έναν σπουδαίο Ελληνα που κάνει την τιμή να μας επισκεφθεί. Να πάρετε και σημαιούλες μαζί σας. Εγώ, ύστερα από βασανιστική σκέψη, εξετάζοντας δεδομένα και κινδύνους, δεν είπα κουβέντα στους δικούς μου. Είχα κανονίσει με άλλους αντιστασιακούς κοντοπαντελονάδες, σαν να υποδυόμασταν κατοχικούς σαλταδόρους όπως θα φαντασιωνόμασταν πολύ αργότερα, μια ποδοσφαιρική σύγκρουση γειτονιάς (Ανω Πατήσια, Αθήναι). Ματώσαμε, πλακωθήκαμε, αλλά περάσαμε όμορφα. Ομως, το καθεστώς καιροφυλακτούσε, είχε παντού παρατηρητές, ακόμα και για τα τσικό. Τη Δευτέρα, εκτός προγράμματος, η μελαγχολική δασκάλα μάς βάζει έκθεση με θέμα την υποδοχή Αγκνιου. Οσοι πήγαν, ανεξαιρέτως, αρίστευσαν. Οι υπόλοιποι δεχθήκαμε αιχμηρές παρατηρήσεις. Ωστόσο, όταν ύστερα από λίγο καιρό ο Αγκνιου παραιτήθηκε μέσα σε δίνη οικονομικών σκανδάλων, νιώσαμε περήφανοι για την πράξη μας και σπαργανωθήκαμε με δημοκρατικό φρόνημα. Σαράντα έτη μετά το 1974, δεν τιμάμε μόνο την αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας αλλά και το ιστορικό ξέσπασμα της σιωπηλής έως τότε, συντριπτικής πλειονότητας. Ολοι εν μια νυκτί αντιστασιακοί. Και για να δηλώνουμε επίσης όλοι –ανερυθρίαστοι και μη, σαν μια παρέα– ανυποψίαστοι, προδομένοι, έξαλλοι και κυρίως έντιμοι, απαιτήθηκαν επίσης σαράντα έτη.
Η επίσκεψη Αγκνιου μού έμεινε ως παράσημο μνήμης. Γιατί; Στάθηκε αφορμή –ας το κοινοποιήσω επιτέλους, η αδιαβάθμητη σεμνότητα ξενίζει– να εκδηλώσω την πρώτη μου αντιστασιακή πράξη κατά της απριλιανής χούντας. Θα κρατήσω ωστόσο, επίσης προς ίδιον όφελος, κρυφό, το εάν αυτή η πράξη ήταν, γενικώς, και η τελευταία μου ηρωική.
Η δασκάλα, προφανώς κατόπιν άνωθεν εντολής, ήταν αυστηρώς λιτή: Σάββατο μεσημέρι να πάτε με τους γονείς σας να υποδεχθείτε τον Σπυρίδωνα Αγκνιου, έναν σπουδαίο Ελληνα που κάνει την τιμή να μας επισκεφθεί. Να πάρετε και σημαιούλες μαζί σας. Εγώ, ύστερα από βασανιστική σκέψη, εξετάζοντας δεδομένα και κινδύνους, δεν είπα κουβέντα στους δικούς μου. Είχα κανονίσει με άλλους αντιστασιακούς κοντοπαντελονάδες, σαν να υποδυόμασταν κατοχικούς σαλταδόρους όπως θα φαντασιωνόμασταν πολύ αργότερα, μια ποδοσφαιρική σύγκρουση γειτονιάς (Ανω Πατήσια, Αθήναι). Ματώσαμε, πλακωθήκαμε, αλλά περάσαμε όμορφα. Ομως, το καθεστώς καιροφυλακτούσε, είχε παντού παρατηρητές, ακόμα και για τα τσικό. Τη Δευτέρα, εκτός προγράμματος, η μελαγχολική δασκάλα μάς βάζει έκθεση με θέμα την υποδοχή Αγκνιου. Οσοι πήγαν, ανεξαιρέτως, αρίστευσαν. Οι υπόλοιποι δεχθήκαμε αιχμηρές παρατηρήσεις. Ωστόσο, όταν ύστερα από λίγο καιρό ο Αγκνιου παραιτήθηκε μέσα σε δίνη οικονομικών σκανδάλων, νιώσαμε περήφανοι για την πράξη μας και σπαργανωθήκαμε με δημοκρατικό φρόνημα. Σαράντα έτη μετά το 1974, δεν τιμάμε μόνο την αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας αλλά και το ιστορικό ξέσπασμα της σιωπηλής έως τότε, συντριπτικής πλειονότητας. Ολοι εν μια νυκτί αντιστασιακοί. Και για να δηλώνουμε επίσης όλοι –ανερυθρίαστοι και μη, σαν μια παρέα– ανυποψίαστοι, προδομένοι, έξαλλοι και κυρίως έντιμοι, απαιτήθηκαν επίσης σαράντα έτη.
Comments