Αποψη: Η αλήθεια για το δημόσιο χρέος και τη βιωσιμότητά του
Αποψη: Η αλήθεια για το δημόσιο χρέος και τη βιωσιμότητά του
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ*
Η αντιμετώπισή του έχει επιβαρυνθεί εξαιτίας πράξεων και παραλείψεων της απελθούσης κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Η αλήθεια για την αριθμητική, τη δυναμική και τη βιωσιμότητά του είναι η εξής:
1. Το δημόσιο χρέος, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, είχε αποκτήσει ιδιαίτερα ισχυρή, αυξητική δυναμική. Ξεκίνησε περίπου από το 25% του ΑΕΠ το 1981, υπερέβη το 60% στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980 και το 100% στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Εκτοτε κινήθηκε περίπου σε αυτό το επίπεδο με μικρές διακυμάνσεις, μέχρι και το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
2. Το δημόσιο χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, και παρά τις λογιστικές επαναταξινομήσεις λογαριασμών και την αναθεώρηση του ΑΕΠ που έγιναν κατά τα τέλη του 2009 και στις αρχές του 2010, αυξήθηκε κατά περίπου 23 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο της κρίσης 2007-2009. Αντίστοιχη αύξηση παρατηρήθηκε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χαρακτηριστικά, κατά μέσον όρο, στις χώρες της Ε.Ε., η αύξηση του δημοσίου χρέους, κατά την ίδια περίοδο, ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι στη χώρα μας (αύξηση κατά 26 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ). Αυτή ήταν η κατάσταση ως προς το δημόσιο χρέος όταν η χώρα μπήκε στον Μηχανισμό Στήριξης.
3. Η αυξητική δυναμική του χρέους «φρέναρε» με τη διπλή αναδιάρθρωση του 2012. Οπως καταγράφει και η «Προκαταρκτική Ανάλυση Βιωσιμότητας του Χρέους για την Ελλάδα», της 25ης Ιουνίου 2015, που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ κατέθεσε στη Βουλή: «Το PSI οδήγησε σε μείωση του δημοσίου χρέους κατά περίπου 100 δισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2012 (52% του τότε ΑΕΠ)». Σε καθαρούς όρους, το δημόσιο χρέος μειώθηκε κατά 51 δισ. ευρώ.
4. Το ύψος του χρέους θα ήταν πολύ υψηλότερο χωρίς την αναδιάρθρωσή του. Θα έφτανε στα 395 δισ. ευρώ στο τέλος του 2014 (ή στο 221% του ΑΕΠ).
5. Το «προφίλ» του χρέους, μετά το 2012, έχει αισθητά βελτιωθεί. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί, όπως και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ απεδέχθη, μέσω των τοποθετήσεων του πρώην υπουργού Οικονομικών στα Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου και της 16ης Φεβρουαρίου 2015, «η δομή του χρέους είναι τόσο σημαντική όσο και ο δείκτης χρέος/ΑΕΠ προκειμένου να αξιολογηθεί η βιωσιμότητά του».
Ετσι, όπως επισημαίνει και η προαναφερόμενη «Προκαταρκτική Ανάλυση Βιωσιμότητας του Χρέους για την Ελλάδα»: «Η Ελλάδα έχει ήδη ωφεληθεί από μια σειρά μέτρων για τη μείωση του χρέους. Οι όροι σχετικά με το Greek Loan Facility έχουν αναθεωρηθεί τρεις φορές (επέκταση της περιόδου χάριτος και των ωριμάνσεων, μείωση των επιτοκίων). Και οι όροι του EFSF τροποποιήθηκαν το 2012 (επέκταση ωριμάνσεων, κατάργηση χρεώσεων και αναβολή πληρωμών τόκων)».
Ολα αυτά τα επιβεβαιώνει και η πρόσφατη ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ). Συγκεκριμένα:
α. Το 2014, η μέση σταθμική υπολειπόμενη φυσική διάρκεια του δημοσίου χρέους ήταν 16,6 έτη και το μέσο σταθμικό επιτόκιο λίγο πάνω από το 2%. Το 2011, η διάρκεια ήταν 6,3 έτη και το επιτόκιο 4%.
β. Το 2014, οι τόκοι ανέρχονταν στα 7 δισ. ευρώ. Το 2011, στα 15 δισ. ευρώ.
γ. Μόνο για τα έτη 2013 και 2014, η χώρα κατέβαλε συνολικά πλέον των 16 δισ. ευρώ λιγότερα χρήματα για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων (ή πάνω από το 4% του ΑΕΠ για κάθε έτος).
6. Επιπλέον, το Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012, συμφώνησε να εξετάσει, υπό προϋποθέσεις, επιπλέον παρεμβάσεις προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η βιωσιμότητα του χρέους (απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 2012). Τα Eurogroup της 5ης Μαΐου 2014 και της 20ής Φεβρουαρίου 2015 επιβεβαίωσαν τη δέσμευση σε αυτό το πλαίσιο.
7. Η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους επιδεινώθηκε ραγδαία μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Οπως καταγράφει και η έκθεση του ΔΝΤ, της 25ης Ιουνίου 2015, «οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν τους τελευταίους μήνες στην επιδείνωση της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους είναι η μείωση της οικονομικής ανάπτυξης, η αναθεωρημένη πορεία του πρωτογενούς ισοζυγίου, τα χαμηλότερα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και πιθανές επιπρόσθετες οικονομικές ανάγκες του τραπεζικού συστήματος».
5. Το «προφίλ» του χρέους, μετά το 2012, έχει αισθητά βελτιωθεί. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί, όπως και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ απεδέχθη, μέσω των τοποθετήσεων του πρώην υπουργού Οικονομικών στα Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου και της 16ης Φεβρουαρίου 2015, «η δομή του χρέους είναι τόσο σημαντική όσο και ο δείκτης χρέος/ΑΕΠ προκειμένου να αξιολογηθεί η βιωσιμότητά του».
Ετσι, όπως επισημαίνει και η προαναφερόμενη «Προκαταρκτική Ανάλυση Βιωσιμότητας του Χρέους για την Ελλάδα»: «Η Ελλάδα έχει ήδη ωφεληθεί από μια σειρά μέτρων για τη μείωση του χρέους. Οι όροι σχετικά με το Greek Loan Facility έχουν αναθεωρηθεί τρεις φορές (επέκταση της περιόδου χάριτος και των ωριμάνσεων, μείωση των επιτοκίων). Και οι όροι του EFSF τροποποιήθηκαν το 2012 (επέκταση ωριμάνσεων, κατάργηση χρεώσεων και αναβολή πληρωμών τόκων)».
Ολα αυτά τα επιβεβαιώνει και η πρόσφατη ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ). Συγκεκριμένα:
α. Το 2014, η μέση σταθμική υπολειπόμενη φυσική διάρκεια του δημοσίου χρέους ήταν 16,6 έτη και το μέσο σταθμικό επιτόκιο λίγο πάνω από το 2%. Το 2011, η διάρκεια ήταν 6,3 έτη και το επιτόκιο 4%.
β. Το 2014, οι τόκοι ανέρχονταν στα 7 δισ. ευρώ. Το 2011, στα 15 δισ. ευρώ.
γ. Μόνο για τα έτη 2013 και 2014, η χώρα κατέβαλε συνολικά πλέον των 16 δισ. ευρώ λιγότερα χρήματα για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων (ή πάνω από το 4% του ΑΕΠ για κάθε έτος).
6. Επιπλέον, το Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012, συμφώνησε να εξετάσει, υπό προϋποθέσεις, επιπλέον παρεμβάσεις προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η βιωσιμότητα του χρέους (απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 2012). Τα Eurogroup της 5ης Μαΐου 2014 και της 20ής Φεβρουαρίου 2015 επιβεβαίωσαν τη δέσμευση σε αυτό το πλαίσιο.
7. Η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους επιδεινώθηκε ραγδαία μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Οπως καταγράφει και η έκθεση του ΔΝΤ, της 25ης Ιουνίου 2015, «οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν τους τελευταίους μήνες στην επιδείνωση της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους είναι η μείωση της οικονομικής ανάπτυξης, η αναθεωρημένη πορεία του πρωτογενούς ισοζυγίου, τα χαμηλότερα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και πιθανές επιπρόσθετες οικονομικές ανάγκες του τραπεζικού συστήματος».
Ολα αυτά επιβεβαιώθηκαν, μεταγενέστερα, από αντίστοιχες εκθέσεις ([IMF, «GREECE: Preliminary Draft Budget Sustainability Analysis», 26.6.2015], [IMF, «GREECE: An update of IMF staff’s preliminary public debt sustainability analysis», 14.7.2015] και [European Commission, «Greece - Request for stability support in the form of an ESM loan», 10.7.2015]). Σύμφωνα μάλιστα με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, το δημόσιο χρέος θα διαμορφωθεί στο 200% του ΑΕΠ τα επόμενα 2 έτη, ενώ θα βρίσκεται στο 170% του ΑΕΠ το 2022, αντί για 105% του ΑΕΠ που εκτιμούσε η αντίστοιχη έκθεση πριν από ένα χρόνο.
Αυτό το κόστος φέρει αποκλειστικά τη σφραγίδα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.
8. Είναι αναπόφευκτη και αναγκαία η λήψη πρόσθετων παραμετρικών μέτρων για την ενίσχυση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Η απόφαση κατά τη Σύνοδο Κορυφής της 12ης Ιουλίου 2015 επιβεβαιώνει την απόφαση του Νοεμβρίου του 2012. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι «σύμφωνα με το πνεύμα της δήλωσης της ευρωομάδας του Νοεμβρίου του 2012, η ευρωομάδα παραμένει έτοιμη να εξετάσει, εάν χρειαστεί, πιθανά πρόσθετα μέτρα (πιθανή παράταση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής), για να εξασφαλιστεί ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες παραμένουν σε βιώσιμο επίπεδο».
Πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες, ύψους 86 δισ. ευρώ, που δημιουργήθηκαν, κυρίως, το 2015.
Και οι οποίες, αντίθετα από τους «πανηγυρισμούς» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος.
Πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες, ύψους 86 δισ. ευρώ, που δημιουργήθηκαν, κυρίως, το 2015.
Και οι οποίες, αντίθετα από τους «πανηγυρισμούς» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος.
Συμπερασματικά, το μακροχρόνιο μείζον πρόβλημα του δημοσίου χρέους, που αποτελεί βαρίδι στην πορεία της χώρας, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με σχέδιο, συντεταγμένη δράση και σκληρή εργασία, η οποία θα φέρνει θετικά αποτελέσματα, ενώ οι εταίροι, από τη μεριά τους, πρέπει να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει από το 2012, για την ενίσχυση της βιωσιμότητάς του.
Ελάχιστες αναγκαίες ενδογενείς συνθήκες που οφείλουμε να διαμορφώσουμε και σταθερά να προωθούμε είναι η πολιτική ομαλότητα και η κοινωνικοπολιτική συνεννόηση, τα υγιή δημόσια οικονομικά, η κοινωνική συνοχή, η εθνική παραγωγική ανασυγκρότηση με ανταγωνιστικότητα και εξωστρεφή προσανατολισμό, η αποτελεσματική αξιοποίηση όλων των πόρων του έθνους.
Η Ν.Δ. αποτελεί σαφώς την πιο φερέγγυα και αξιόπιστη επιλογή για να ηγηθεί αυτής της δύσκολης αλλά αναγκαίας πορείας της χώρας.
* Ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας είναι βουλευτής Φθιώτιδας Ν.Δ.
Comments