Tο Κιρκούκ, στοίχημα για το Ιράκ-καθημερινή

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post Κιρκούκ, Ιράκ. Πόλη με πληθυσμό ανάμεικτο από Κούρδους, Τουρκομάνους και Αραβες, το Κιρκούκ έχει συχνά χαρακτηρισθεί «εθνοτική ωρολογιακή βόμβα». Ομως, οι χτύποι του ωρολογιακού μηχανισμού έγιναν πιο αργοί χάρη στη συμφωνία του Κιρκούκ, που συνομολογήθηκε την Τρίτη και είναι προϊόν συμβιβασμού - είδος που σπανίζει στο Ιράκ. Ομως, η συμφωνία αυτή αποδεικνύει ότι ο κύκλος δεν είναι μόνο φαύλος. Η ενίσχυση των αμερικανικών στρατευμάτων απέφερε κάποιους καρπούς, οι υπέρμαχοι της συμφιλίωσης αναθάρρησαν, ενώ οι φιλοπόλεμοι αποδυναμώθηκαν. Το Κιρκούκ βρισκόταν ενώπιον της 31ης Δεκεμβρίου, καταληκτικής και ίσως ολέθριας ημερομηνίας για τη διεξαγωγή του περιβόητου δημοψηφίσματος. Οι Κούρδοι, που ισχυρίζονται ότι υπερισχύουν αριθμητικά, ήθελαν το δημοψήφισμα και μαζί τον έλεγχο των τεράστιων πετρελαϊκών αποθεμάτων του Κιρκούκ. Οι Τουρκομάνοι και οι πάτρονές τους στην Αγκυρα απειλούσαν με μεγάλης κλίμακας εισβολή του τουρκικού στρατού εάν οι Κούρδοι εξασφάλιζαν τον έλεγχο. Αφησαν λοιπόν στις αρχές της εβδομάδας να ακουστεί η κλαγγή των όπλων, με αεροπορικές επιδρομές και χερσαίες επιθέσεις εναντίον θέσεων Κούρδων ανταρτών. Οι Αραβες, ανήσυχοι μήπως εκτοπισθούν από τον κουρδικό παράγοντα, συνέχισαν να μποϊκοτάρουν το τοπικό συμβούλιο. Αρα η φόρμουλα για έναν νέο όλεθρο ήταν έτοιμη. Ακόμη χειρότερο, οι τουρκικές επιδρομές άφησαν να αιωρείται η απειλή ενός περιφερειακού πολέμου. Ομως η βόμβα του Κιρκούκ αφοπλίστηκε, τουλάχιστον προσωρινά, χάρη στον συμβιβασμό μεταξύ αντιμαχόμενων εθνικών δυνάμεων και στη διεθνή στήριξη, προερχόμενη από τον ΟΗΕ. Το σχέδιο εκπονήθηκε από Αμερικανούς διπλωμάτες σε συνεργασία με τον αντιπρόσωπο του ΟΗΕ στο Κιρκούκ, τον Στάφαν ντε Μιστούρα. Η αναβολή του δημοψηφίσματος επιτρέπει στον ΟΗΕ να επανεκτιμήσει την κατάσταση και στους ενδιαφερόμενους να σώσουν τα προσχήματα και να απομακρυνθούν από την άβυσσο. Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις, έκανε την Τρίτη μια αιφνίδια στάση στο Κιρκούκ για να ευλογήσει τη συμφωνία και να συναντηθεί με το περιφερειακό συμβούλιο, στο οποίο μετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Τους ζήτησε να αγωνιστούν εναντίον της ίδιας της ιστορίας του Ιράκ, σφραγισμένης από φυλετικές και θρησκευτικές διαφορές, περιγράφοντας τη δική της εμπειρία ως Αφροαμερικανίδα και παιδί της δουλείας. Ομως, ο Αμερικανός πρέσβης στο Ιράκ, Ράιαν Κρόκερ, προειδοποιεί ότι παρά τις ιδιαίτερα θετικές εξελίξεις η κατάσταση είναι πάντα εύθραυστη και θα μπορούσε να υποτροπιάσει, ενώ ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων, ζητεί αυτοσυγκράτηση εξηγώντας ότι στο Ιράκ η μετάβαση από το κακό στο καλό δεν είναι αυτόματη. «Από το χείριστον οδηγείσαι στο χείρον», λέει Είναι λοιπόν εφικτή σε εθνική κλίμακα η πολιτική συμφιλίωση στο Ιράκ; Σαφής απάντηση δεν υφίσταται, παρά την επιτευχθείσα ανάσχεση της βίας. Από μακριά η Βαγδάτη μοιάζει πιο ήρεμη από ό,τι πριν από έξι μήνες, χάρη στην προσπάθεια να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη από γειτονιά σε γειτονιά. Το ίδιο συμβαίνει και στο Κιρκούκ. Εκεί η Ομάδα Περιφερειακής Ανασυγκρότησης των ΗΠΑ προετοίμασε επί μήνες τη συμφωνία για την αναβολή του δημοψηφίσματος, με εκπρόσωπο τον ταγματάρχη Σον Γουίλσον, που είχε τουλάχιστον 200 συναντήσεις με φυλάρχους και τοπικούς πολιτικούς έως ότου πετύχει τη συμφωνία. Οι Αραβες επανήλθαν στο Επαρχιακό Συμβούλιο όταν ένας δικός τους διορίστηκε αναπληρωτής κυβερνήτης. Η όλη διαδικασία στηρίχθηκε από μια φυλετική ομάδα 6.500 ατόμων γνωστή σαν «Ενδιαφερόμενοι Τοπικοί Πολίτες», η οποία παραπέμπει σε αντίστοιχα εγχειρήματα στην επαρχία Ανμπαρ. Ο Γουίλσον, στην τρίτη του περιοδεία στο Ιράκ, λέει ότι τα μικρά βήματα προς τη συμφιλίωση τον καθησυχάζουν για το ότι η προσπάθεια στο Ιράκ δεν είναι απλώς απώλεια ζωών και χρημάτων. Ο Κρόκερ και άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν θεωρούν τη συμφιλίωση τελικό στάδιο της προσπάθειας, αλλά μέρος της όλης διαδικασίας.