ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ Η Ευρώπη φουσκώνει, ο Ντράγκι φυλάει τσίλιες
Η Ευρώπη φουσκώνει, ο Ντράγκι φυλάει τσίλιες
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Σαν πυγμάχος βαρέων βαρών πριν από τον τελικό, ο τραπεζικός τομέας της Ευρωζώνης κάνει ειδική διατροφή, παίρνει βάρος και φροντίζει εντατικά παλιούς τραυματισμούς: Από την αρχή της φετινής χρονιάς –κι ενόψει αξιολογήσεων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα– οι μεγάλες τράπεζες της ηπείρου κατάφεραν να συγκεντρώσουν 6,5 δισ. ευρώ με αυξήσεις κεφαλαίου. Η «σοδειά» ήταν υπερτετραπλάσια αυτής της αντίστοιχης περιόδου του 2013, όταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν μαζέψει μόλις 1,6 δισ. εκδίδοντας νέες μετοχές. Η Morgan Stanley εκτιμά πως από τον περασμένο Ιούλιο, όταν εμπεδώθηκε δηλαδή στην αγορά η προοπτική των ελέγχων και των στρες τεστ της ΕΚΤ, οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατάφεραν να συγκεντρώσουν 35 δισ. νέων κεφαλαίων – σε λιγότερο από ένα χρόνο.
Η βελτίωση της αφήγησης για την Ευρωζώνη, που την έκανε ξανά ελκυστική για τα διεθνή κεφάλαια, επιτρέπει στις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες να διορθώσουν μόνες τους το μεγαλύτερο κουσούρι: την υπερβολική τους έκθεση, την έλλειψη σε εποπτικά κεφάλαια. Η κρίση του 2008 τις αποκάλυψε ως υπερβολικά «απλωμένες» σε σχέση με τις αμερικανικές (οι οποίες έκτοτε έλαβαν και σημαντικές «πρώτες βοήθειες» από τη Fed). Τώρα, οι ευρωπαϊκές τράπεζες και ενόψει των ελέγχων της ΕΚΤ στους ισολογισμούς τους και των τεστ αντοχής του δεύτερου εξαμήνου, τρέχουν για να καλύψουν τα κενά. Προτιμούν να είναι επαρκείς όταν η Φρανκφούρτη ανακοινώσει τα αποτελέσματα, παρά να τρέχουν εκ των υστέρων με το στίγμα της μαύρης τρύπας.
Η «υπερτροφία» των τραπεζών δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τα φθηνά δανεικά που εξασφάλισε για την Ευρώπη η δήλωση του Μάριο Ντράγκι «θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για το ευρώ» το 2012. Η κεφαλαιακή τους ενίσχυση φιλοδοξεί να ολοκληρωθεί κάτω από μια άλλη προστατευτική ομπρέλα που ανοίγει ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης φέτος: «Θα προχωρήσουμε σε μη ορθόδοξα μέτρα – αν χρειαστεί να αποφύγουμε τον αποπληθωρισμό». Η πρώτη διαβεβαίωση είχε εξουδετερώσει τις επιθέσεις των αγορών κι εξασφάλισε συνθήκες φθηνού δανεισμού για τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της Ευρωζώνης. Η δεύτερη διαβεβαίωση φιλοδοξεί να κρατήσει τις καλές συνθήκες μέχρι να ενισχυθεί επαρκώς ο ευρω-τραπεζικός κλάδος, ούτως ώστε να μην έχει ανάγκη κρατικής στήριξης.
Η τακτική του Ντράγκι μοιάζει αριστοτεχνική (όσο «περνάει»): Υπόσχεται με έμφαση ότι θα κάνει «κάτι εντυπωσιακό αν καταστεί απαραίτητο», η υπόσχεση αποκτά στη συνέχεια δική της δυναμική, μειώνει το ρίσκο και βελτιώνει τόσο το κλίμα ώστε η αρχική υπόσχεση να μην έχει πλέον ουσιαστικό αντικείμενο. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι του 2012 εξέπληξε υποσχόμενος πως θα αγοράσει ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης αν αυτά γίνουν στόχος επιθέσεων. Οι κερδοσκόποι υποχώρησαν μπροστά στην προοπτική μονομαχίας με τη Φρανκφούρτη, και η ΕΚΤ δεν χρειάστηκε να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ. Τώρα, διαφημίζει την ετοιμότητά του να προχωρήσει σε μη ορθόδοξα μέτρα τόνωσης της οικονομίας (QE) αν επιβεβαιωθούν οι φόβοι για αποπληθωρισμό. Η ελπίδα του είναι ότι τα διεθνή κεφάλαια που θα προσελκύσει η νέα υπόσχεση θα τονώσουν την οικονομία, απομακρύνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Στο μεταξύ, ενώ η Ευρωζώνη παραμένει στον αφρό, οι τράπεζές της θα έχουν ενισχύσει τους ισολογισμούς ώστε να τονώσουν εκείνες την οικονομία (που είναι και δουλειά τους). Το σενάριο ήταν επιστημονική φαντασία το 2012, όταν όλοι προϋπολόγιζαν κρατικά ταμεία διάσωσης για τη διασφάλιση των τραπεζών. Ο χειρισμοί Ντράγκι επέτρεψαν τόσο σε κράτη όσο και επιχειρήσεις να μπορέσουν να δανειστούν εκ νέου φθηνά και να ελπίζουν σε λύση των προβλημάτων τους χωρίς την ανάγκη για ένα «κρατικό δίχτυ».
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει κίνητρο να διατηρήσει όσο μπορεί αυτή τη διπλή αφήγηση εγγυήσεων. Αλλά σε κοντινό μέλλον, οι αγορές θα αποκτήσουν ισχυρό κίνητρο για να την καταρρίψουν.kathimerini
Η βελτίωση της αφήγησης για την Ευρωζώνη, που την έκανε ξανά ελκυστική για τα διεθνή κεφάλαια, επιτρέπει στις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες να διορθώσουν μόνες τους το μεγαλύτερο κουσούρι: την υπερβολική τους έκθεση, την έλλειψη σε εποπτικά κεφάλαια. Η κρίση του 2008 τις αποκάλυψε ως υπερβολικά «απλωμένες» σε σχέση με τις αμερικανικές (οι οποίες έκτοτε έλαβαν και σημαντικές «πρώτες βοήθειες» από τη Fed). Τώρα, οι ευρωπαϊκές τράπεζες και ενόψει των ελέγχων της ΕΚΤ στους ισολογισμούς τους και των τεστ αντοχής του δεύτερου εξαμήνου, τρέχουν για να καλύψουν τα κενά. Προτιμούν να είναι επαρκείς όταν η Φρανκφούρτη ανακοινώσει τα αποτελέσματα, παρά να τρέχουν εκ των υστέρων με το στίγμα της μαύρης τρύπας.
Η «υπερτροφία» των τραπεζών δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τα φθηνά δανεικά που εξασφάλισε για την Ευρώπη η δήλωση του Μάριο Ντράγκι «θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για το ευρώ» το 2012. Η κεφαλαιακή τους ενίσχυση φιλοδοξεί να ολοκληρωθεί κάτω από μια άλλη προστατευτική ομπρέλα που ανοίγει ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης φέτος: «Θα προχωρήσουμε σε μη ορθόδοξα μέτρα – αν χρειαστεί να αποφύγουμε τον αποπληθωρισμό». Η πρώτη διαβεβαίωση είχε εξουδετερώσει τις επιθέσεις των αγορών κι εξασφάλισε συνθήκες φθηνού δανεισμού για τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της Ευρωζώνης. Η δεύτερη διαβεβαίωση φιλοδοξεί να κρατήσει τις καλές συνθήκες μέχρι να ενισχυθεί επαρκώς ο ευρω-τραπεζικός κλάδος, ούτως ώστε να μην έχει ανάγκη κρατικής στήριξης.
Η τακτική του Ντράγκι μοιάζει αριστοτεχνική (όσο «περνάει»): Υπόσχεται με έμφαση ότι θα κάνει «κάτι εντυπωσιακό αν καταστεί απαραίτητο», η υπόσχεση αποκτά στη συνέχεια δική της δυναμική, μειώνει το ρίσκο και βελτιώνει τόσο το κλίμα ώστε η αρχική υπόσχεση να μην έχει πλέον ουσιαστικό αντικείμενο. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι του 2012 εξέπληξε υποσχόμενος πως θα αγοράσει ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης αν αυτά γίνουν στόχος επιθέσεων. Οι κερδοσκόποι υποχώρησαν μπροστά στην προοπτική μονομαχίας με τη Φρανκφούρτη, και η ΕΚΤ δεν χρειάστηκε να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ. Τώρα, διαφημίζει την ετοιμότητά του να προχωρήσει σε μη ορθόδοξα μέτρα τόνωσης της οικονομίας (QE) αν επιβεβαιωθούν οι φόβοι για αποπληθωρισμό. Η ελπίδα του είναι ότι τα διεθνή κεφάλαια που θα προσελκύσει η νέα υπόσχεση θα τονώσουν την οικονομία, απομακρύνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Στο μεταξύ, ενώ η Ευρωζώνη παραμένει στον αφρό, οι τράπεζές της θα έχουν ενισχύσει τους ισολογισμούς ώστε να τονώσουν εκείνες την οικονομία (που είναι και δουλειά τους). Το σενάριο ήταν επιστημονική φαντασία το 2012, όταν όλοι προϋπολόγιζαν κρατικά ταμεία διάσωσης για τη διασφάλιση των τραπεζών. Ο χειρισμοί Ντράγκι επέτρεψαν τόσο σε κράτη όσο και επιχειρήσεις να μπορέσουν να δανειστούν εκ νέου φθηνά και να ελπίζουν σε λύση των προβλημάτων τους χωρίς την ανάγκη για ένα «κρατικό δίχτυ».
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει κίνητρο να διατηρήσει όσο μπορεί αυτή τη διπλή αφήγηση εγγυήσεων. Αλλά σε κοντινό μέλλον, οι αγορές θα αποκτήσουν ισχυρό κίνητρο για να την καταρρίψουν.kathimerini
Comments