Ποιον ωφελεί ένα σύμφωνο ελεύθερου εμπορίου;

Περισσότερη ανάπτυξη, περισσότερη δουλειά, περισσότερο εμπόριο. Αυτά προβλέπει η σχεδιαζόμενη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Άδειες υποσχέσεις; Η κριτική αυξάνεται.

Από τον περασμένο χρόνο η Κομισιόν διαπραγματεύεται με τις ΗΠΑ ένα σύμφωνο ελεύθερου εμπορίου και επενδύσεων. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε τη δημιουργία της μεγαλύτερης ζώνης ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο, η οποία θα συμπεριλάμβανε 800 εκατομμύρια κατοίκους. Στόχος είναι να υπάρχει μεγαλύτερη εναρμόνιση με προδιαγραφές που αφορούν το περιβάλλον, την υγεία και την προστασία των καταναλωτών, καθώς σύγκλιση σε θέματα χορήγησης αδειών και ανάθεσης δημοσίων έργων. Όλα αυτά αναμένεται να ενισχύσουν την οικονομία και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Αυτές οι υποθέσεις περιλαμβάνονται και σε έκθεση που συνέταξε το ίδρυμα Bertelsmann κατ' εντολή της Κομισιόν.

Μάλιστα σύμφωνα με τον Γκάμπριελ Φέλμπερμαγιερ από το ινστιτούτο ifo του Μονάχου, αναμένεται μια αναπτυξη της εμπορικής δραστηριότητας μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ μέχρι και 90%.

Επίσης, σύμφωνα πάντα με αισιόδοξες προβλέψεις, θα αυξανόταν το κατά κεφαλήν εισόδημα των Ευρωπαίων κατά 4,95% μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Ακόμα πιο ευνοημένοι θα ήταν οι Αμερικανοί. Το δικό τους εισόδημα θα αυξανόταν κατά 13,4%. Η Κομισιόν υπόσχεται περισσότερη απασχόληση. Μόνο στη Γερμανία θα δημιουργούνταν 180.000 νέες θέσεις εργασίας.

Δεν υπάρχει όμως μόνο αισιοδοξία…

«Οι κίνδυνοι εντοπίζονται κυρίως στα τρόφιμα που θα καταναλώνουμε. Θα έχουμε περισσότερα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα» λέει η Έμπερχαρντ

Δεν είναι όμως όλοι τόσο αισιόδοξοι. Όπως, για παράδειγμα, η Πία Έμπερχαρντ, η οποία είναι μέλος της οργάνωσης Corporate Europe Observatory. Μια ομάδα, η οποία έχει ως στόχο τον έλεγχο των λόμπι. Η Πία Έμπερχαρντ πιστεύει πως μέσα από αυτή τη συμφωνία τίθενται σε κίνδυνο τα συμφέροντα των καταναλωτών. «Οι κίνδυνοι εντοπίζονται κυρίως στα τρόφιμα που θα καταναλώνουμε. Θα έχουμε περισσότερα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα», λέει η Έμπερχαρντ και επισημαίνει πως οι ΗΠΑ τάσσονται υπέρ τέτοιων ανοιγμάτων στην αγορά.

Επίσης, θεωρεί ότι στανταρ που αφορούν την υγεία, το περιβάλλον και τα δικαιώματα των εργαζομένων τίθενται σε κίνδυνο. Άλλα σημεία κριτικής είναι η χρήση διάφορων αμφιλεγόμενων χημικών στη γεωργία, αλλά και η δυσκολότερη πρόσβαση σε τομείς όπως η επιστήμη και η παιδεία, διότι θα γίνουν πιο αυστηρά τα πνευματικά δικαιώματα.

Συμβιβαστική διάθεση από την Κομισιόν

H βιομηχανία μπορεί να υπερασπιστεί καλύτερα τα συμφεροντά της

Ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων από την ΕΕ Ιγνάθιο Γκαρθία Μπερθέρο δηλώνει πως υπάρχουν κόκκινες γραμμές από την πλευρά της Ευρώπης, οι οποίες δεν μπορούν να ξεπεραστούν. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να είναι απολύτως καθησυχαστικός όσον αφορά την κριτική που ασκείται.

Ένα ακόμα σημείο κριτικής είναι ότι τα κείμενα των διαπραγματεύσεων δεν δημοσιοποιούνται. Όπως διαπιστώνει η Πία Έμπερχαρντ, με τον τρόπο αυτό δεν μπορεί να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν κίνδυνοι ή ευκαιρίες σε αυτό το σύμφωνο. Αντίθετα, τα αδιάφορα λόμπι από τη βιομηχανία μπορούν να επηρεάσουν για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων.

Ένα από τα βασικά μειονεκτήματα θα είναι η λειτουργία τριμελών διαιτητικών επιτροπών σε θέματα επενδύσεων. Σύμφωνα με τον Πέτερ Φουξ, επικεφαλής μιας οικονομικής οικολογικής οργάνωσης, στόχος μεγάλων δικηγορικών γραφείων και βιομηχανικών ενώσεων είναι η δημιουργία ενός παράλληλου συστήματος απονομής δικαιοσύνης, παρακάμπτοντας όμως το ήδη υπάρχον.

Ως αντίδραση σε αυτή την κριτική η Κομισιόν πάγωσε τις διαπραγματεύσεις για τους δικαστές των διαιτητικών δικαστηρίων και δήλωσε πως οι διαδικασίες θα πρέπει να γίνουν πιο διαφανείς. Το Μάρτιο συναντώνται και πάλι οι δύο πλευρές. Ανοιχτό όμως παραμένει εάν θα υπογραφεί η συμφωνία πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ το 2016.

Isnsa Wrede / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής   dw de