Πολιτική

Το Τείχος έπεσε - οι προκαταλήψεις παραμένουν

23 χρόνια μετά την Επανένωση της Γερμανίας και ενώ η κατασκευή των έργων υποδομής στο ανατολικό κομμάτι έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, οι προκαταλήψεις ανάμεσα σε πρώην Ανατολικογερμανούς και Δυτικογερμανούς παραμένουν.

Το επίσημο πρόγραμμα για τους εορτασμούς της ημέρας της Γερμανικής Επανένωσης ξεκίνησε σήμερα στη Στουτγάρδη με οικουμενική θεία λειτουργία. Στις τελετές συμμετέχουν, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιοάχιμ Γκάουκ και η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, οι πρόεδροι του γερμανικού κοινοβουλίου και του ανωτάτου συνταγματικού δικαστηρίου, πρωθυπουργοί κρατιδίων και πολλοί υπουργοί.

Τις εκδηλώσεις στη Στουτγάρδη αναμένεται ότι θα επισκεφτούν 400.000 πολίτες, ενώ πολλές εκατοντάδες χιλιάδες άτομα θα συμμετέχουν σε ανάλογες εκδηλώσεις που διεξάγονται σε ολόκληρη τη χώρα.

Στις ομιλίες τους οι πολιτικοί αναφέρθηκαν στις διαφορές που συνεχίζουν να υπάρχουν σήμερα ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Γερμανία, όπως για παράδειγμα στους μισθούς και στις συντάξεις. Αναφερόμενη σε αυτές τις ανισότητες, η καγκελάριος Μέρκελ παραδέχθηκε ότι “απομένει να γίνει ακόμη κάτι”. Πολύ πιο συγκεκριμένα εκφράστηκαν ανατολικογερμανοί πρωθυπουργοί κρατιδίων, τόσο Σοσιαλδημοκράτες όσο και Χριστιανοδημοκράτες. Το αργότερο ως το 2020, όπως είπαν, θα πρέπει να προσαρμοστούν οι συντάξεις των Ανατολικογερμανών στο επίπεδο των Δυτικογερμανών.

Προκαταλήψεις των "Όσις"

1989, η βραδιά που έπεσε το Τείχος

Όταν άνοιξαν τα σύνορα ανάμεσα στις δύο χώρες της Γερμανίας το 1989, δεκάδες χιλιάδες ανατολικογερμανοί μετακόμισαν στην δυτική Γερμανία. Ήθελαν να νιώσουν το αίσθημα της ελευθερίας που τους είχε στερήσει η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DDR). Σε μια καπιταλιστική αγορά μπορούσαν επιτέλους να αγοράσουν ό,τι θέλουν, από ρούχα έως αυτοκίνητα. Σε σύντομο χρονικό διάστημα οι εμφανισιακές διαφορές ανάμεσα σε Ανατολικογερμανούς και Δυτικογερμανούς ήταν μηδαμινές. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις των μεν και δε ήταν όμως ακόμα βαθιά ριζωμένες.

"Είναι αλαζονικοί, γραφειοκράτες και επιφανειακοί", αυτή είναι η κυρίαρχη άποψη των πρώην Ανατολικογερμανών (Όσις, από το Ost που σημαίνει Ανατολή) για τους δυτικούς (Βέσις, από το West που σημαίνει Δύση) σύμφωνα με τον Τόμας Πετερσεν του ερευνητικού Ινστιτούτου Άλενσμπαχ. Η αντιπροσωπευτική έρευνα του Ινστιτούτου από το 2012 έδειξε επίσης ότι οι ανατολικοί έχουν περισσότερα στερεότυπα απέναντι στους δυτικούς απ' ότι έχουν οι δυτικοί για τους ανατολικούς. Ο κοινωνιολόγος Αντρέας Τσιγκ από το πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ διαπίστωσε ότι πολλοί θεωρούν τις συνθήκες ζωής στην ανατολική Γερμανία ως αιτία αυτών των προκαταλήψεων. Μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχουν γίνει αρκετά έργα στην ανατολική Γερμανία, ωστόσο οι μισθοί είναι κατά μέσον όρο περίπου 20 τοις εκατό χαμηλότεροι από εκείνους στη δυτική Γερμανία. Επίσης οι συντάξεις είναι και αυτές 10 τοις εκατό χαμηλότερες από τις αντίστοιχες της δυτικής. Οι εταιρίες στην ανατολική Γερμανία είναι συνήθως προμηθευτές των εταιριών της δυτικής Γερμανίας με τους μισθούς να υστερούν απέναντι σε αυτούς των δυτικών.

Προκαταλήψεις των "Βέσις"

Πύλη του Βραδεμβούργου, 2 Οκτωβρίου του 1990

Και στους δυτικογερμανούς κυριαρχούν ακόμη διάφορα κλισέ και στερεότυπα για τους ανατολικογερμανούς. Σύμφωνα με έρευνες του Ινστιτούτου κοινής γνώμης οι δυτικοί θεωρούνε τους ‘‘Όσις ‘‘ αχάριστους και καχύποπτους. Την λεγόμενη ‘‘Εισφορά αλληλεγγύης‘‘ (Solidaritätszuschlag), θέλουν να την καταργήσουν. Πρόκειται για έναν φόρο που πληρώνουν οι γερμανοί πολίτες για την ανοικοδόμηση της ανατολικής Γερμανίας. Ωστόσο αυτό που δεν αναλογίζονται οι δυτικογερμανοί είναι ότι και οι ανατολικογερμανοί πληρώνουν τον ίδιο φόρο.

‘‘Ανάμεσα στους Όσις και Βέσις δεν υπάρχουν αρκετές φιλίες και επαφές‘‘, εξηγεί ο Αντρέας Τσιγκ. Ο δημοσκόπος Τόμας Πέτερσεν πιστεύει ότι σημαντικό ρόλο παίζουν οι μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στην δυτική και ανατολική Γερμανία, ωστόσο είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος σε ότι αφορά το μέλλον των σχέσεων. "Η δεύτερη και τρίτη γενιά μετά την επανένταξη είναι πολύ πιο αισιόδοξες και βλέπουν μεγαλύτερη ισοδυναμία ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή", επιβεβαιώνει ο κοινωνιολόγος Τσιγκ. Πλέον υπάρχουν πολλοί ενήλικοι που δεν έχουν ζήσει την κατάρρευση του τείχους και την επανένταξη. Το πότε θα εξαλειφθούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς ακριβώς. Η πλειοψηφία των Γερμανών θεωρεί πάντως την σημερινή ημέρα της επανένωσης ημέρα γιορτής και χαράς.

Wolfgang Dick / Μάρκος Βαρνάς / Παναγιώτης Κουπαράνης

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης   dw de