Μαρία Κατσουνάκη ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ «Να ρυθμίσουμε εντός μας το Χάος»
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Εθν.Μακαρίου & Φαληρέως 2
ΑΠΟΨΕΙΣ
ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ«Να ρυθμίσουμε εντός μας το Χάος»
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η δίφυλλη πόρτα με την ένδειξη «International Arrivals» ανοιγοκλείνει αργά και εμφανίζονται οι πρώτοι ταξιδιώτες. Ντυμένοι οι περισσότεροι με σκούρα κοστούμια, κρατώντας τις αποσκευές τους, μόνοι ή ανά δύο ή τρεις, διασχίζουν την είσοδο σε πολύ αργή κίνηση και κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην αίθουσα. Νέοι ή μεσήλικες, άντρες και γυναίκες, μια παρέα από ηλικιωμένες κυρίες που τις υποδέχεται μια συνομήλικη φίλη τους... Μουσική υπόκρουση, το «Μιζερέρε» του Ιταλού αναγεννησιακού συνθέτη Γκρεγκόριο Αλέγκρι (επί χρόνια ερμηνεύεται στην Καπέλα Σιξτίνα κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας των Παθών). Η τελετουργική αυτή διαδικασία από αφίξεις κρατάει λίγα λεπτά, πριν η οθόνη μαυρίσει για να ξεκινήσει πάλι η προβολή. Η εγκατάσταση του Mark Wallinger «Threshold to the Kingdom» («Στο κατώφλι του βασιλείου»), ένα υποβλητικό σχόλιο για τη μεταθανάτια ζωή, είναι η κατάληξη της έκθεσης «Η υπέρβαση της άβυσσος» που παρουσιάζεται στο Ωδείο Αθηνών από τον Πολιτιστικό και Αναπτυξιακό Οργανισμό «ΝΕΟΝ».
Κυριαρχεί στην πέμπτη και τελευταία ενότητα, «Επιστροφή στην άβυσσο», και αισθάνεσαι ότι και τα 34 έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση (σε επιμέλεια του Δημήτρη Παλαιοκρασσά και της Μαρίας Μαραγκού), σε οδηγούν βήμα βήμα, το καθένα με τον τρόπο του, σε αυτήν τη σύνοψη και την ίδια στιγμή έναρξη και αναθεώρηση. Είναι ένα έργο που προσδιορίζει και περικλείει τον επισκέπτη, αποτυπώνει την αρχή ή το τέλος του ταξιδιού.
Τελετάρχης, της ευφυούς, πυκνής και απρόσμενα ενδοσκοπικής αυτής σύλληψης, η «Ασκητική» του Καζαντζάκη. Πολύ λίγα, επιλεγμένα, αποσπάσματα, συντροφεύουν τη διαδρομή. Ούτε εικονογραφούνται από τα έργα ούτε «μιλούν» για τα έργα. Απλώς υπάρχουν σαν καύσιμο μιας διαδικασίας επίπονης και λυτρωτικής. «...Κινήσαμε από ένα χάος παντοδύναμο, από μιαν αξεδιάλυτη, πηχτή, φως και σκοτάδι άβυσσο. Και μαχόμαστε όλοι –φυτά, ζώα, άνθρωποι, ιδέες– στο λιγόστιγμο τούτο διάβα της ατομικής ζωής, να ρυθμίσουμε εντός μας το Χάος, να λαγαρίσουμε την άβυσσο, να κατεργαστούμε μέσα στα κορμιά μας όσο πιότερο σκοτάδι μπορούμε, να το κάμουμε φως». Είναι σαγηνευτική η περιπλάνηση στον χώρο. Καθένας από τους 34 σύγχρονους καλλιτέχνες, Ελληνες και ξένους, σοφά επιλεγμένους, προσκαλεί σε ένα διαφορετικό μονοπάτι. Στο τέλος, συγκλίνουν στο ίδιο: στην υπέρβαση, δηλαδή στην επιστροφή. Γλυπτά, εγκαταστάσεις, ζωγραφικές συνθέσεις, μεικτές τεχνικές, βιντεοπροβολές, το ηχητικό/μουσικό περιβάλλον των Σταύρου Γασπαράτου και Γιώργου Κουμεντάκη, συνθέτουν και αναδιατάσσουν διαρκώς τον κόσμο (του καθενός). «Αθλιοι είμαστε οι άνθρωποι, άκαρδοι, μικροί, τιποτένιοι. Μα μέσα μας, μια ουσία ανώτερή μας, μας σπρώχνει ανήλεα προς τ’ απάνω. Μέσα από την ανθρώπινη τούτη λάσπη, θεία τραγούδια ανάβρυσαν, ιδέες μεγάλες, έρωτες σφοδροί, μια έφοδο ακοίμητη, μυστηριώδικη, χωρίς αρχή και τέλος, χωρίς σκοπό, πέρα από κάθε σκοπό. (...) Ποιο είναι το χρέος μας; Να μαχόμαστε ν’ ανθίσει ένα μικρό λουλούδι απάνω στο λίπασμα τούτο της σάρκας και του νου μας».
Εργα από πηλό, ξύλο, ακρυλικό, σε χαρτί, στον τοίχο, σε καμβά, στην οθόνη. Η ανθρώπινη ανατομία του τραύματος, της μνήμης, της δημιουργίας, της συνύπαρξης. Ενα αποσυναρμολογημένο τραπέζι, με τα αντικείμενα να ίπτανται, από ένα γεύμα που έμεινε μετέωρο· δύο υφασμάτινες κούκλες ραμμένες μεταξύ τους· ένα ταριχευμένο πόμολο σπιτιού – του σπιτιού που μεγάλωσες;· χέρια από χαλκό στέκουν παγωμένα σε ένα αξεδιάλυτο σύμπλεγμα, ενσταντανέ μιας κίνησης που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Αγγίζουν, αφηγούνται, ικετεύουν, προσεύχονται; «“Μην πεθάνεις, για να μην πεθάνουμε!” φωνάζουν μέσα σου οι νεκροί. “Δεν προφτάσαμε να χαρούμε τις γυναίκες που πεθυμήσαμε· πρόφτασε εσύ, κοιμήσου μαζί τους! Δεν προφτάσαμε να κάμουμε έργα τις ιδέες μας· κάμε τις έργα εσύ! Δεν προφτάσαμε να συλλάβουμε και να στερεώσουμε το πρόσωπο της ελπίδας μας· στερέωσέ το εσύ!”»
Comments