επιλογές .....κεφαλονίτικα ανέκδοτα

Η ΕΕ χωρίς βρετανικές πατάτες-ψάρι;

| Εκτύπωση | 20/01/2013 | Του Σάββα Ιακωβίδη

Ο Βρετανός Πρωθυπουργός παίζει ένα επικίνδυνο παιγνίδι - Η ενέργεια του Κάμερον να ζητήσει επαναπροσδιορισμό των σχέσεων της Βρετανίας με την Ένωση γίνεται στη χειρότερη στιγμή της Γηραιάς Ηπείρου - Γιατί δεν μπορεί να αποχωρήσει από την ΕΕ

Ενώ όλα τα κράτη-μέλη αγωνίζονται για την επιβίωση της Ευρωζώνης, ένας βρετανικός λύκος γυροφέρνει για να εκμεταλλευτεί την κατάσταση
Αιώνιοι Βρετανοί… Πάντοτε οι ταραξίες της Ευρώπης και οι αμφισβητίες της εμβάθυνσής της. Ο Δούρειος Ίππος των ΗΠΑ και οι υπονομευτές της ολοκλήρωσης της ΕΕ, την ώρα που αυτή διέρχεται την πιο κρίσιμη φάση της ιστορίας της. Ο Βρετανός Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, για λόγους καθαρά εσωκομματικούς και υπό την πίεση των ευρωσκεπτικιστών, επιχειρεί και αυτός, όπως το 1975 ο Εργατικός Χάρολντ Ουίλσον, να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ. Και πότε; Σε μια εποχή που η ΕΕ και η Ευρωζώνη μάχονται με διάφορα μέτρα, νομοθετήματα και ενέργειες να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση και τις σεισμικές δονήσεις στην Ευρωζώνη. Ακόμα και στην ίδια τη Βρετανία, προσγειωμένοι πολιτικοί όπως και επιχειρηματίες προειδοποιούν τον Κάμερον για το επικίνδυνο του εγχειρήματός του. 

Αρκετοί στη χώρα και στην Ευρώπη κάνουν λόγο για το Brexit, δηλαδή την πιθανή έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, όμως πολλοί είναι και εκείνοι, εντός και εκτός, που εκφράζουν έντονες ανησυχίες για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ειδικά ο επιχειρηματικός κόσμος υποβάλλει ότι δεν συμφέρει στη Βρετανία μια πιθανή έξοδος, όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά. Οι ΗΠΑ, που αξιοποιούν τη Βρετανία ως τον Δούρειο Ίππο τους στην ΕΕ, ανησύχησαν και διά του αν. Υπουργού Εξωτερικών, Γκόρντον, υπέδειξαν ότι «η φωνή της Βρετανίας στην ΕΕ έχει ουσιαστική και κρίσιμη σημασία για τις Ην. Πολιτείες».

Η Γερμανία φαίνεται να κατανοεί τις βρετανικές ανησυχίες, αλλ’ η Μέρκελ δεν θα στηρίξει το βρετανικό εγχείρημα. Όσο για τους Γάλλους, που ποτέ δεν ανέχθηκαν τα βρετανικά τερτίπια, θα ήταν περιχαρείς να δουν τη Βρετανία να αποχωρεί, αν και δεν συμφέρει σε κανέναν, ούτε και στη Βρετανία, να απέχει και να απουσιάζει από την Ευρώπη. Ο Πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Κατάινεν, επιχειρηματολογώντας υπέρ της παραμονής της Βρετανίας, είπε ότι «όλοι μας έχουμε ανάγκη από μια ισχυρή Βρετανία στην Ευρώπη (…). Η ΕΕ χωρίς τη Βρετανία θα ήταν κατά το μάλλον ή ήττον σαν ψάρι χωρίς τηγανητές πατάτες. Δηλαδή δεν θα ήταν ένα πλήρες πιάτο». 

Πόσο δίκαιο είχε ο Ντε Γκωλλ

Πολλοί, βέβαια, δεν συμφωνούν με τις εκτιμήσεις του Φινλανδού Πρωθυπουργού. Ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Ζακ Ντελόρ, προ 20ημέρου σε συνέντευξή του στη γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelspatt», υπέδειξε στη Βρετανία να αποχωρήσει από την ΕΕ και να αναζητήσει μια άλλου είδους συνεργασία, αφού «οι Βρετανοί ενδιαφέρονται μόνο για τα οικονομικά τους συμφέροντα», είπε.

Ο Κάμερον είχε δηλώσει ήδη από τον περ. Νοέμβριο ότι στηρίζει μεν την ιδιότητα μέλους της ΕΕ της Βρετανίας, αλλ΄ ότι ήθελε μια νέα συμφωνία για ανάκτηση εξουσιών σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η Δικαιοσύνη και η αστυνόμευση. Ουσιαστικά, ο Κάμερον αξιώνει επαναδιαπραγμάτευση της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ, στην οποία εντάχθηκε το1973. Είχαν προηγηθεί δύο ισχυρά βέτο κατά της ένταξής της στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα από τον Γάλλο πρόεδρο, στρατηγό Ντε Γκωλλ. Ο στρατηγός δικαιολόγησε την αντίδρασή του επισημαίνοντας ότι «η φύση, η διάρθρωση, η σύνθεση της Αγγλίας διαφέρουν από εκείνες των ηπειρωτικών κρατών». Ο στρατηγός δεν είχε εμπιστοσύνη στη Βρετανία εξαιτίας των ισχυρών δεσμών της με τις ΗΠΑ.

Έκτοτε, εκείνη η άρνησή του αποδείχθηκε ορθή από τη συμπεριφορά των πρωθυπουργών της Βρετανίας Ουίλσον, Θάτσερ, Μέιτζορ και σήμερα από τον Κάμερον. Βέβαια, άλλες ήταν οι συνθήκες τότε και τελείως διαφορετικές σήμερα. Το ερώτημα, φυσικά, παραμένει: Η Βρετανία θέλει να συμμετέχει στην ΕΕ και στην εμβάθυνσή της ή όχι; Απάντηση: Ναι, αλλά στη λογική της πρακτικής a la carte. Όπως ακριβώς επιδιώκει ένταξή της στην ΕΕ η Τουρκία. 

Γκρινιάζει και υπονομεύει την ΕΕ για σαράντα χρόνια...

ΑΣ δούμε τι είπαν Ευρωπαίοι και Βρετανοί πριν από την ομιλία Κάμερον, που ενώ προγραμματίστηκε να εκφωνηθεί προχθές Παρασκευή, στο Άμστερνταμ, τελικά ακυρώθηκε εξαιτίας των γεγονότων στην Αλγερία. Ο Ίαν Τρέινορ, της «Γκάρντιαν», επισήμανε ότι η Ευρώπη είναι δηλητήριο για τους Συντηρητικούς πρωθυπουργούς, κουρελιάζει την εξουσία τους και προκαλεί ενδοκυβερνητικές διαφορές και κοινοβουλευτική αναρχία. Μετά από τη Θάτσερ και τον Μέιτζορ, είναι η σειρά του Κάμερον να υποστεί τις επιπτώσεις. Σε ακριτομύθιες που διέρρευσαν για το περιεχόμενο της ματαιωθείσας ομιλίας του, ο Βρετανός Πρωθυπουργός φερόταν ότι θα επιχειρούσε να ηρεμήσει το κόμμα του, να διαβεβαιώσει τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες ότι δεν θα αποχωρήσει από την ΕΕ, την Ουάσιγκτον που ανησυχεί τώρα από τα νέα καμώματα του συμμάχου της, τους διεθνείς επενδυτές, τις αγορές και τους Βρετανούς επιχειρηματίες.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, χαρακτήρισε τον Κάμερον ως «μαθητευόμενο μάγο», με αναφορά στον νεαρό βοηθό μάγο του Γκαίτε, που επανάφερε στη ζωή δυνάμεις που δεν ήξερε πώς να ελέγξει. Εξάλλου ο Ζαν-Κλοντ Πιρί, ανώτατος δικηγόρος στην ΕΕ, παρατήρησε: «Συνήθως οι Βρετανοί είναι ορθολογιστές. Ο Κάμερον, όμως, κάνει πολύ θόρυβο». Ο Χάνες Σβόμποντα, επικεφαλής των σοσιαλδημοκρατών της ΕΕ, δήλωσε: «Οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να ξεκαθαρίσουν στον Κάμερον ότι δεν είναι δυνατόν να εκβιάζονται από τις συνεχείς απαιτήσεις του για εξαίρεση από τις κοινές πρακτικές και αξίες της ΕΕ».

Επίσης, ο Βινς Κέιμπολ, Υφυπουργός Οικονομικών, σε ομιλία του κατηγόρησε τον Κάμερον ότι επέλεξε «μια επικίνδυνη στιγμή» για να απειλήσει έξοδο της χώρας από την ΕΕ, λέγοντας ότι η στρατηγική του Πρωθυπουργού θα ενισχύσει την εντύπωση «μιας άλυτης οικονομικής κρίσης στη Βρετανία». Πρόσθεσε ότι η εξαγγελία πιθανού δημοψηφίσματος θα επιβαρύνει την αβεβαιότητα, «που είναι ο εχθρός των επενδύσεων».

«Σε μια εποχή ακραίας ευθραυστότητας στις επιχειρήσεις», επισήμανε, «τέτοια αβεβαιότητα θα ενισχύσει την εντύπωση άλυτης κρίσης και θα εξασθενίσει την ικανότητα της Βρετανίας να συμβάλει σε μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ». Θέλει, όμως, η Βρετανία να συμβάλει στις μεταρρυθμίσεις που η ΕΕ χρειάζεται, καθ’ ομολογίαν όλων; Ο Κάμερον παίζει με την Ευρώπη για να αντεπεξέλθει σε εσωτερικά κομματικά και πολιτικά παιγνίδια. Γιατί ήθελε να κάνει προχθές την ομιλία του; Η αφορμή ήταν τα 40 χρόνια από την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Όμως, η πραγματικότητα είναι άλλη:

Η αιτία είναι η κρίση στην Ευρωζώνη, την οποία ο Κάμερον επιδιώκει να εκμεταλλευτεί για να εξυπηρετήσει πρώτα κομματικά και ύστερα, φυσικά, τα συμφέροντα της χώρας του. Είναι γεγονός ότι η Ευρωζώνη τα τρία τελευταία χρόνια πέρασε δύσκολες και κρίσιμες ώρες. Όμως, ενώπιον του κινδύνου κατάρρευσης, όλα τα κράτη-μέλη πήραν μέτρα, θέσπισαν κανονισμούς, επιδιώκουν την ενιαία τραπεζική και δημοσιονομική ένωση, και διακηρύσσουν ότι, παρά τους ευσεβείς πόθους, κυρίως Αμερικανών και Βρετανών, η Ευρωζώνη αντέχει και το ευρώ συνεχίζει να είναι εξίσου ισχυρό νόμισμα με το δολάριο.

Με απλά λόγια, ο Κάμερον εμφανίζεται να επιδιώκει να αποκομίσει σημαντικά οφέλη για τη Βρετανία από τις δυσκολίες και τα προβλήματα της Ευρωζώνης. Ενώ δηλαδή όλα τα κράτη-μέλη αγωνίζονται για την επιβίωση της Ευρωζώνης, ένας βρετανικός λύκος γυροφέρνει για να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Σαράντα χρόνια οι Βρετανοί γκρινιάζουν και υπονομεύουν την ΕΕ. Αυτήν τη φορά θα το αποτολμήσουν και θα αποχωρήσουν; Όχι, βέβαια. 

Λάθος υπολογισμοί
ΟΙ ΛΟΝΔΙΝΙΟΙ «Τάιμς», σε πρόσφατη ανάλυσή τους, υποστήριξαν ότι η ομιλία Κάμερον, που έπρεπε να εκφωνηθεί προχθές στο Άμστερνταμ και ματαιώθηκε, θα ήταν καλύτερα για τον ίδιο και τη Βρετανία να μην εκφωνηθεί. Η εφημερίδα θεωρεί ότι οι υπολογισμοί του Κάμερον είναι λανθασμένοι, όσον αφορά την Ευρωζώνη. Πρώτον, οι αντιδράσεις προέρχονται από μέλη του υπουργικού συμβουλίου του και, δεύτερον, οι αλλαγές στην Ευρωζώνη δεν είναι τόσο γρήγορες και μεγάλες όσο υπολόγιζε. Από την άλλη, ποιοι είναι οι σύμμαχοί του στην ΕΕ; Οι Ολλανδοί, στους οποίους υπολόγιζε και γι΄ αυτό ήθελε να εκφωνήσει την ομιλία του στη χώρα τους, είναι αρνητικοί στα βρετανικά σχέδια, όπως και οι Γερμανοί.

Η απαίτηση Κάμερον για επαναπροσδιορισμό των σχέσεων της Βρετανίας με την ΕΕ έρχεται στη χειρότερη στιγμή για τον ίδιο, επειδή το Παρίσι, οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο δεν επιθυμούν καθόλου αλλαγή καμίας συμφωνίας. Ο Χάνες Σβόμποντα το έκανε ξεκάθαρο: «Οι θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Στο κέντρο μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης, δεν είναι κατάλληλος ο χρόνος για συζητήσεις αλλαγής μιας Συνθήκης». Οι εταίροι δεν ανέχονται τα παιγνίδια του Κάμερον.

Ο γαλλογερμανικός άξονας και η βρετανική έξοδος…

ΑΠΟ την άλλη, ο Κάμερον οφείλει να λάβει υπόψη και τις αλλαγές στον συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Πριν από την υπογραφή της Συνθήκης των Ηλυσίων, στις 22/1/1963, μεταξύ του στρατηγού Ντε Γκωλλ και του καγκελαρίου Κόνραντ Αντενάουερ, ο Ντε Γκωλλ είχε διαγράψει τους μεγάλους στόχους της γαλλογερμανικής φιλίας και συμμαχίας που, ουσιαστικά, θα απέβλεπε να κυβερνήσει τη Γηραιά Ήπειρο. Σήμερα, βέβαια, τα δεδομένα άλλαξαν. Η καγκελάριος Μέρκελ είναι η ισχυρότερη πολιτική προσωπικότητα της ΕΕ ενώπιον ενός Φρανσουά Ολάντ, που δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των Γάλλων. Η Γερμανία θέλει τη Βρετανία στην Ευρώπη ακριβώς για να αποτελεί αντίβαρο στην ανέκαθεν αντιβρετανική Γαλλία.

Άλλωστε, η Βρετανία συνασπίζει γύρω της σχεδόν όλα τα άλλα δέκα κράτη της ΕΕ που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη. Όμως, και η Γαλλία δεν θα επιθυμούσε αποχώρηση της Βρετανίας για λόγους πολιτικούς, οικονομικούς και ισοζυγίου δυνάμεων στους κόλπους της ΕΕ. Έτσι κι αλλιώς, Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία είναι οι τρεις μεγάλοι της Ένωσης. Αποχώρηση της Βρετανίας θα ενδυνάμωνε ακόμα περισσότερο τον ρόλο και το βάρος της ήδη ισχυρής Γερμανίας στις υποθέσεις της ΕΕ, σε βάρος της Γαλλίας.

Τι θα πράξει, τελικά, ο Κάμερον; Όπως ήδη απάντησε στον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Εργατικό Μίλιμπαντ, πιστεύει πως «η Βρετανία είναι καλύτερα μέσα στην ΕΕ», αλλά δεν θα την οδηγήσει στην Ευρωζώνη. Συνεπώς, την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιούμενος, θα επιχειρήσει να συγκεράσει με σολομώντεια λύση, από τη μια τις αντιδράσεις μέσα στο κόμμα του και των ευρωσκεπτικιστών που τον πιέζουν, και από την άλλη να διαβεβαιώσει τους Ευρωπαίους εταίρους του ότι παραμένει στην Ένωση.

Σε αποσπάσματα της ομιλίας του, που δόθηκαν στη δημοσιότητα προχθές Παρασκευή, ο Κάμερον αναφέρει ότι θέλει να παρουσιάσει ένα «θετικό όραμα» για το μέλλον της ΕΕ, με ενεργό ρόλο για τη Βρετανία. Επισημαίνει, όμως, ότι υπάρχει ένα κενό μεταξύ της ΕΕ και των πολιτών της, που έχει διευρυνθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, και το οποίο αντιπροσωπεύει ένα έλλειμμα δημοκρατικής ευθύνης και συναίνεσης, ιδιαίτερα αισθητό στη Βρετανία. Ο κ. Κάμερον τονίζει ότι τα μέτρα λιτότητας στην Ευρωζώνη έχουν κάνει ακόμα πιο επιτακτικό το ζήτημα της δημοκρατικής νομιμοποίησης της ΕΕ.

«Αν δεν αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις», λέγει, «υπάρχει ο κίνδυνος αποτυχίας της Ευρώπης και μετακίνησης του βρετανικού λαού προς την έξοδο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Βρετανός ηγέτης, σπεύδοντας όμως να προσθέσει ότι ο ίδιος δε θέλει να γίνει κάτι τέτοιο: «Θέλω μια επιτυχημένη ΕΕ και θέλω μια σχέση μεταξύ μας που κρατά τη Βρετανία εντός». Ο Βρετανός Πρωθυπουργός αναμενόταν να προαναγγείλει δημοψήφισμα επί της νέας σχέσης Λονδίνου-Βρυξελλών, με επαναπατρισμό εξουσιών, που όπως έχει πει είναι βέβαιος ότι μπορεί να εξασφαλίσει. Όμως, η ουσία, σε τελευταία ανάλυση, είναι ότι ούτε η ΕΕ ούτε η Βρετανία μπορούν, υπό τις παρούσες συνθήκες αλληλεξάρτησης και συνεργασίας, να κάνουν χωρίς βρετανικές τηγανητές πατάτες και ψάρι.    SIGMA