ο Ομπάμα αφίνει εκκρεμότητες στην οικονομία
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Εθν.Μακαρίου & Φαληρέως 2
ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ο Ομπάμα αφήνει εκκρεμότητες στην οικονομία
NEIL IRWIN / THE NEW YORK TIMES
Είναι απολύτως κατανοητό να έχουν διαγραφεί από τη μνήμη οι σκοτεινές ημέρες προ οκταετίας. Το μυαλό μας έχει την τάση να μπλοκάρει τραυματικές αναμνήσεις. Δεκέμβριος του 2008 ήταν ο μήνας που οι εργοδότες στις ΗΠΑ κατήργησαν 695.000 θέσεις εργασίας. Το ποσοστό της ανεργίας ενισχύθηκε κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, προσεγγίζοντας διψήφια νούμερα. Ολόκληροι κλάδοι, κυρίως τράπεζες και αυτοκινητοβιομηχανίες, βρέθηκαν στα όρια της κατάρρευσης και διεσώθησαν με κρατική βοήθεια δισεκατομμυρίων.
Την Πέμπτη, το Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου παρέδωσε στον πρόεδρο Ομπάμα την όγδοη και τελευταία έκθεση, ένα 599σέλιδο κείμενο, για την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας. Αν και διακρίνεται μια θετική διάθεση να γραφεί ένας ωραίος επίλογος στην κληρονομιά Ομπάμα, γίνεται αναφορά στις «τέσσερις προκλήσεις» που συνεχίζει να αντιμετωπίζει η αμερικανική οικονομία. Λόγω αυτών των προκλήσεων δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος –εάν όχι επιδείνωση– στα επίπεδα διαβίωσης.
Η χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας είναι το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα. Για λόγους που οι οικονομολόγοι δεν αναγνωρίζουν με πλήρη βεβαιότητα, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας των Αμερικανικών έχει επιβραδυνθεί τα τελευταία χρόνια. Από το 1995 μέχρι το 2005, το ανά ώρα παραγόμενο προϊόν αυξανόταν κατά 3% ετησίως. Εκτοτε έχει επιβραδυνθεί κατά 1,3%. Εκεί αποδίδεται κατά μεγάλο μέρος η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης στην οικονομία. Υπάρχουν διάφορες πιθανές εξηγήσεις: επιβράδυνση της τεχνολογικής προόδου, ύφεση και βραδεία ανάπτυξη έχουν αποθαρρύνει τις επενδύσεις. Οι Ρεπουμπλικανοί επιχειρηματολογούν πως με την κατάργηση κανόνων θα απελευθερώσουν περισσότερες καινοτομίες και επενδύσεις.
Η ανισότητα των εισοδημάτων είναι το δεύτερο αδύναμο σημείο που εντοπίζουν οι οικονομολόγοι του Λευκού Οίκου παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί όπως η καθιέρωση βασικού μισθού και οι ευνοϊκότεροι νόμοι για τα συνδικάτα. Το ζήτημα αυτό θα καταλάμβανε υψηλή θέση στην κυβερνητική ατζέντα εάν είχε κερδίσει τις εκλογές η Χίλαρι Κλίντον.
Η συμμετοχή στην αγορά εργασίας είναι ένας από τους σημαντικότερους αστερίσκους για τον απολογισμό του έργου των κυβερνήσεων Ομπάμα στην οικονομία. Η υποχώρηση της ανεργίας από το 10% στο 4,6% αποδίδεται, σε μεγάλο ποσοστό, από την εξ ολοκλήρου αποχώρηση εκατομμυρίων πολιτών από την αγορά εργασίας. Η κυβέρνηση Ομπάμα τονίζει πως πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα όπως η επέκταση των φοροαπαλλαγών στα χαμηλά εισοδήματα και η παράταση της αδείας και του προβλεπόμενου διαστήματος για τη φροντίδα παιδιών. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, προτείνει την επίλυση αυτού του προβλήματος με την υιοθέτηση πολιτικών υπέρ της μεταποίησης και την αύξηση των δαπανών για υποδομές.
Οι αντοχές της οικονομίας είναι το τελευταίο και πιο λεπτό θέμα στη λίστα των άλυτων προβλημάτων του Λευκού Οίκου. Στην έκθεση τονίζεται πως θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να γίνει η αμερικανική οικονομία πιο ανθεκτική σε μια μελλοντική κρίση. Ενα πράγμα που δεν αναφέρεται στην έκθεση και που συνδέεται με τις «άμυνες» μιας οικονομίας είναι πως η ανάπτυξη των ΗΠΑ αποδίδεται κατά μεγάλο μέρος στη χαλαρή νομισματική πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Ενα από τα απαισιόδοξα σενάρια είναι να έχει εξαντλήσει η κεντρική τράπεζα όλα τα εφόδια για να καταπολεμήσει μια νέα ύφεση. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα απ’ ό,τι πριν και στηρίζεται σε πιο γερές βάσεις από την τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση. Αλλά αυτή η θέση είναι και λίγο παραπλανητική. Είναι σαν να συγκρίνεις την κατάσταση ενός ασθενούς από τροχαίο μετά την πάροδο ενός μήνα και μιας οκταετίας. Εν ολίγοις, ο κ. Τραμπ κληρονομεί μια οικονομία με επουλωμένα τα επιφανειακά, βραχυπρόθεσμα τραύματα, αλλά με ορισμένα προβλήματα που δεν έχουν επιλυθεί ακόμη
Την Πέμπτη, το Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου παρέδωσε στον πρόεδρο Ομπάμα την όγδοη και τελευταία έκθεση, ένα 599σέλιδο κείμενο, για την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας. Αν και διακρίνεται μια θετική διάθεση να γραφεί ένας ωραίος επίλογος στην κληρονομιά Ομπάμα, γίνεται αναφορά στις «τέσσερις προκλήσεις» που συνεχίζει να αντιμετωπίζει η αμερικανική οικονομία. Λόγω αυτών των προκλήσεων δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος –εάν όχι επιδείνωση– στα επίπεδα διαβίωσης.
Η χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας είναι το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα. Για λόγους που οι οικονομολόγοι δεν αναγνωρίζουν με πλήρη βεβαιότητα, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας των Αμερικανικών έχει επιβραδυνθεί τα τελευταία χρόνια. Από το 1995 μέχρι το 2005, το ανά ώρα παραγόμενο προϊόν αυξανόταν κατά 3% ετησίως. Εκτοτε έχει επιβραδυνθεί κατά 1,3%. Εκεί αποδίδεται κατά μεγάλο μέρος η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης στην οικονομία. Υπάρχουν διάφορες πιθανές εξηγήσεις: επιβράδυνση της τεχνολογικής προόδου, ύφεση και βραδεία ανάπτυξη έχουν αποθαρρύνει τις επενδύσεις. Οι Ρεπουμπλικανοί επιχειρηματολογούν πως με την κατάργηση κανόνων θα απελευθερώσουν περισσότερες καινοτομίες και επενδύσεις.
Η ανισότητα των εισοδημάτων είναι το δεύτερο αδύναμο σημείο που εντοπίζουν οι οικονομολόγοι του Λευκού Οίκου παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί όπως η καθιέρωση βασικού μισθού και οι ευνοϊκότεροι νόμοι για τα συνδικάτα. Το ζήτημα αυτό θα καταλάμβανε υψηλή θέση στην κυβερνητική ατζέντα εάν είχε κερδίσει τις εκλογές η Χίλαρι Κλίντον.
Η συμμετοχή στην αγορά εργασίας είναι ένας από τους σημαντικότερους αστερίσκους για τον απολογισμό του έργου των κυβερνήσεων Ομπάμα στην οικονομία. Η υποχώρηση της ανεργίας από το 10% στο 4,6% αποδίδεται, σε μεγάλο ποσοστό, από την εξ ολοκλήρου αποχώρηση εκατομμυρίων πολιτών από την αγορά εργασίας. Η κυβέρνηση Ομπάμα τονίζει πως πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα όπως η επέκταση των φοροαπαλλαγών στα χαμηλά εισοδήματα και η παράταση της αδείας και του προβλεπόμενου διαστήματος για τη φροντίδα παιδιών. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, προτείνει την επίλυση αυτού του προβλήματος με την υιοθέτηση πολιτικών υπέρ της μεταποίησης και την αύξηση των δαπανών για υποδομές.
Οι αντοχές της οικονομίας είναι το τελευταίο και πιο λεπτό θέμα στη λίστα των άλυτων προβλημάτων του Λευκού Οίκου. Στην έκθεση τονίζεται πως θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να γίνει η αμερικανική οικονομία πιο ανθεκτική σε μια μελλοντική κρίση. Ενα πράγμα που δεν αναφέρεται στην έκθεση και που συνδέεται με τις «άμυνες» μιας οικονομίας είναι πως η ανάπτυξη των ΗΠΑ αποδίδεται κατά μεγάλο μέρος στη χαλαρή νομισματική πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Ενα από τα απαισιόδοξα σενάρια είναι να έχει εξαντλήσει η κεντρική τράπεζα όλα τα εφόδια για να καταπολεμήσει μια νέα ύφεση. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα απ’ ό,τι πριν και στηρίζεται σε πιο γερές βάσεις από την τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση. Αλλά αυτή η θέση είναι και λίγο παραπλανητική. Είναι σαν να συγκρίνεις την κατάσταση ενός ασθενούς από τροχαίο μετά την πάροδο ενός μήνα και μιας οκταετίας. Εν ολίγοις, ο κ. Τραμπ κληρονομεί μια οικονομία με επουλωμένα τα επιφανειακά, βραχυπρόθεσμα τραύματα, αλλά με ορισμένα προβλήματα που δεν έχουν επιλυθεί ακόμη
Comments