8 ΔΙΣ. ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ 4 ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Ασκήσεις επί χάρτου για την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση

Εξαιρετικά κρίσιμοι αναδεικνύονται οι επόμενοι 12 μήνες για τον χαρακτήρα που θα λάβει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, το αν δηλαδή θα είναι κρατικό ή ιδιωτικό, η έκβαση του οποίου θα καθοριστεί από τις επόμενες αυξήσεις κεφαλαίου που θα γίνουν έως το τέλος του τρέχοντος έτους για την άντληση περί των 8 δισ. ευρώ.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, Πειραιώς, Alpha, Εurobank, Eθνική θα πρέπει μέχρι το τέλος του χρόνου να προχωρήσουν σε αύξηση κοινωνικού κεφαλαίου, προκειμένου η κάθε μία να αντλήσει περίπου 2 δισ. ευρώ.

Εκτιμάται ότι για να προσελκύσουν οι 4 συστημικές τράπεζες για ακόμα μία φορά τις ξένες αγορές -οι οποίες έχουν απολέσει σημαντικό κομμάτι της εμπιστοσύνης τους στην προοπτική του τραπεζικού κλάδου-, θα πρέπει να έχει διαφανεί μέχρι εκείνη την ώρα η θετική προοπτική της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον εκτιμάται ότι οι τιμές που θα γίνουν οι Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου θα πρέπει να είναι ελκυστικές, γεγονός το οποίο θα οδηγήσει στον ιδιωτικό χαρακτήρα των τραπεζών ΕΤΕ, Πειραιώς και Alpha και τη διατήρηση του ιδιωτικού χαρακτήρα της Eurobank.

Σύμφωνα με τραπεζικούς και χρηματιστηριακούς παράγοντες, οι 4 τράπεζες προκειμένου να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες εν όψει και των ευρωπαϊκών stress tests που θα γίνουν το επόμενο έτος (2016), με στοιχεία Δεκεμβρίου 2015, θα αναζητήσουν (τουλάχιστον) 8 δισ. ευρώ. Οι αγορές είναι η πρώτη πηγή από την οποία οι διοικήσεις των τραπεζών θα αναζητήσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια. Αυτό ισχύει και για τις 3 τράπεζες, αλλά και για τη Eurobank, το 65% του μετοχικού κεφαλαίου της οποίας ανήκει ήδη σε ιδιώτες και οι οποίοι θα μπορούσαν απλά να ανανεώσουν την εμπιστοσύνη τους στη χώρα και την τράπεζα.

Αν δηλαδή οι αγορές ανταποκριθούν στο... τρίτο κάλεσμα των ελληνικών τραπεζών, τότε οι τράπεζες θα αποκτήσουν ιδιωτικό χαρακτήρα. Σε διαφορετική περίπτωση, θα χρειαστεί το κράτος, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, να καλύψει εξ ολοκλήρου τις απαιτούμενες αυξήσεις κεφαλαίου.

Οι ξένοι επενδυτές
Η πρώτη «ανάγνωση» (συ­νήθως) λέει ότι τα κριτήρια των επενδυτών είναι το πώς θα έχουν διαμορφωθεί το κλίμα και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, τα θεμελιώδη μεγέθη των τραπεζών, αλλά και οι επιλογές της κυβέρνησης όσον αφορά το τραπεζικό σύστημα της χώρας.

Ωστόσο, οι ξένοι επενδυτές που ήρθαν στην Ελλάδα και «έπαιξαν» το success story της χώρας «ποντάροντας» στις ελληνικές τράπεζες, χάνουν περί τα δύο τρίτα των κεφαλαίων που τοποθέτησαν στις 4 τράπεζες. Μάλιστα, πολλά από τα hedge funds που επένδυσαν στα πιστωτικά ιδρύματα έβαλαν κεφάλαια σε παραπάνω από μία τράπεζα προκειμένου να επιτύχουν διασπορά κινδύνου σε επίπεδο κλάδου και σήμερα επιχειρούν σιωπηρά να σταματήσουν τις ζημιές τους (stop loss).

Ομως, το νόμισμα έχει δύο όψεις, λένε στελέχη της χρηματιστηριακής αγοράς. Οι τιμές των μετοχών των τραπεζών σε σχέση με τις τιμές που έγιναν οι προηγούμενες αυξήσεις κεφαλαίου είναι ιδιαίτερα χαμηλές. Η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας διαπραγματεύεται στο περίπου 1 ευρώ, η μετοχή της Πειραιώς περίπου σε 0,33 ευρώ, της Alpha Bank σε περίπου 0,30 ευρώ και η Eurobank σε περίπου 0,1 ευρώ.

Δεδομένου ότι οι ξένοι και οι Ελληνες επενδυτές γνωρίζουν πως οι ελληνικές τράπεζες θα προχωρήσουν σε νέες αυξήσεις κεφαλαίου, δεν «μπαίνουν» στο μετοχικό κεφαλαίο των τραπεζών μακροπρόθεσμα αναμένοντας τις αυξήσεις που γίνονται σε τουλάχιστον 40-50% χαμηλότερες τιμές από τις τιμές της χρηματιστηριακής αγοράς (discount). Ως εκ τούτου, μέχρι το τέλος του χρόνου δεν αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά οι τιμές των μετοχών των ελληνικών τραπεζών.

«Αγκάθι» τα κόκκινα δάνεια...
...ενώ μέχρι τα μέσα του 2016 πρέπει να «καλυφθεί» ο αναβαλλόμενος φόρος

Για να επενδύσουν στο ελληνικό χρηματιστήριο, οι επενδυτές αναμένουν σε πρώτη φάση την τελική συμφωνία της χώρας μας με τους εταίρους και σε δεύτερη, το πρώτο «δείγμα γραφής» της κυβέρνησης το οποίο θα σταθεροποιήσει τη χώρα και την οικονομία. Σε περίπτωση ωστόσο που οι τράπεζες δεν καλύψουν από τις αγορές τα απαιτούμενα κεφάλαια, οι ανάγκες θα καλυφθούν από τα περίπου 10 δισ. ευρώ που έχει στη διάθεσή του για τους σκοπούς της ανακεφαλαιοποίησης το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Η επιβεβαίωση μιας τέτοιας περίπτωσης θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις. Το κράτος θα αυξήσει σημαντικά το ποσοστό του σε κάθε μία συστημική τράπεζα, όμως, η κυβέρνηση θα χάσει το «πλεονέκτημα» των 10 δισ. ευρώ, είτε τα χρησιμοποιούσε για τη δημιουργία ενός δημόσιου ενδιάμεσου φορέα ο οποίος θα διαχειριζόταν «κόκκινα» δάνεια, είτε θα το χρησιμοποιούσε για το χρηματοδοτικό κενό κ.λπ. Οι κεφαλαιακές ανάγκες των 4 συστημικών τραπεζών προκύπτουν από τα «κόκκινα» δάνεια και από την οδηγία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με την οποία όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα πρέπει μέχρι τα μέσα του 2016 να αντικαταστήσουν τα κεφάλαια που αντιστοιχούν στον αναβαλλόμενο φόρο, με... πραγματικά. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ύψος των κεφαλαίων που θα χρειαστούν οι τράπεζες θα μπορούσε να αυξηθεί έως το τέλος του έτους, εφόσον δηλαδή επιδεινωθούν περαιτέρω οι συνθήκες της αγοράς, το οποίο θα οδηγήσει σε άντληση κεφαλαίων άνω των 8 δισ. ευρώ.

Επιδείνωση 
Οσον αφορά τα καθυστερούμενα δάνεια, στελέχη τραπεζών υποστηρίζουν ότι έχουν δημιουργήσει προσδοκίες σε κοινωνικές ομάδες, για «κούρεμα» του κεφαλαίου, ή για πολύ μειωμένη δόση, που έχει ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις εν αναμονή της ρύθμισης. Σε αυτούς έρχονται να προστεθούν οι δανειολήπτες που έχουν πλήρη αδυναμία να αποπληρώσουν το δάνειό τους λόγω ανεργίας και όλων των υπόλοιπων συνθηκών που υφίσταται η χώρα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα τα «μη εξυπηρετούμενα δάνεια» είναι δυσανάλογα περισσότερα από ό,τι ήταν στις άλλες χώρες (με παρόμοια χαρακτηριστικά ανεργίας κ.λπ.) που υφίστανται την κρίση, καθώς μόνο στην Ελλάδα έγινε περικοπή μισθών και συντάξεων και μάλιστα σε τέτοια κλίμακα. Για την οδηγία της ΕΚΤ που αφορά τον αναβαλλόμενο φόρο, δηλαδή την αντικατάσταση των κεφαλαίων που εγγράφουν λογιστικά οι ευρωπαϊκές τράπεζες, με πραγματικά κεφάλαια, έχει δοθεί ικανός χρόνος. Ωστόσο έως το επόμενο stress test του ενιαίου ευρωπαϊκού εποπτικού μηχανισμού (SSM), οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τις κινήσεις τους. Σύμφωνα με πηγές τα stress tests, θα γίνουν το α' εξάμηνο του 2016. Μέχρι τότε, ο εποπτικός μηχανισμός δίνει χρόνο στις τράπεζες προκειμένου να αντλήσουν από τις αγορές τα κεφάλαια που χρειάζονται.

ΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΤΙΜΩΝ
Αύξηση κεφαλαίου με νέες μετοχές

Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι τιμές των αυξήσεων κεφαλαίου θα γίνουν περίπου στα επίπεδα που βρίσκονται τώρα οι τραπεζικές μετοχές και προκειμένου να αντλήσουν το σύνολο των περίπου 2 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν οι κεφαλαιακές ανάγκες κάθε τράπεζας θα αναγκαστούν να εκδώσουν μεγάλο αριθμό νέων μετοχών.

Ετσι, αν μία τράπεζα επιθυμεί να αντλήσει περί τα 2 δισ. ευρώ από τις αγορές. Επιπλέον, προς χάριν του παραδείγματος, η τιμή της μετοχής της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου καθορίζεται στο 1 ευρώ. Η τράπεζα, για να αντλήσει τα 2 δισ. ευρώ που χρειάζεται, θα πρέπει να εκδοθούν 2 δισεκατομμύρια μετοχές, πλέον των υφιστάμενων.

Συσχετισμοί 
Η ίδια τράπεζα έχει πριν από την αύξηση κεφαλαίου, συνολικά 3 δισεκατομμύρια μετοχές, από τις οποίες, σύμφωνα με τους σημερινούς συσχετισμούς (που ισχύουν λίγο ως πολύ το ίδιο για τις τράπεζες Alpha Bank, Εθνική και Πειραιώς), το 1 δισεκατομμύριο μετοχές ανήκει σε ιδιώτες και τα 2 δισεκατομμύρια μετοχές ανήκουν στο ΤΧΣ. Μετά την κάλυψη των 2 δισ. ευρώ από ιδιώτες, η ιδιοκτησιακή «σχέση» μεταξύ ΤΧΣ και ιδιωτών αντιστρέφεται, αφού το σύνολο των μετοχών που έχουν εκδοθεί μετά την αύξηση θα είναι 5 δισεκατομμύρια μετοχές και τα 3 δισ. μετοχές θα ανήκουν σε ιδιώτες και τα 2 δισ. μετοχές θα συνεχίσουν να ανή­κουν στο ΤΧΣ.

ΕΛΕΝΗ ΚΟΜΙΝΗ