Περιβάλλον & Επιστήμη

Εκρηκτικά του Β' Παγκ. Πολέμου στη θάλασσα

Εκατομμύρια τόνοι εκρηκτικών υλών αλλά και τοξικών αερίων από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο βρίσκονται μέχρι σήμερα στο βυθό γερμανικών θαλασσών. Η διαδικασία αποσύνθεσής τους μολύνει το νερό.

Ένα σύνηθες θέαμα που αντικρίζουν οι κάτοικοι και επισκέπτες του νησιού Ούζεντομ στα παράλια της Βαλτικής είναι μικρές πέτρες που μοιάζουν με κεχριμπάρι. Πρόκειται στην πραγματικότητα για θραύσματα φωσφόρου, τα οποία όταν έρθουν σε επαφή με το οξυγόνο αναφλέγονται. Τα τελευταία 40 χρόνια έχουν καταγραφεί πάνω από 100 περιστατικά σοβαρών εγκαυμάτων από σχετικά ατυχήματα στην περιοχή. Τα επίμαχα θραύσματα αποτελούν τμήματα εκρηκτικών υλών που βρίσκονται θαμμένα στον βυθό της Βαλτικής από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέχρι σήμερα τα θραύσματα εκλύουν επικίνδυνες τοξικές ουσίες. Η κατάσταση επιδεινώνεται με την κακοκαιρία, και γι‘ αυτό υπάρχουν ειδικά προειδοποιητικά σήματα προς τους επισκέπτες. Το θέμα έχει απασχολήσει και το υπουργείο Περιβάλλοντος του κρατιδίου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν με έδρα το Κίελο, το οποίο έχει μάλιστα συστήσει ειδική επιτροπή για την υπόθεση.

Η θάλασσα «κάδος» πυρομαχικών

Κάτοικοι του Ούζεντομ ανασύρουν μέχρι σήμερα πυρομαχικά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και με εντολή των νικητριών συμμαχικών δυνάμεων ενταφιάσθηκαν περίπου 2 εκατομ. τόνοι συμβατικών εκρηκτικών υλών καθώς και μεγάλος αριθμός δοχείων νευροτοξικών αερίων στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική. Σύμφωνα με τα πορίσματα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του Κιέλου πρόκειται για επικίνδυνα αέρια όπως το ταμπούν, το φωσγένιο αλλά κα το λεγόμενο «άεριο της μουστάρδας» ή υπερίτη, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν τόσο κατά τον A' όσο και κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι αριθμοί ανέρχονται σε 220.000 τόνους στη Βόρεια Θάλασσα και 42.000 με 65.000 στη Βαλτική.

«Πολλά μεταλλικά δοχεία παραμένουν μέχρι σήμερα άθικτα, κάποια είναι εντελώς διαβρωμένα, ενώ άλλα βρέθηκαν άδεια στον πάτο του βυθού», εξηγεί ο Γενς Στερνχάιμ από το υπ. Περιβάλλοντος του Κιέλου. Κάποιες από τις ουσίες αντιδρούν ταχύτατα, όταν έρθουν σε επαφή με νερό και διαλύονται. Άλλες πάλι διασπώνται με αργούς έως εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Το αποτέλεσμα είναι να συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα και να αποτελούν κίνδυνο για τον άνθρωπο.

Προβλήματα στα υπεράκτια αιολικά πάρκα

Εκρηκτικές ύλες που βρίσκονται ακόμη στο βυθό καθιστούν δυσχερή τη λειτουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων

Τα επικίνδυνα κατάλοιπα εκρηκτικών κυρίως υλών θέτουν προβλήματα και στη λειτουργία γερμανικών υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Σε πολλές περιοχές της Βόρειας Θάλασσας αρκετά έργα εγκατάστασης υποβρύχιων γεννητριών και καλωδιώσεων έχουν καθυστερήσει ή έχουν κοστίσει ακριβότερα λόγω των καταλοίπων εκρηκτικών υλών στο βυθό. «Εξαιτίας της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται τα κατάλοιπα, αλλά και των αντίξοων συνθηκών κάτω από το νερό, δεν μένουν συχνά πολλές επιλογές στους ειδικούς από το να ανατινάξουν τα εκάστοτε σημεία», αναφέρει ο Γιούργκεν Κρολ από το Γραφείο Εγκληματολογικών Ερευνών του Κιέλου.

Στο μεταξύ επιστήμονες του Ινστιτούτου Fraunhofer για τη Χημική Τεχνολογία έχουν στα σκαριά σχέδια για την ασφαλή διάθεση και καταστροφή των επίμαχων καταλοίπων στρατιωτικών εξοπλισμών. Ωστόσο προς το παρόν, όπως επισημαίνει ο κ. Στερνχάιμ από το υπ. Περιβάλλοντος, δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για την απελευθέρωση της χρηματοδότησης που απαιτείται για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι παρόμοια προβλήματα με κατάλοιπα εκρηκτικών υλών από πολέμους δεν υφίστανται μόνο στη Γερμανία, αλλά και στην Ιταλία, την Ιαπωνία, τη Xαβάη ή το Πουέρτο Ρίκο.

Rüdiger Schacht / Δήμητρα Κυρανούδη
Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου   dw de