Τρεις μελαγχολικές σκέψεις για τις Βρυξέλλες
Τρεις μελαγχολικές σκέψεις για τις Βρυξέλλες
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οταν πήγα νέος ευρωβουλευτής το 1994 στις Βρυξέλλες, μου έκανε εντύπωση ότι στην πόλη αυτή που δεν είχε κανένα ιδιαίτερο μεγαλείο συνυπήρχαν ειρηνικά τόσο διαφορετικά στοιχεία: οι Φλαμανδοί, οι Βαλλόνοι, οι ευρω-υπάλληλοι, οι ΝΑΤΟικοί, οι Mαγκρεμπίνοι. Διότι οι μετανάστες που έχουν οι Βρυξέλλες προέρχονται κατά βάση από το Μαρόκο και την Αλγερία. Τα γαλλικά, βλέπετε. Και μου έκανε επίσης εντύπωση ότι από τότε η πόλη αυτή είχε τζαμιά και πως οι μετανάστες 1ης και 2ης γενιάς από το Μαγκρέμπ ήταν διασκορπισμένοι σε μια σειρά από δραστηριότητες: στα ταξί, σε χειρωνακτικές δουλειές, σε μικρά μαγαζιά.
Παρότι με παραξένεψε αρχικά το πλήθος των μεταναστών, η ειρηνική συνύπαρξη με τους Βέλγους και τους άλλους Ευρωπαίους δεν μου επέτρεπε με τίποτα να φανταστώ ότι θα οδηγούμασταν στις φρικαλεότητες που ζήσαμε την περασμένη Τρίτη. Ναι, η εγκληματικότητα από τότε ήταν σχετικά μεγαλύτερη από αυτήν της Αθήνας. Ορισμένοι συνάδελφοί μου ευρωβουλευτές έπεσαν ή κινδύνεψαν να πέσουν θύματα ληστείας ακόμα και ώρες που κυκλοφορούσε κόσμος στους δρόμους. Τίποτα παραπάνω ωστόσο. Την ώρα που ο ΙRΑ δρούσε ακόμα στο Μπέλφαστ και η «17 Νοέμβρη» στην Αθήνα, κανένας δεν υποπτευόταν ότι τα πράγματα θα είχαν αυτή την εξέλιξη με τους ισλαμιστές. Ακόμα και όταν υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, ακόμα και όταν ξέσπασε ο πόλεμος στο Ιράκ.
Γι’ αυτό και δεν δίνω πολλή σημασία σ’ όλους αυτούς που για να εξηγήσουν όλες αυτές τις τρομοκρατικές επιθέσεις τις συνδέουν μόνο με τις ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή ή ακόμα περισσότερο με τις οικονομικές ανισότητες. Δεν ισχυρίζομαι, φυσικά, ότι έχουν γίνει οι τελειότεροι χειρισμοί στη Μέση Ανατολή από την πλευρά της Δύσης. Ούτε πιστεύω ότι υπάρχει δικαιοσύνη στην κατανομή του παγκόσμιου πλούτου. Κάθε άλλο! Ωστόσο, θα εθελοτυφλούσε κανείς αν δεν έβλεπε πως το μυαλό αυτών των ανθρώπων είναι θολωμένο. Οι τζιχαντιστές αυτοί, που κατά το πλείστον έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ευρώπη, έχουν μια ζωή σίγουρα καλύτερη από τη ζωή στις χώρες του Μαγκρέμπ και του Μασρέκ, τις οποίες άλλωστε οι γονείς τους και οι ίδιοι εγκατέλειψαν για να έχουν μια πιο θετική προοπτική.
Μιλώντας, όμως, για το ζήτημα της μετανάστευσης και την όποια διασύνδεση με την τρομοκρατία, ας έχουμε υπόψη μας τρία πράγματα: Πρώτον, ότι τα προβλήματα δεν εξαφανίζονται μαγικά. Δεύτερον, ότι δεν μπορούν να μείνουν ανεπίλυτα, διότι θα διαλύσουν την κοινωνική συνοχή στις χώρες της Ευρώπης και ενδεχομένως την ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση σε βάθος χρόνου. Και, τρίτον, ότι δεν μπορούν να λυθούν αμέσως λόγω των ισορροπιών στην Ε.Ε.
Ξέρω ότι και οι τρεις αυτές σκέψεις είναι μελαγχολικές. Από την άλλη πλευρά όμως, οδηγούν αυτόματα στο συμπέρασμα ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να επιταχύνουμε τους ρυθμούς αντιμετώπισης του ζητήματος της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Μαζί, φυσικά, με το μεταναστευτικό. Και μαζί με την αντιμετώπιση της όλης κατάστασης στη Μέση Ανατολή.
Η Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια υπερηφανευόταν ότι ήταν μια ήπια υπερδύναμη (soft superpower). Στην πραγματικότητα, αν δεν αλλάξει η κατάσταση, λόγω και της γεωγραφικής της θέσης, κινδυνεύει να γίνει ο καρπαζοεισπράκτορας των επιλογών άλλων μεγάλων δυνάμεων, επιμέρους κρατών-μελών της ή των ίδιων των εξελίξεων σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή.
Τι θέλω να πω; Πως δεν έχει άλλα περιθώρια από το να οδηγηθεί μέσα από αυτή την κρίση σε μια πραγματικά κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, αλλά και μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας. Αν δεν το κάνει, φοβάμαι ότι περιστατικά όπως αυτά της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι και της 22ας Μαρτίου στις Βρυξέλλες θα είναι μόνο η αρχή.
Αν το κάνει όμως, η ηγεσία της θα δείξει ότι έχει καταλάβει το μάθημα και το μάθημα είναι να μην έχεις καρφωμένο συνέχεια το μάτι σου στις δημοσκοπήσεις, αλλά στο καθήκον σου. Είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπισθεί ουσιαστικά το προσφυγικό, ο μόνος τρόπος να αντιμετωπισθεί η τρομοκρατία, ο μόνος τρόπος να ξεπεράσουμε τη σημερινή πολυεπίπεδη κρίση και να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον.
Παρότι με παραξένεψε αρχικά το πλήθος των μεταναστών, η ειρηνική συνύπαρξη με τους Βέλγους και τους άλλους Ευρωπαίους δεν μου επέτρεπε με τίποτα να φανταστώ ότι θα οδηγούμασταν στις φρικαλεότητες που ζήσαμε την περασμένη Τρίτη. Ναι, η εγκληματικότητα από τότε ήταν σχετικά μεγαλύτερη από αυτήν της Αθήνας. Ορισμένοι συνάδελφοί μου ευρωβουλευτές έπεσαν ή κινδύνεψαν να πέσουν θύματα ληστείας ακόμα και ώρες που κυκλοφορούσε κόσμος στους δρόμους. Τίποτα παραπάνω ωστόσο. Την ώρα που ο ΙRΑ δρούσε ακόμα στο Μπέλφαστ και η «17 Νοέμβρη» στην Αθήνα, κανένας δεν υποπτευόταν ότι τα πράγματα θα είχαν αυτή την εξέλιξη με τους ισλαμιστές. Ακόμα και όταν υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, ακόμα και όταν ξέσπασε ο πόλεμος στο Ιράκ.
Γι’ αυτό και δεν δίνω πολλή σημασία σ’ όλους αυτούς που για να εξηγήσουν όλες αυτές τις τρομοκρατικές επιθέσεις τις συνδέουν μόνο με τις ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή ή ακόμα περισσότερο με τις οικονομικές ανισότητες. Δεν ισχυρίζομαι, φυσικά, ότι έχουν γίνει οι τελειότεροι χειρισμοί στη Μέση Ανατολή από την πλευρά της Δύσης. Ούτε πιστεύω ότι υπάρχει δικαιοσύνη στην κατανομή του παγκόσμιου πλούτου. Κάθε άλλο! Ωστόσο, θα εθελοτυφλούσε κανείς αν δεν έβλεπε πως το μυαλό αυτών των ανθρώπων είναι θολωμένο. Οι τζιχαντιστές αυτοί, που κατά το πλείστον έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ευρώπη, έχουν μια ζωή σίγουρα καλύτερη από τη ζωή στις χώρες του Μαγκρέμπ και του Μασρέκ, τις οποίες άλλωστε οι γονείς τους και οι ίδιοι εγκατέλειψαν για να έχουν μια πιο θετική προοπτική.
Μιλώντας, όμως, για το ζήτημα της μετανάστευσης και την όποια διασύνδεση με την τρομοκρατία, ας έχουμε υπόψη μας τρία πράγματα: Πρώτον, ότι τα προβλήματα δεν εξαφανίζονται μαγικά. Δεύτερον, ότι δεν μπορούν να μείνουν ανεπίλυτα, διότι θα διαλύσουν την κοινωνική συνοχή στις χώρες της Ευρώπης και ενδεχομένως την ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση σε βάθος χρόνου. Και, τρίτον, ότι δεν μπορούν να λυθούν αμέσως λόγω των ισορροπιών στην Ε.Ε.
Ξέρω ότι και οι τρεις αυτές σκέψεις είναι μελαγχολικές. Από την άλλη πλευρά όμως, οδηγούν αυτόματα στο συμπέρασμα ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να επιταχύνουμε τους ρυθμούς αντιμετώπισης του ζητήματος της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Μαζί, φυσικά, με το μεταναστευτικό. Και μαζί με την αντιμετώπιση της όλης κατάστασης στη Μέση Ανατολή.
Η Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια υπερηφανευόταν ότι ήταν μια ήπια υπερδύναμη (soft superpower). Στην πραγματικότητα, αν δεν αλλάξει η κατάσταση, λόγω και της γεωγραφικής της θέσης, κινδυνεύει να γίνει ο καρπαζοεισπράκτορας των επιλογών άλλων μεγάλων δυνάμεων, επιμέρους κρατών-μελών της ή των ίδιων των εξελίξεων σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή.
Τι θέλω να πω; Πως δεν έχει άλλα περιθώρια από το να οδηγηθεί μέσα από αυτή την κρίση σε μια πραγματικά κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, αλλά και μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας. Αν δεν το κάνει, φοβάμαι ότι περιστατικά όπως αυτά της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι και της 22ας Μαρτίου στις Βρυξέλλες θα είναι μόνο η αρχή.
Αν το κάνει όμως, η ηγεσία της θα δείξει ότι έχει καταλάβει το μάθημα και το μάθημα είναι να μην έχεις καρφωμένο συνέχεια το μάτι σου στις δημοσκοπήσεις, αλλά στο καθήκον σου. Είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπισθεί ουσιαστικά το προσφυγικό, ο μόνος τρόπος να αντιμετωπισθεί η τρομοκρατία, ο μόνος τρόπος να ξεπεράσουμε τη σημερινή πολυεπίπεδη κρίση και να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον.
*Ο κ. Κωστής Χατζηδάκης είναι αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.
Comments