Μνήμη και λήθη στην Ιστορία
Μνήμη και λήθη στην Ιστορία
Εικόνα από την εκδήλωση της Δευτέρας στο Γαλλικό Ινστιτούτο.
«Η λήθη είναι ένα ατομικό δικαίωμα, ενώ η μνήμη είναι συλλογική διαδικασία» είπε μεταξύ άλλων η ιστορικός κ. Εφη Αβδελά κατά την τοποθέτησή της στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία στο Γαλλικό Ινστιτούτο το απόγευμα της Δευτέρας. Η συζήτηση υπό τον τίτλο «Δικαίωμα στη Μνήμη vs Δικαίωμα στη Λήθη» είχε ως κέντρο το ζήτημα που έχει προκύψει με τον Κανονισμό που επεξεργάζεται αυτόν τον καιρό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την ανωνυμοποίηση των αρχειακών δεδομένων.
Νεολογισμός επί της ουσίας, η ανωνυμοποίηση περιλαμβάνει τη διαγραφή των στοιχείων ταυτότητας από ένα πλήθος αρχειακών τεκμηρίων, γεγονός το οποίο μπορεί να έχει ολέθριες επιπτώσεις για την ιστορική έρευνα, αλλά ακόμα και γα τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης. Οπως επισήμανε στην παρέμβασή του και ο πρόεδρος των Γάλλων Αρχειονόμων, Φιλίπ Λεγκουά, η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι απόλυτα σεβαστή, από την άλλη όμως υπάρχει ο κίνδυνος της συλλογικής «αμνησίας» στην οποία μπορούν να οδηγήσουν τέτοια νομοθετήματα. Με την ίδια θέση συντάχθηκαν επίσης και οι ιστορικοί Στράτος Δορδανάς και Βαγγέλης Καραμανωλάκης, με τον πρώτο να επισημαίνει ότι το ευθυνόφοβο κράτος ήδη συχνά αρνείται στους ερευνητές την πρόσβαση σε αρχεία ή υπηρεσίες με πρόσχημα τη διαφύλαξη προσωπικών δεδομένων. Ο κ. Καραμανωλάκης από την πλευρά του μίλησε για το δίπολο του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα απέναντι σε εκείνο της γνώσης, ορίζοντάς το ως ένα θέμα δύο ταχυτήτων: εκείνης που έχει να κάνει με τα δημόσια πρόσωπα και εκείνης που αφορά τα ιδιωτικά.
Στην εποχή όμως των κοινωνικών δικτύων και της τεράστιας έκθεσης της ιδιωτικότητας μέσω του Διαδικτύου ποιος μπορεί άραγε να κάνει έναν ασφαλή διαχωρισμό; Ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, που ήταν και συντονιστής της συζήτησης, ανέφερε πως σύμφωνα με την τελευταία τροπολογία τα δεδομένα θα διατηρούνται ξεχωριστά για τους ερευνητές, οι οποίοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτά σε αντίθεση (προφανώς) με το ευρύ κοινό. Ποιος όμως θα ορίσει την έννοια του ερευνητή και γιατί τελικά κάποιος θα πρέπει να έχει επίσημη «ταμπέλα» για να κάνει μια σωστή έρευνα (και τέτοια φυσικά δεν νοείται «ανωνύμως»);
Νεολογισμός επί της ουσίας, η ανωνυμοποίηση περιλαμβάνει τη διαγραφή των στοιχείων ταυτότητας από ένα πλήθος αρχειακών τεκμηρίων, γεγονός το οποίο μπορεί να έχει ολέθριες επιπτώσεις για την ιστορική έρευνα, αλλά ακόμα και γα τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης. Οπως επισήμανε στην παρέμβασή του και ο πρόεδρος των Γάλλων Αρχειονόμων, Φιλίπ Λεγκουά, η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι απόλυτα σεβαστή, από την άλλη όμως υπάρχει ο κίνδυνος της συλλογικής «αμνησίας» στην οποία μπορούν να οδηγήσουν τέτοια νομοθετήματα. Με την ίδια θέση συντάχθηκαν επίσης και οι ιστορικοί Στράτος Δορδανάς και Βαγγέλης Καραμανωλάκης, με τον πρώτο να επισημαίνει ότι το ευθυνόφοβο κράτος ήδη συχνά αρνείται στους ερευνητές την πρόσβαση σε αρχεία ή υπηρεσίες με πρόσχημα τη διαφύλαξη προσωπικών δεδομένων. Ο κ. Καραμανωλάκης από την πλευρά του μίλησε για το δίπολο του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα απέναντι σε εκείνο της γνώσης, ορίζοντάς το ως ένα θέμα δύο ταχυτήτων: εκείνης που έχει να κάνει με τα δημόσια πρόσωπα και εκείνης που αφορά τα ιδιωτικά.
Στην εποχή όμως των κοινωνικών δικτύων και της τεράστιας έκθεσης της ιδιωτικότητας μέσω του Διαδικτύου ποιος μπορεί άραγε να κάνει έναν ασφαλή διαχωρισμό; Ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, που ήταν και συντονιστής της συζήτησης, ανέφερε πως σύμφωνα με την τελευταία τροπολογία τα δεδομένα θα διατηρούνται ξεχωριστά για τους ερευνητές, οι οποίοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτά σε αντίθεση (προφανώς) με το ευρύ κοινό. Ποιος όμως θα ορίσει την έννοια του ερευνητή και γιατί τελικά κάποιος θα πρέπει να έχει επίσημη «ταμπέλα» για να κάνει μια σωστή έρευνα (και τέτοια φυσικά δεν νοείται «ανωνύμως»);
Comments