Αναζητώντας ένα νέο ήθος
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑΑναζητώντας ένα νέο ήθος
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που η χώρα μπήκε επισήμως στην περιπέτεια του Μνημονίου. Μέσα σε αυτήν την περίοδο, επήλθαν τεκτονικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία και την πολιτική σκηνή. Γίναμε άλλοι· φτωχότεροι, ανασφαλείς, φοβικοί, τελώντας υπό το κράτος μιας διαρκούς σύγχυσης και αγωνίας.
Οι λέξεις «Ελλάδα» και «κρίση» μονοπώλησαν τον διεθνή ηλεκτρονικό και έντυπο Τύπο. Οι οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις τοποθέτησαν τη χώρα στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας ειδησεογραφίας. Και απαίτησαν από τους Ελληνες δημοσιογράφους διαρκή εγρήγορση, αναλυτική επάρκεια, συνδυαστική πληροφόρηση και σαφήνεια στη διατύπωση, καθώς ήταν οι πρώτοι καταγραφείς της νέας πραγματικότητας. Οι επαγγελματίες του Τύπου έπρεπε να θέσουν, αλλά και να απαντήσουν τα ακόλουθα ερωτήματα: Τι συνέβη; Γιατί συνέβη; Ποιος φταίει; Τι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από το αδιέξοδο;
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, οι Ελληνες φαίνεται να γυρίζουν την πλάτη στην παραδοσιακή δημοσιογραφία, όπως αποδεικνύει και η συνολική πτώση των πωλήσεων των εφημερίδων. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουν με δυσπιστία και τη δημόσια και ιδιωτική τηλεόραση. Μια απαξίωση των ΜΜΕ, σε μια περίοδο που οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι Ελληνες που δεν διαβάζουν εφημερίδες και δεν παρακολουθούν τηλεοπτικά δελτία.
Ενδεχομένως να φταίνε η κυριαρχία του Διαδικτύου και η άνοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία επιβάλλουν άλλους κανόνες και ρυθμούς στην 24ωρη καταγραφή των ειδήσεων. Αν όμως θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς εμείς οι δημοσιογράφοι, οφείλουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Αποτύχαμε στο σύνολό μας, ως υπηρετούντες ένα –σπουδαίο για τη δημοκρατία– λειτούργημα, να συνθέσουμε ένα ειλικρινές, τολμηρό, αποκαλυπτικό αφήγημα για τα αίτια που μας οδήγησαν ώς εδώ.
Αρκεστήκαμε στα καθημερινά ειδησεογραφικά θραύσματα αντί της σφαιρικής αποτύπωσης μιας κοινωνίας που σπαράζει και σπαράσσεται. Υποκύψαμε στις μεροληψίες και στα προσωπικά μας φίλτρα, χάσαμε την ψύχραιμη ματιά μας, καθώς γίναμε κι εμείς θύματα της κρίσης με απολύσεις και μειώσεις μισθών στον τομέα μας.
Οδηγηθήκαμε στην υποτίμηση του κοινωνικού μας ρόλου, την ώρα που θέριευαν θεωρίες συνωμοσίας, σενάρια για «ψεκασμούς», κραυγές μισαλλοδοξίας.
Ο μόνος τρόπος για να ανακτήσουμε το χαμένο κύρος είναι να ορίσουμε εκ νέου ορισμένες βασικές αρχές. Στις Σχολές Δημοσιογραφίας, οι φοιτητές μαθαίνουν την έννοια των Primary Definers της ειδησεογραφίας, δηλαδή τους παράγοντες που καθορίζουν τι είναι άξιο δημοσιογραφικής κάλυψης, τι μπαίνει στην 24ωρη αποτύπωση της καθημερινότητάς μας. Τις πιο πολλές φορές δεν είναι τα επιχειρηματικά συμφέροντα, αλλά οι στερεοτυπικές αντιλήψεις των ίδιων των δημοσιογράφων. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε ίσως για την αναζήτηση ενός νέου ήθους.
Οι λέξεις «Ελλάδα» και «κρίση» μονοπώλησαν τον διεθνή ηλεκτρονικό και έντυπο Τύπο. Οι οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις τοποθέτησαν τη χώρα στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας ειδησεογραφίας. Και απαίτησαν από τους Ελληνες δημοσιογράφους διαρκή εγρήγορση, αναλυτική επάρκεια, συνδυαστική πληροφόρηση και σαφήνεια στη διατύπωση, καθώς ήταν οι πρώτοι καταγραφείς της νέας πραγματικότητας. Οι επαγγελματίες του Τύπου έπρεπε να θέσουν, αλλά και να απαντήσουν τα ακόλουθα ερωτήματα: Τι συνέβη; Γιατί συνέβη; Ποιος φταίει; Τι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από το αδιέξοδο;
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, οι Ελληνες φαίνεται να γυρίζουν την πλάτη στην παραδοσιακή δημοσιογραφία, όπως αποδεικνύει και η συνολική πτώση των πωλήσεων των εφημερίδων. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουν με δυσπιστία και τη δημόσια και ιδιωτική τηλεόραση. Μια απαξίωση των ΜΜΕ, σε μια περίοδο που οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι Ελληνες που δεν διαβάζουν εφημερίδες και δεν παρακολουθούν τηλεοπτικά δελτία.
Ενδεχομένως να φταίνε η κυριαρχία του Διαδικτύου και η άνοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία επιβάλλουν άλλους κανόνες και ρυθμούς στην 24ωρη καταγραφή των ειδήσεων. Αν όμως θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς εμείς οι δημοσιογράφοι, οφείλουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Αποτύχαμε στο σύνολό μας, ως υπηρετούντες ένα –σπουδαίο για τη δημοκρατία– λειτούργημα, να συνθέσουμε ένα ειλικρινές, τολμηρό, αποκαλυπτικό αφήγημα για τα αίτια που μας οδήγησαν ώς εδώ.
Αρκεστήκαμε στα καθημερινά ειδησεογραφικά θραύσματα αντί της σφαιρικής αποτύπωσης μιας κοινωνίας που σπαράζει και σπαράσσεται. Υποκύψαμε στις μεροληψίες και στα προσωπικά μας φίλτρα, χάσαμε την ψύχραιμη ματιά μας, καθώς γίναμε κι εμείς θύματα της κρίσης με απολύσεις και μειώσεις μισθών στον τομέα μας.
Οδηγηθήκαμε στην υποτίμηση του κοινωνικού μας ρόλου, την ώρα που θέριευαν θεωρίες συνωμοσίας, σενάρια για «ψεκασμούς», κραυγές μισαλλοδοξίας.
Ο μόνος τρόπος για να ανακτήσουμε το χαμένο κύρος είναι να ορίσουμε εκ νέου ορισμένες βασικές αρχές. Στις Σχολές Δημοσιογραφίας, οι φοιτητές μαθαίνουν την έννοια των Primary Definers της ειδησεογραφίας, δηλαδή τους παράγοντες που καθορίζουν τι είναι άξιο δημοσιογραφικής κάλυψης, τι μπαίνει στην 24ωρη αποτύπωση της καθημερινότητάς μας. Τις πιο πολλές φορές δεν είναι τα επιχειρηματικά συμφέροντα, αλλά οι στερεοτυπικές αντιλήψεις των ίδιων των δημοσιογράφων. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε ίσως για την αναζήτηση ενός νέου ήθους.
Comments