Der Spiegel: Οι αδυναμίες της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας για το προσφυγικό

Αμφίβολη η αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  05:00

emailεκτύπωση  

Τις νομικές αλλά και πρακτικές αδυναμίες της συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Τουρκία για το προσφυγικό, υπογραμμίζει σε εκτενές ρεπορτάζ του, το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.«Ο Σαμ Μοχάμεντ είχε μόλις περάσει το τέταρτο συνεχόμενο βράδυ του, ανάμεσα από δύο ελαιόδεντρα, επάνω σε πέτρες και γρασίδι κοντά στο hot spot της Μόριας στο νησί της Λέσβου, σε μία προσπάθεια να αψηφίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Φοράει ένα πουλόβερ από φλις και ένα κίτρινο ανακλαστικό γιλέκο κάποιου εθελοντή. Τη νύχτα, τυλίγει τα πόδια του με ένα μαντήλι. Αν έχει πολύ κρύο, κάνει αναπηδήσεις για να κυκλοφορήσει ξανά το αίμα του» γράφει στο ρεπορτάζ του στο Der Spiegel.

Ο Μοχάμεντ είναι ένας 21χρονος φοιτητής από το Πακιστάν - πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος για να μην απελαθεί, είναι να συνεχίσει να κρύβεται από την αστυνομία. Το παράδειγμά του, ακολουθούν δεκάδες άλλοι άνθρωποι γύρω από τη Μόρια. Πριν από περίπου μία εβδομάδα, ξεκίνησε η εφαρμογή της συμφωνίας για το προσφυγικό, στην οποία κατέληξαν ΕΕ και Τουρκία. Αλλά, όπως σημειώνει το γερμανικό περιοδικό, οι ελληνικές Αρχές δυσκολεύονται να προχωρήσουν στην εφαρμογή των συμφωνημένων καθώς πολλοί μετανάστες, όπως ο Μοχάμεντ, εξαφανίζονται. Τα ξημερώματα της περασμένης Δευτέρας, όταν ξεκίνησε η εφαρμογή της συμφωνίας, 202 μετανάστες απελάθηκαν από τη Λέσβο και τη Χίο στο Δεκελί της Τουρκίας.

«Αυτή η ενέργεια είχε ως στόχο να φανεί ότι μία μεγάλη επιχείρηση ανταλλαγής προσφύγων είχε ξεκινήσει. Την ίδια ημέρα, σύριοι πρόσφυγες κατέφθασαν νόμιμα στη Γερμανία με πτήσεις από τη Τουρκία. Αλλά στα μέσα της εβδομάδας, δεν έφθαναν άλλοι πρόσφυγες στα ελληνικά νησιά. Το μήνυμα φαινόταν να διαδίδεται. Λειτουργούσε άραγε η συμφωνία; Η σύντομη απάντηση είναι "όχι"» αναφέρει το γερμανικό δημοσίευμα. Παρότι οι έλληνες αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να περιμένουμε λίγο ακόμη για να κρίνουμε το αποτέλεσμα της συμφωνίας, καθώς ήδη παρατηρούνται μειωμένες ροές προσφύγων προς τα ελληνικά νησιά, το ρεπορτάζ του Spiegel σημειώνει ότι σκοπός αυτής της βιαστικής επιχείρησης είναι να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα, να δημιουργήσει μία εικόνα, τη στιγμή που είναι αμφίβολο ότι θα μπορέσει να διαχειριστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα.

«Αυτό που οι περισσότεροι δεν παρατήρησαν είναι ότι οι άνθρωποι που επαναπροωθήθηκαν στη Τουρκία από τη Λέσβο και τη Χίο την περασμένη Δευτέρα ήταν αποκλειστικά μετανάστες που ήθελαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τη Βόρεια Ευρώπη και δεν είχαν καταθέσει αίτηση ασύλου στην Ελλάδα. Αλλά η Ελλάδα είχε ήδη τη δυνατότητα να απελάσει αυτούς τους παράτυπους μετανάστες στη Τουρκία από το 2002, στο πλαίσιο της συμφωνίας επανεισδοχής μεταξύ των δύο χωρών. Επομένως η νέα συμφωνία δεν ήταν αναγκαία για να ξεκινήσουν οι απελάσεις» γράφει το δημοσίευμα. Από τους 3000 περίπου μετανάστες που βρίσκονται στη Λέσβο, οι περισσότεροι έχουν ήδη καταθέσει αίτηση ασύλου. Ελπίζουν ότι με αυτό τον τρόπο δεν θα απελαθούν, καθώς θα χρειαστούν εβδομάδες, ενδεχομένως και μήνες, για να εξεταστεί η αίτησή τους. Σε αυτή την περίπτωση οι ελληνικές Αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να τους απελάσουν αυτόματα, καθώς πρέπει να εξετάσουν κάθε αίτηση ξεχωριστά. Τα πράγματα θα δυσκολέψουν όταν, λέει το Spiegel, η Ελλάδα θα αρχίσει να απορρίπτει σύριους πρόσφυγες, όπως είναι προγραμματισμένο, και να τους στέλνει πίσω στη Τουρκία. Τότε θα προκύψουν νομικά προβλήματα.

Αρχικά είναι αμφίβολο ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να κινήσει τις διαδικασίες ασύλου μέσα σε μερικές ημέρες, όπως αναμένεται, αφού δεν διαθέτει ούτε χρήματα ούτε προσωπικό. Παρότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την αποστολή 2300 ειδικών, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών δυνάμεων, νομικών και μεταφραστών, δεν είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι η ΕΕ θα μπορέσει να αλλάξει το σύστημα ασύλου της Ελλάδας τόσο γρήγορα. Και η συμφωνία ΕΕ- Τουρκίας συνιστά μία τεράστια πρόκληση από άποψη logistics. Αλλά ακόμη και αν τελικά με κάποιον τρόπο ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο, σύντομα θα ανακύψουν νομικά προβλήματα. Προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των προσφύγων μακροπρόθεσμα, δεν είναι αρκετή η απέλαση στη Τουρκία μόνο Πακιστανών ή Μαροκινών. Οι Αρχές θα πρέπει να ξεκινήσουν τις απελάσεις Σύριων. Σε αυτή την περίπτωση ανακύπτουν ερωτηματικά ως προς το εάν η Τουρκία  είναι πράγματι «ασφαλής τρίτη χώρα» για τους πρόσφυγες, με αρκετές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα να διαφωνούν.