Κοινωνία & Πολιτισμός Η documenta 14 έδωσε ελπίδα στην Αθήνα

Κοινωνία & Πολιτισμός

Η documenta 14 έδωσε ελπίδα στην Αθήνα

Η documenta 14, η σπουδαιότερη έκθεση σύγχρονης τέχνης θα γίνει παράλληλα το 2017 σε Αθήνα και Κάσελ. Οι προετοιμασίες άρχισαν και η Μαρίνα Φωκίδη, επικεφαλής του ελληνικού γραφείου, μιλάει στη DW.

«Μαθαίνοντας από την Αθήνα» είναι ο τίτλος της documenta 14, της σπουδαιότερης έκθεσης σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, η οποία γίνεται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ και το 2017 για πρώτη φορά θα βγει έξω από τα γερμανικά σύνορα. Εταίρος της είναι η Αθήνα. Τι μπορεί όμως να μάθει ο κόσμος από μια εξουθενωμένη πρωτεύουσα του Νότου; Κατ'αρχάς ότι δεν το βάζει κάτω, ότι η κρίση δεν την εμποδίζει να παράγει τέχνη, να έχει άποψη και να θέλει να συμμετάσχει ισότιμα στη διεθνή καλλιτεχνική σκηνή. Αυτό είναι και το βασικό σκεπτικό πάνω στο οποίο στηρίχθηκε και ο επικεφαλής της documenta 14 Άνταμ Σίμτσικ. Ο Πολωνός καλλιτεχνικός διευθυντής παρακολουθούσε το έργο ανθρώπων, όπως της Μαρίνας Φωκίδη, επικεφαλής της Kunsthalle Athena και θαύμαζε το κουράγιο τους που με τα πενιχρά μέσα που διέθεταν κατάφερναν καλλιτεχνικά να επιβιώνουν με αξιοπρέπεια. Η θετική πλευρά της κρίσης, όπως λέει η Μαρίνα Φωκίδη, η οποία σήμερα είναι η επικεφαλής του γραφείου της documenta 14 στην Αθήνα. Η ελληνική πρωτεύουσα στέκεται, λοιπόν, ισότιμα δίπλα στο Κάσελ.

«Στην πρώτη ανακοίνωση υπήρξε μια αγωνία από το Κάσελ, η οποία ήταν φυσική γιατί το Κάσελ είναι μια πόλη 200.000 ανθρώπων και έχουν ένα event που φέρνει 1,5 εκατομμύριο κόσμο. Εδώ μιλάμε για μια πολύ μεγαλύτερη πόλη 5 εκατομμυρίων. Είναι διαφορετικό το μέγεθος. Ναι, η documenta είναι σημαντική αλλά δεν επισκιάζει την πόλη. Τα προβλήματα της πόλης είναι πολύ περισσότερα, όπως και οι άνθρωποι είναι περισσότεροι. Οπότε αυτό ήδη είναι μια θεμελιώδης αλλαγή στο ύφος της documenta».

Καλό ελληνοργερμανικό κλίμα

H Μαρίνα Φωκίδη, επικεφαλής του γραφείου της documenta 14 στην Αθήνα

Αν και τα εγκαίνια είναι σε δύο χρόνια, ωστόσο η ομάδα της documenta 14 έχει ξεκινήσει ήδη τις έρευνες και την αναζήτηση χώρων και καλλιτεχνών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, μιας και ο χαρακτήρας της είναι διεθνής. Δεν είναι όμως μόνο διεθνής αλλά και πολιτικός. Και το κυριότερο πολιτικό μήνυμα που περνάει αυτή τη στιγμή είναι ότι παρά τις πολιτικοοικονομικές συγκρούσεις η Ελλάδα και η Γερμανία μπορούν να μιλήσουν και μια άλλη γλώσσα. Πώς αλήθεια βιώνει η ελληνογερμανική ομάδα αυτό το συγκρουσιακό κλίμα;

«Είναι τρομερά δεμένες οι σχέσεις μας. Είναι σαν να έχει αποφασίσει ένα κομμάτι του κόσμου, η δική μας παρέα, γύρω από την τέχνη ότι φαντασιακά θα αποζημιωθούμε όλοι για αυτές τις πολύ κακές τεταμένες σχέσεις. Άρα υπάρχει μια μεγαλύτερη αγάπη από ό,τι θα υπήρχε συνήθως», αναφέρει η Μαρίνα Φωκίδη.

Η documenta 14 ανάσα για την Αθήνα

Το μουσείο Friedericianum, κεντρικό σημείο αναφοράς σε κάθε documenta

Για έναν καλλιτέχνη η συμμετοχή του στην documenta είναι ίσως η σημαντικότερη διάκριση που θα είχε να επιδείξει ως καταξίωση στον χώρο του. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μέχρι σήμερα πολλές φορές η διεθνής έκθεση δεν δέχθηκε επικρίσεις για το περιεχόμενο και την υλοποίηση των ιδεών. Όσον αφορά τα κριτήρια συμμετοχής, αυτά δεν είναι ακόμα σαφώς διαμορφωμένα όπως μαθαίνουμε από την documenta 14, αφού αυτή την περίοδο διεξάγονται πολλές συζήσεις με αυτό ακριβώς το αντικείμενο.

Η Αθήνα, η ταλαιπωρημένη εδώ και χρόνια από την κρίση και όχι μόνο πρωτεύουσα, βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο έρχονται να την επισκεφθούν, να τη ζήσουν και κάποιοι επιλέγουν να μείνουν. Η documenta 14 έδωσε ανάσα και προοπτική. Η Μαρίνα Φωκίδη εύχεται όλος ο κόσμος να μπορέσει να νιώσει όλη αυτή την αναπτέρωση του ηθικού που έζησε η ίδια και η ομάδα της, όταν άρχιζαν να εξαντλούνται τα απωθέματα της υπομονής και οι σκέψεις να φύγουν από την Ελλάδα της κρίσης έρχονταν όλο και πιο συχνά.

«Η μεγαλύτερη ελπίδα είναι να κρατηθούμε ως το 2017. Είμαστε στην κόψη του ξυραφιού. Να μετακινηθούμε, δηλαδή να φύγουμε από αυτό το πολύ αμετακίνητο σημείο που είναι μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα».

Μαρία Ρηγούτσου  dw de