Ο κ. Σπινόζα στην Ανατολή
Ο κ. Σπινόζα στην Ανατολή
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η σχέση μου με τη σύγχρονη τέχνη είναι κακή, κάκιστη, χείριστη, ανύπαρκτη. Οι «εγκαταστάσεις» με αφήνουν παντελώς αδιάφορο, συνήθως ψάχνω κάπου στο βάθος να δω πού κρύβεται το έργο. Και δεν έχω καμία απολύτως διάθεση να ανακαλύψω το σώμα μου και να βρω τον εαυτό μου μετρώντας φακές. Πέστε το διαστροφή, πέστε το αναπηρία, πέστε το συντηρητισμό, πέστε το ό,τι θέλετε. Προτιμώ τους δημιουργούς και τις δημιουργίες από τους περιφερόμενους από μουσείο σε μουσείο curators που εξηγούν με πολυσέλιδα κείμενα το νόημα του σφουγγαρόπανου. Ισως επειδή πιστεύω πως η σύγχρονη τέχνη η οποία στηρίζεται στη σύλληψη, στο ευφυολόγημα, και αδιαφορεί για την πράξη της δημιουργίας, είναι ένα από τα συμπτώματα της πολιτισμικής μας αμηχανίας. Μαζί με το πολιτικώς ορθό και την ενιαία σκέψη του προοδευτικού λυρισμού.
«Και τώρα για μας εδώ να πούμε». Χθες διάβασα όσα περίπου είπε ο νέος διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ –αν και ο ίδιος αρνείται τον τίτλο του «διευθυντή»– Γιαν Φαμπρ. Δεν γνωρίζω το έργο του και δεν ανυπομονώ να το γνωρίσω. Το όνομά του μου ήταν γνωστό, κυκλοφορεί από στόμα σε στόμα σαν κάτι πολύ σπουδαίο, μια αυθεντία των καιρών μας. Το επιβεβαίωσε χθες και ο υπουργός Πολιτισμού, που όλο και περισσότερο μου θυμίζει κάτι σαν αποτυχημένο βιβλικό προφήτη, ο οποίος και τον αποκάλεσε Σπινόζα. Φαντάζομαι, βάσει των διακρατικών συμφωνιών, ο κ. Μπαλτάς όταν πάει στο Βέλγιο θα αποκληθεί Αριστοτέλης. Αν θυμάμαι καλά, ένα από τα γνωστά έργα του κ. Σπινόζα συνίστατο σε τραμπολίνο με γατάκια. Τα πετούσε ψηλά και τα άφηνε μετά τα πέσουν στο τσιμέντο.
Διάβασα και το σχέδιό του για το Φεστιβάλ. Αφού μας είπε πως φέτος το ελληνικό κοινό θα έχει την τιμή, τη χαρά, την ευτυχία και ό,τι άλλο προαιρείσθε να γνωριστεί με τον σύγχρονο φλαμανδικό πολιτισμό, κάτι είπε για του χρόνου που μου διαφεύγει και προανήγγειλε θριαμβευτικά την παράδοση της σκυτάλης τον παράχρονο στους εγχώριους καλλιτέχνες. Bon pour l’Orient? Γιατί όχι; Αν ο κ. Μπαλτάς και η παρέα του καταφέρουν να μας πετάξουν από την Ευρώπη, ο φλαμανδικός πολιτισμός θα μας φαίνεται και εξωτικός και θα μας είναι απαραίτητος.
Οι περισσότερες αντιδράσεις αφορούσαν τον «αφελληνισμό» του Φεστιβάλ. Το δε κύριο επιχείρημα ήταν «πώς είναι δυνατόν με τέτοια κρίση να μη δίνεται η ευκαιρία στους Ελληνες καλλιτέχνες να βγάλουν κι αυτοί το κατιτίς τους;». Λυπάμαι αλλά δεν συμφωνώ. Αν το Φεστιβάλ υπάρχει για να καλύπτει τα κενά της θεατρικής πιάτσας, τότε είναι καταδικασμένο εξαρχής. Μια από τις προφανείς συνέπειες αυτής της νοοτροπίας είναι ότι το ωραιότερο θέατρο του αρχαίου κόσμου, η Επίδαυρος, δεν κατάφερε να ανταγωνιστεί το Μπαϊρόιτ για παράδειγμα, ως διεθνής θεσμός του αρχαίου δράματος. Από τις πιο πειραματικές παραστάσεις ώς τις πιο συμβατικές.
Το πρόβλημα είναι ότι ο κ. Σπινόζα βλέπει το Φεστιβάλ σαν μια γιγαντιαία εγκατάσταση. Το οραματίζεται «πολυπολιτισμικό». Επειδή πιστεύω ότι μεγαλύτερη σημασία έχει ο πολιτισμός από την πολυπολιτισμικότητα, φοβούμαι πολύ ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας τεράστιας τσιχλόφουσκας η οποία κάνει κλακ κλακ όταν τη μασάς, σαν σκάσει όμως, δεν την παίρνει είδηση κανείς. Απλώς δεν υπάρχει.
Ο άνθρωπος εξάλλου το είπε καθαρά. «Τα χρήματα δεν έχουν σημασία». Ετσι του έλεγε η μαμά του, όπως και οι μαμάδες όλων των αεριτζήδων του κόσμου τούτου.
Comments