Οι Ρώσοι και η Τράπεζα της Κύπρου

Πολλοί πιστωτές και μεγαλοκαταθέτες, που συμμετείχαν στη διάσωση των κυπριακών τραπεζών, έγιναν εν μία νυκτί μέτοχοι. Κυρίως οι Ρώσοι καταθέτες θεωρούνται οι κερδισμένοι της υπόθεσης.

Παρά το σοκ του περασμένου Ιουνίου, με τη συμμετοχή των καταθετών στο κόστος διάσωσης των κυπριακών τραπεζών, η Κύπρος παραμένει ενδιαφέρουσα για τους ξένους επενδυτές. Στα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης αναφέρεται συχνά η Λεμεσός ως χρηματοοικονομικό κέντρο της μεγαλονήσου. Γίνονται αναφορές στον τουρισμό, στα πολυτελή καταστήματα, τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία της πόλης, όπου πολλές Offshore εταιρείες έχουν την έδρα τους. Και όπως υποστηρίζει ο Μίχαελ Σομπόλεφ, ρώσος χρηματοοικονομικός σύμβουλος που δραστηριοποιείται στην Κύπρο: «Η Κύπρος και ειδικότερα το κυπριακό νομικό σύστημα είναι ευνοϊκά διακείμενο έναντι των ξένων επενδυτών. Επενδυτές από όλο τον κόσμο, από την δυτική και νότια Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία επενδύουν εδώ τα χρήματά τους. Πολλοί Ρώσοι επιχειρηματίες αξιοποιούν την Κύπρο ως εφαλτήριο για άλλες αγορές».

Τράπεζες που είχαν περάσει με επιτυχία το «τεστ κοπώσεως»

Mεταξύ των όρων που έθεσε η τρόικα των δανειστών ήταν η συμμετοχή των πιστωτών στη διάσωση

Πριν από έναν περίπου χρόνο, ο κυπριακός επενδυτικός παράδεισος άρχισε να κλονίζεται. Στις 25 Ιουνίου του 2012 η Κυπριακή Δημοκρατία ζήτησε την οικονομική βοήθεια της ευρωζώνης. Ήδη τότε οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας αντιμετώπιζαν πρόβλημα ρευστότητας. Η βοήθεια ήλθε έναν χρόνο αργότερα. Συνολικά 10 δισεκατομύρια ευρώ υποσχέθηκαν οι διεθνείς δανειστές στην Κύπρο. Πέραν των μεταρρυθμίσεων, των απολύσεων και της μείωσης των δημοσίων δαπανών, μεταξύ των όρων που έθεσε η τρόικα των δανειστών ήταν η συμμετοχή των πιστωτών στη διάσωση της Τράπεζας Κύπρου, το bail-in όπως αποκαλείται. Ταυτόχρονα εκρίθη αναγκαία η εκκαθάριση της Λαϊκής Τράπεζας. Πρόκειται για τράπεζες που είχαν περάσει με επιτυχία το «τεστ κοπώσεως», στο οποίο είχαν υποβληθεί το 2011 από την Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή Τραπεζών. Ένα ακόμη ταμπού είχε σπάσει στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της «ευρωκρίσης». Αποταμιευτές και πιστωτές έχασαν πολλά χρήματα στο πλαίσιο του bail-in. Κυρίως οι ρώσοι επενδυτές υπέστησαν σημαντικές απώλειες. Και όπως εξηγεί ο Γιάροσλαβ Λισοβόλικ από την Deutsche Bank της Μόσχας: «Η Ρωσία έβγαλε την Κύπρο από τη δύσκολη θέση με ένα δάνειο. Πολλοί ερμήνευσαν την κίνηση αυτή ως συμβολή της Μόσχας στην σταθεροποίηση της κυπριακής οικονομίας. Την ίδια ώρα η στάση της Τρόικα έπληττε ρωσικά επιχειρηματικά συμφέροντα στην Κύπρο, κάτι το οποίο προκάλεσε αρνητικές αντιδράσεις».

«Tο αποτέλεσμα ήταν να γίνουν οι ρώσοι ολιγάρχες μέτοχοι της τράπεζας»

Ο Σωφρόνης Κληρίδης, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

Κι όμως, οι «χαμένοι» της υπόθεσης θα μπορούσαν στο τέλος να βγουν κερδισμένοι. Κι αυτό γιατί οι αρχιτέκτονες του σχεδίου διάσωσης της Κύπρου δεν πρόσεξαν κάτι ή δεν ήθελαν να προσέξουν κάτι. Ο Σωφρόνης Κληρίδης, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου λέει σχετικά: «Όταν αποφασίστηκε η διάσωση της Κύπρου με το bail-in, ήταν προφανές ότι οι άνθρωποι που έχασαν τις καταθέσεις τους θα αποζημιώνονταν με μετοχές. Αυτό είναι χαρακτηριστικό σε περιπτώσεις bail-in. H απόφαση αυτή ήταν, ωστόσο, περίεργη, καθώς το κίνητρο ήταν να αξιοποιηθούν οι μεγάλες ρωσικές χρηματοοικονομικές επενδύσεις για τη διάσωση των τραπεζών και όχι οι φορολογούμενοι. Όμως, το αποτέλεσμα ήταν να γίνουν οι ρώσοι ολιγάρχες μέτοχοι της τράπεζας. Τι ειρωνεία. Διερωτώμαι εάν οι υποστηρικτές του bail-in είχαν σκεφτεί εξ αρχής αυτή την εξέλιξη, καθώς ήταν προβλέψιμη».

Περίπου το 50% των καταθέσεων των μεγαλοεπενδυτών στην Τράπεζα Κύπρου μετατράπηκαν σε μετοχές. Το 50% - 60% όλων των μετοχών της Τράπεζας Κύπρου βρίσκεται σε ρωσικά χέρια, αναφέρουν τα ΜΜΕ. Έξι από τα 16 μέλη του νεοεκλεγέντος διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας Κύπρου είναι Ρώσοι. Μεταξύ αυτών είναι και ο Βλάντιμαρ Στρχαλκόφσκι (Strzhalkovskiy), πρώην μέλος του ΔΣ της ρωσικής εταιρείας Νόριλσκ Νίκελ και πρώην στέλεχος της KGB. Όπως επισήμανε στους New York Times o κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, η Τρόικα «ήθελε να πετάξει τους Ρώσους έξω και τελικά παρέδωσε μια από τις μεγαλύτερες τράπεζές μας στα χέρια τους».

Rayna Breuer/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου           dw de